22 Aralık 2025 Ehliyet Sınav Soruları

Bu soruda, tıbbi bir acil durum olan "şok" halindeki bir kazazedede görülmesi beklenmeyen, yani şok belirtisi olmayan seçeneği bulmamız istenmektedir. Şoku ve belirtilerini doğru bir şekilde anlamak, bu soruyu çözmek için anahtardır.

Öncelikle şokun ne olduğunu anlamak önemlidir. Şok, kalp ve damar sisteminin yaşamsal organlara (beyin, kalp, akciğerler vb.) yeterli miktarda kan pompalayamaması durumudur. Bu nedenle organlara yeterli oksijen gitmez ve hayati fonksiyonlar tehlikeye girer. Bu durum, ciddi kanamalar, kalp krizleri, şiddetli alerjik reaksiyonlar veya ağır enfeksiyonlar gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.

Doğru cevap a) Kan basıncında yükselme seçeneğidir. Çünkü şok durumunun en temel özelliklerinden biri, dolaşım sisteminin yetersiz kalması sonucu kan basıncının normalin altına düşmesidir (hipotansiyon). Vücut, organlara yeterli kanı gönderemediği için tansiyon yükselmez, tam tersine tehlikeli seviyelerde düşer. Bu nedenle, kan basıncında bir yükselme şok belirtisi olamaz.

Diğer seçeneklerin neden şok belirtisi olduğunu ve dolayısıyla neden yanlış cevaplar olduğunu inceleyelim:

• b) Bilinç seviyesinde azalma: Bu, tipik bir şok belirtisidir. Beyne yeterli kan ve oksijen gitmediğinde, kişinin zihinsel fonksiyonları yavaşlar. Bu durum, kazazedede huzursuzluk, endişe, kafa karışıklığı, sersemlik ve durum ağırlaştıkça bilinç kaybına kadar gidebilir.

• c) Hızlı ve yüzeysel solunum: Bu da klasik bir şok belirtisidir. Vücut, dokulara yeterli oksijen ulaştıramadığı için bu açığı kapatmaya çalışır. Daha fazla oksijen alabilmek amacıyla solunum refleks olarak hızlanır. Ancak vücut zayıf düştüğü için bu soluklar derin değil, kesik kesik ve yüzeysel olur.

• d) Ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik: Bu belirti de şok durumunda sıkça görülür. Vücut, hayatta kalmak için bir savunma mekanizması olarak, kısıtlı olan kan akışını deri ve uzuvlar gibi daha az kritik bölgelerden çekerek beyin ve kalp gibi hayati organlara yönlendirir. Deriye daha az kan gitmesi cildin soluk ve soğuk olmasına, vücudun stres tepkisi ise soğuk terlemeye (nemlilik) neden olur.

Özetle, şoka girmiş bir kazazedede kan basıncı yükselmez, aksine düşer. Bilinçte azalma, hızlı ve yüzeysel solunum ile soğuk, soluk ve nemli cilt ise şokun temel ve beklenen belirtileridir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı "a" seçeneğidir.

Bu soruda, vücuttaki kanama türlerinden biri olan atardamar kanamalarının ayırt edici özelliklerinin hangisi olduğunu bulmamız istenmektedir. İlk yardım bilgisi açısından bu kanama türlerini ayırt edebilmek hayati önem taşır. Soruyu doğru cevaplayabilmek için atardamar, toplardamar ve kılcal damar kanamalarının temel farklarını bilmek gerekir.

Şimdi soruda verilen öncülleri tek tek inceleyelim ve hangi kanama türüne ait olduklarını belirleyelim:

• I- Sızıntı biçiminde ve hafif olması: Bu tanım, en hafif kanama türü olan kılcal damar kanamasına aittir. Kılcal damarlar vücudumuzdaki en ince damarlardır ve genellikle yüzeysel yaralanmalarda (çizik, sıyrık gibi) hasar görürler. Kanama yavaş ve sızıntı şeklindedir, genellikle kendi kendine durur. Bu nedenle bu öncül, atardamar kanaması için yanlıştır.
• II- Koyu renkli ve taşma tarzında akması: Bu özellikler toplardamar kanamasına aittir. Toplardamarlar, vücuttaki kirli kanı (oksijeni az olan kanı) kalbe geri taşıdığı için kanın rengi koyu kırmızıdır. Kanama sürekli ve yayılarak, adeta bir yerden su taşıyormuş gibi akar. Atardamar kanaması gibi fışkırma yapmaz. Dolayısıyla bu öncül de yanlıştır.
• III- Kalp atımına uyumlu şekilde fışkırarak çıkması: Bu, atardamar kanamasının en tipik ve ayırt edici özelliğidir. Atardamarlar, temiz kanı (oksijeni bol olan kanı) kalpten vücuda yüksek basınçla pompalar. Bu nedenle bir atardamar kesildiğinde, kan kalbin her atışıyla senkronize bir şekilde kesik kesik ve basınçlı olarak fışkırır. Ayrıca oksijen yönünden zengin olduğu için kanın rengi açık kırmızıdır. Bu ifade atardamar kanamasını doğru bir şekilde tanımlamaktadır.

Sonuç olarak, verilen öncüllerden sadece üçüncüsü atardamar kanamalarının bir özelliğini doğru bir şekilde açıklamaktadır. Atardamar kanamaları, kan kaybının en hızlı olduğu ve en tehlikeli kanama türü olduğu için bu özelliği tanımak ve acil müdahalede bulunmak çok önemlidir.

Bu nedenle doğru cevap c) Yalnız III seçeneğidir.

Bu soruda, başa alınan bir darbe sonrası kulaktan kan gelmesi gibi çok ciddi bir durumla karşılaşıldığında yapılması gereken doğru ilk yardım müdahalesi sorgulanmaktadır. Bu tür bir kanama, genellikle bir kafa tası kırığının ve beyin hasarının işareti olabilir. Bu nedenle, yapılacak müdahale hayati önem taşır ve temel amacı daha fazla zarar vermeyi önlemektir.

d) Kan akan bölgesi altta kalacak şekilde yan yatırılır ve kanama engellenmez ✓ (DOĞRU)

Bu seçenek, bu tür ciddi bir yaralanma için uygulanması gereken en doğru ilk yardım yöntemini açıklamaktadır. Kazazedenin kanayan kulağının üzerine, yani kan akan bölge altta kalacak şekilde yan yatırılması, içeride biriken kanın ve olası beyin-omurilik sıvısının dışarıya akmasını sağlar. Bu akış, kafa içi basıncının artmasını engelleyerek beyne daha fazla zarar gelme riskini azaltır.

Kanamanın engellenmemesi ilkesi burada kritik öneme sahiptir. Kulak bir pamukla veya bezle tıkanırsa, dışarı akması gereken sıvı içeride birikir ve kafa içi basıncını tehlikeli seviyelere yükseltir. Yan yatış pozisyonu aynı zamanda kazazedenin kusması durumunda solunum yolunun açık kalmasına da yardımcı olur.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Oturtulup kulağına pamuk tıkanır: Bu seçenek iki büyük hata içerir. Birincisi, kulağı pamukla tıkamak, yukarıda açıklandığı gibi kafa içi basıncını artırarak durumu çok daha kötü hale getirir. İkincisi, baş ve boyun yaralanması şüphesi olan bir kazazedeyi oturtmak, olası bir omurga hasarını ağırlaştırabilir.
• b) Sırtüstü yatırılarak ayakları yukarı kaldırılır: Bu pozisyon "şok pozisyonu" olarak bilinir ve genellikle kan basıncı düşüklüğünde uygulanır. Ancak kafa travmalarında kesinlikle yanlıştır. Ayakları yukarı kaldırmak, kanın baş bölgesine hücum etmesine neden olur, bu da kafa içi kanamayı ve basıncı artırır.
• c) Kan akan bölgesi üstte kalacak şekilde yan yatırılır ve kulak pamukla tıkanır: Bu şıkta da birden fazla yanlış bulunmaktadır. Kanayan bölgeyi üste getirmek, sıvının dışarı akmasını engeller ve içeride birikmesine neden olur. Ayrıca, kulağı pamukla tıkamak yine kafa içi basıncını artıracağı için son derece tehlikelidir.

Özetle, başa darbe sonrası kulaktan kan gelmesi durumunda temel kural; kanamanın akışına izin vermek, kazazedeyi kanayan kulak altta kalacak şekilde yan yatırmak ve kesinlikle kulağı tıkamamaktır. Bu müdahale, tıbbi yardım gelene kadar kazazedenin durumunun kötüleşmesini önlemeye yardımcı olur.

Bu soruda, acil bir durumda hangi tür yaralanmaya sahip bir kişinin, sedye olmadan ve oturtularak taşınmasının güvenli olduğu sorgulanmaktadır. İlk yardımda temel kural, yaralıya daha fazla zarar vermemek ve mevcut durumunu kötüleştirmemektir. Bu nedenle, taşıma yöntemi yaralanmanın ciddiyetine ve türüne göre dikkatlice seçilmelidir.

Doğru Cevap: c) Kol kemiği kırık olan

Kol kemiği kırığı, vücudun genel dengesini ve hayati fonksiyonlarını doğrudan etkilemeyen, bölgesel bir yaralanmadır. Bu tür bir yaralıda öncelik, kırık olan kolu bir askı (üçgen sargı bezi gibi) veya kişinin kendi ceketi yardımıyla göğse sabitleyerek hareketsiz hale getirmektir. Kol sabitlendikten sonra, bilinci yerindeyse ve başka ciddi bir yaralanması yoksa, kişi güvenli bir şekilde oturtularak taşınabilir veya yürüyebilir. Oturma pozisyonu, kırık kola veya vücudun diğer hayati bölgelerine ek bir baskı veya zarar vermez.

Diğer Seçeneklerin Neden Yanlış Olduğu:

• a) Şoka girmiş olan: Şok, kan dolaşımının yetersizliği nedeniyle hayati organlara yeterli kan ve oksijenin gitmemesi durumudur. Şoktaki bir yaralıya uygulanması gereken doğru pozisyon, sırt üstü yatırıp bacaklarını 30 cm kadar yukarı kaldırmaktır. Bu pozisyon, kanın beyin ve kalp gibi hayati organlara gitmesine yardımcı olur. Şoktaki birini oturtmak, kanın beyne daha az gitmesine neden olarak durumu daha da kötüleştirir ve hayati tehlike yaratır.
• b) Omurga kırığı olan: Omurga kırığı şüphesi olan bir yaralı, ilk yardımda en çok dikkat edilmesi gereken durumların başında gelir. Omurganın en küçük yanlış bir hareketi, omurilikte kalıcı hasara ve felce neden olabilir. Bu nedenle, omurga kırığı olan bir yaralı kesinlikle oturtulmaz veya hareket ettirilmez. Baş-boyun-gövde ekseni bozulmadan, sert bir zemin (sedye, kapı vb.) üzerine sırt üstü yatırılarak taşınmalıdır.
• d) Kalça kemiği kırık olan: Kalça kemiği, vücudun ana ağırlığını taşıyan büyük ve önemli bir kemiktir. Kalça kemiği kırığı olan bir kişiyi oturtmak, kırık kemik uçlarının birbirine sürtünmesine, büyük kan damarlarını ve sinirleri zedelemesine neden olabilir. Bu durum aşırı ağrıya, iç kanamaya ve şoka yol açabilir. Bu nedenle, kalça kemiği kırığı olan yaralılar da mutlaka sırt üstü yatırılarak ve kırık bölge sabitlenerek taşınmalıdır.

Bu soruda, bir trafik kazasıyla karşılaştığınızda yapmanız gereken ilk ve en önemli eylemin ne olduğu sorulmaktadır. İlk yardımın temel prensibi olan "önce zarar verme" ilkesi ve olay yeri yönetiminin ilk adımı burada ölçülmektedir. Bu nedenle, atılacak adımların doğru bir sırayla yapılması hayati önem taşır.

Doğru Cevap: d) Trafik ve can güvenliğinin sağlanması

Bir kaza anında yapılacak ilk iş, olay yerinde hem kendi can güvenliğinizi hem de kazazedelerin ve diğer sürücülerin güvenliğini sağlamaktır. Güvenli bir ortam oluşturmadan yaralılara yardım etmeye çalışmak, zincirleme bir kazaya yol açabilir ve hem sizi hem de başkalarını tehlikeye atabilir. Bu adım, aracın dörtlülerini yakmak, görünür bir yere uyarı üçgeni (reflektör) koymak ve kaza yapan aracı mümkünse güvenli bir alana çekmek gibi önlemleri içerir.

Bu ilk ve en kritik adımı atmadan diğer müdahalelere geçmek, yardım etmeye çalışırken kendinizin de bir kazazede olmasına neden olabilir. Unutmayın ki, eğer siz güvende değilseniz, kimseye yardım edemezsiniz. Güvenlik sağlandıktan sonra durum değerlendirmesi yapılır ve diğer adımlara geçilir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Tıbbi yardım istenmesi: Tıbbi yardım istemek (112'yi aramak) hayati derecede önemlidir, ancak bu ikinci adımdır. Olay yerini güvene almadan, durumu tam olarak anlamadan ve kaç yaralı olduğunu bilmeden 112'yi aramak eksik bilgi vermenize neden olabilir. Önce güvenliği sağlayıp ardından durumu değerlendirerek 112'ye doğru ve sakin bilgi vermek en doğrusudur.
• b) Yaralının hemen araçtan çıkarılması: Bu, yapılabilecek en tehlikeli hatalardan biridir. Araç içinde yangın veya patlama gibi acil bir tehlike yoksa, yaralı asla bilinçsizce araçtan çıkarılmamalıdır. Özellikle boyun ve omurga yaralanması ihtimaline karşı yapılacak yanlış bir hareket, yaralının felç kalmasına veya hayatını kaybetmesine sebep olabilir. Bu işlem, sadece eğitimli kişiler tarafından ve zorunlu hallerde (örneğin Rentek manevrası ile) yapılmalıdır.
• c) Yaralının hemen hastaneye taşınması: Bu, ilk yardımcının görevi değildir ve son derece yanlıştır. Yaralıyı uygun ekipman olmadan (sedye, boyunluk vb.) ve profesyonel olmayan bir şekilde taşımak, mevcut yaralanmaları (iç kanama, kırık, omurilik hasarı) çok daha kötü hale getirebilir. Yaralının nakli, olay yerine gelecek olan profesyonel sağlık ekipleri tarafından yapılmalıdır.

Bu soruda, bir kaza veya acil durum anında, profesyonel sağlık ekipleri (ambulans, doktor vb.) olay yerine ulaşana kadar geçen kritik sürede yapılan hayat kurtarıcı müdahalenin tanımı ve bu müdahaleyi yapan kişinin kim olduğu sorulmaktadır. Sorunun kilit noktaları; müdahalenin olay yerinde yapılması, profesyonel tıbbi malzeme aranmaması, ilaç kullanılmaması ve bu uygulamayı yapan kişinin bu konuda özel bir eğitim almış olmasıdır.

Doğru cevabın neden "d) İlk yardımcı" olduğunu açıklayalım:

İlk yardımcı, tam olarak soruda tarif edilen kişidir. Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, mevcut olanaklarla yapılan ilaçsız uygulamaları gerçekleştirmek için özel eğitim almış kişidir. Bu tanım, sorudaki tüm kriterleri (eğitimli olması, ilaçsız uygulama yapması, mevcut araç gereçleri kullanması, amacının hayat kurtarmak olması) eksiksiz bir şekilde karşılamaktadır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Sürücü: Sürücü, bir motorlu taşıtı sevk ve idare eden kişidir. Her sürücünün ilk yardım eğitimi almış olması beklenir ve bu bir yasal zorunluluktur; ancak "sürücü" kelimesinin tanımı, ilk yardım uygulamasını içermez. Bir sürücü ilk yardımcı olabilir, fakat sorudaki tanımın doğrudan karşılığı "sürücü" değil, "ilk yardımcı"dır.
• b) Girişimci: Girişimci, kâr amacı güderek bir iş kuran, risk alan kişidir. Bu tanımın trafik, kaza veya acil tıbbi müdahale ile hiçbir ilgisi yoktur. Bu seçenek, konudan tamamen alakasız bir çeldiricidir.
• c) Trafik polisi: Trafik polisinin temel görevi, trafiğin akışını düzenlemek, kurallara uyulmasını sağlamak ve kaza anında olay yerinin güvenliğini almaktır. Trafik polisleri genellikle ilk yardım eğitimi alırlar ve gerektiğinde müdahale edebilirler. Ancak mesleki tanımları, soruda belirtilen ilk yardım uygulamasını yapan kişi olmak değil, trafik güvenliğini sağlamaktır.

Sonuç olarak, soruda verilen tanım birebir ilk yardımcı kavramını açıklamaktadır. Bir kişinin mesleği veya o anki rolü (sürücü, polis gibi) ne olursa olsun, eğer bu tanıma uyan hayat kurtarıcı, ilaçsız müdahaleyi yapıyorsa, o anda üstlendiği rol "ilk yardımcı" rolüdür.

Bu soruda, belirli acil durum senaryolarında bir yaralının araçtan nasıl güvenli bir şekilde çıkarılacağı sorulmaktadır. Sorunun kilit noktaları; yaralının omuriliğine zarar vermemek, solunum ve dolaşımın durmuş olması veya olay yerinde yangın gibi acil bir tehlikenin bulunmasıdır. Bu özel şartlar altında uygulanması gereken doğru tekniğin adını bilmeniz beklenmektedir.

Doğru Cevap: c) Rentek manevrası

Rentek manevrası, tam olarak soruda tarif edilen durumlar için geliştirilmiş bir ilk yardım tekniğidir. Bu manevranın temel amacı, bir kaza sonrası araç içinde sıkışmış veya bilinci kapalı olan bir yaralıyı, baş, boyun ve omurga hattını mümkün olduğunca sabit tutarak araçtan çıkarmaktır. Özellikle yangın, patlama riski veya yaralının kalbinin durması gibi acil müdahale gerektiren durumlarda, yaralının hayatını kurtarmak için bu hızlı ve güvenli çıkarma yöntemi kullanılır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Ayak bileklerinden sürükleme yöntemi: Bu yöntem, yaralıyı genellikle düz bir zeminde, kapalı ve dar bir alandan çıkarmak için kullanılır. Ancak baş ve boyun desteği sağlamadığı için omurilik yaralanması şüphesi olan bir kazazedeye uygulanması son derece tehlikelidir. Bu yöntem, omurga yaralanması riskini en üst düzeye çıkarır.
• b) Heimlich manevrası: Bu manevra, solunum yoluna yabancı bir cisim kaçması sonucu boğulma tehlikesi yaşayan kişilere uygulanır. Karına yapılan basınçla yabancı cismin dışarı atılması hedeflenir. Sorudaki senaryo ile (araçtan çıkarma, omurilik koruması) hiçbir ilgisi yoktur.
• d) İtfaiyeci yöntemi: Bu, bir ilk yardımcının bilinci kapalı bir yaralıyı omzunda taşıma tekniğidir. Genellikle yaralı tehlikeli bölgeden uzaklaştırıldıktan sonra daha uzun mesafelerde taşımak için kullanılır. Araç içinden birini çıkarmak için uygun bir yöntem değildir ve omurga hattını düz tutmayı garanti etmez.

Özetle, Rentek manevrası, "araçtan çıkarma" ve "omuriliği koruma" anahtar kelimeleri birleştiğinde akla gelmesi gereken tek doğru tekniktir. Bu manevra, yaralının hayatını tehdit eden bir durum varken, ona daha fazla zarar vermeden araçtan tahliye edilmesini sağlar.

Bu soruda, şok durumundaki bir kazazedeye uygulanması gereken en temel ve öncelikli ilk yardım adımının hangisi olduğu sorgulanmaktadır. İlk yardımda, hayatı tehdit eden durumlar için her zaman bir öncelik sırası vardır ve bu sıra "ABC" kuralı olarak bilinir. Bu kural, doğru müdahalenin temelini oluşturur.

Doğru Cevap: c) Hava yolu açıklığının sağlanması

Doğru cevabın "Hava yolu açıklığının sağlanması" olmasının sebebi, ilk yardımın en temel kuralına dayanmasıdır. Bir insanın yaşayabilmesi için öncelikle nefes alabilmesi gerekir ve nefes alabilmesi için de hava yolunun (ağız ve boğaz) açık olması şarttır. Şok durumundaki bir kazazedenin bilinci kapalı veya yarı kapalı olabilir, bu durumda dil geriye kaçarak veya kusmuk gibi yabancı cisimler soluk borusunu tıkayarak hava yolunu kapatabilir. Diğer tüm müdahaleler, kazazedenin nefes alabildiğinden emin olunduktan sonra anlam kazanır. Bu nedenle, ilk olarak hava yolu kontrol edilmeli ve açık kalması sağlanmalıdır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Yarı oturur pozisyon verilmesi: Bu pozisyon genellikle solunum güçlüğü çeken veya göğüs yaralanması olan hastalara verilir. Şok durumundaki bir kazazedeye verilmesi gereken standart pozisyon ise "şok pozisyonu"dur. Bu pozisyonda kazazede sırt üstü yatırılır, bacakları 30 cm kadar yukarı kaldırılarak beyin ve kalp gibi hayati organlara kan gitmesi desteklenir. Yarı oturur pozisyon, şoktaki hastanın durumunu kötüleştirebilir.
• b) Fiziksel hareketinin artırılması: Bu seçenek tamamen yanlıştır ve kazazede için çok tehlikelidir. Şok, vücudun yeterli kan ve oksijen alamaması durumudur. Kazazedeyi hareket ettirmek, vücudun oksijen ihtiyacını daha da artırarak şokun derinleşmesine ve durumunun hızla kötüleşmesine neden olur. Şoktaki bir hasta kesinlikle sakin tutulmalı ve gereksiz yere hareket ettirilmemelidir.
• d) Soğuk suyla ıslatılmış çarşafla üzerinin örtülmesi: Bu uygulama da son derece yanlıştır. Şoktaki bir kazazedenin vücut ısısı genellikle düşer, derisi soğuk ve nemli olur. Soğuk ve ıslak bir çarşafla üzerini örtmek, vücut ısısının daha da düşmesine (hipotermi) yol açar ve şoku ağırlaştırır. Yapılması gereken tam tersidir; kazazedenin vücut ısısını korumak için üzerinin kuru bir battaniye veya benzeri bir örtü ile örtülmesi gerekir.

Özetle, herhangi bir ilk yardım durumunda olduğu gibi şokta da öncelik her zaman hayat kurtaran temel adımlardadır. A (Airway - Hava Yolu), B (Breathing - Solunum) ve C (Circulation - Dolaşım) kontrolü esastır. Bu sorudaki "Hava yolu açıklığının sağlanması" seçeneği, bu temel ve hayati öneme sahip ilk adımı ifade etmektedir.

Bu soruda, bilinci kapalı ve solunumu olmayan bir kazazedeye kalp masajı (kardiyopulmoner resüsitasyon - CPR) uygulamadan önce yapılması gereken en temel hazırlık aşaması sorulmaktadır. Kalp masajının etkili olabilmesi için kazazedenin vücut pozisyonu ve yattığı yerin özellikleri kritik öneme sahiptir. Bu nedenle doğru pozisyonu ve zemini bilmek, yapacağınız müdahalenin hayat kurtarmasını sağlar.

Doğru Cevap: a) Sırtüstü, sert bir zemine

Etkili bir kalp masajı yapabilmek için kazazedenin doğru pozisyonda ve doğru bir zemin üzerinde olması şarttır. Bu iki temel kural, uygulanan göğüs basılarının kalbe ulaşmasını ve kan pompalamasını sağlar. Doğru cevap olan "sırtüstü, sert bir zemine" seçeneği bu iki temel kuralı da eksiksiz bir şekilde karşılamaktadır.

Doğru Cevabın Detaylı Açıklaması:

• Sırtüstü Pozisyonu: Kalp masajı, göğüs kemiğinin (sternum) üzerine ritmik olarak baskı uygulanarak yapılır. Bu baskının amacı, kalbi göğüs kemiği ile omurga arasında sıkıştırarak kan pompalamasını sağlamaktır. Kazazedenin sırtüstü yatırılması, göğüs kafesine doğrudan ve doğru bir açıyla ulaşılabilmesi için tek uygun pozisyondur.
• Sert Zemin: Uygulanan baskının etkili olabilmesi için vücudun alttan desteklenmesi gerekir. Sert bir zemin (asfalt, beton, parke gibi), uygulanan kuvvetin göğüs kafesini aşağı doğru esnetmek yerine doğrudan kalbi sıkıştırmasını sağlar. Eğer kazazede yatak veya koltuk gibi yumuşak bir zeminde yatıyorsa, yaptığınız her baskıda vücut zemine gömülür ve kalp masajı tamamen etkisiz kalır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlıştır?

1. b) Yüzüstü, sert bir zemine: Kazazede yüzüstü yatırılırsa, göğüs kemiğine ulaşmak ve kalp masajı yapmak fiziksel olarak imkansızdır. Bu nedenle bu seçenek tamamen yanlıştır.
2. c) Sırtüstü, yumuşak bir zemine: Bu seçenekte "sırtüstü" kısmı doğru olsa da, "yumuşak zemin" kısmı kritiktir ve yanlıştır. Yukarıda açıklandığı gibi, yumuşak bir zemin uygulanan basıncı emer ve kalp masajının etkili olmasını engeller. Bu durumdaki bir kazazede, mümkünse derhal sert bir zemine çekilmelidir.
3. d) Yüzüstü, yumuşak bir zemine: Bu seçenek, hem pozisyon ("yüzüstü") hem de zemin ("yumuşak") açısından yanlıştır. Kalp masajı için en elverişsiz ve en hatalı durumu tarif eder.

Kısacası, ehliyet sınavında veya gerçek hayatta karşınıza çıktığında unutmamanız gereken en önemli kural şudur: Kalp masajı yapılacak kişi mutlaka sırtüstü yatırılmalı ve altında kesinlikle sert bir zemin olmalıdır.

Bu soruda, Temel Yaşam Desteği'nin en önemli adımlarından biri olan kalp masajının ne zaman durdurulması gerektiği sorgulanmaktadır. Kalp masajı, kalbi durmuş bir kişide kan dolaşımını yapay olarak devam ettirmek için yapılan hayati bir müdahaledir. Bu müdahaleyi ne zaman sonlandıracağını bilmek, en az nasıl başlayacağını bilmek kadar kritiktir.

Doğru Cevap: a) Kalp çalıştığında

Kalp masajının temel amacı, durmuş olan kalbin fonksiyonunu geçici olarak üstlenmek ve beyin gibi hayati organlara kan pompalamaktır. Eğer bu müdahale sonucunda kazazedenin kalbi tekrar kendi kendine çalışmaya başlarsa, dışarıdan yapılan bu desteğe artık gerek kalmaz. Kazazedenin öksürmesi, normal nefes almaya başlaması veya hareket etmesi gibi yaşam belirtileri göstermesi, kalbin tekrar çalıştığının bir işaretidir. Bu durumda kalp masajı derhal sonlandırılmalı ve kazazedenin solunumu kontrol edilerek profesyonel yardım beklenmelidir.

Diğer Seçeneklerin İncelenmesi:

• b) 112´ye haber verildiğinde: Bu seçenek yanlıştır. 112'ye haber vermek, ilk yardımın ilk adımlarından biridir ve kalp masajına başlamadan önce veya hemen başında yapılmalıdır. 112'yi aradıktan sonra kalp masajını durdurmak, profesyonel yardım gelene kadar kazazedeyi dolaşımsız bırakmak anlamına gelir ki bu durum beyin hasarına veya ölüme yol açabilir. Kalp masajına, 112 ekibi gelip müdahaleyi devralana kadar kesintisiz devam edilmelidir.
• c) Kazazedenin akrabaları geldiğinde: Bu seçenek de kesinlikle yanlıştır. Kazazedenin akrabalarının olay yerine gelmesi, tıbbi bir durumu değiştirmez. İlk yardımcının görevi, profesyonel sağlık ekibi gelene kadar kazazedeye yaşam desteği sağlamaktır. Duygusal veya sosyal durumlar, hayati bir müdahalenin sonlandırılması için asla bir gerekçe olamaz.
• d) Kazazedenin cildinde kızarıklıklar gözlemlendiğinde: Bu seçenek de yanlıştır. Kalp masajı sırasında göğüs kemiğine uygulanan basınç nedeniyle ciltte kızarıklık veya morarma oluşması normaldir. Bu durum, kalp masajının sonlandırılması için bir sebep değildir. Ciltteki kızarıklık, dolaşımın geri döndüğünün veya müdahalenin durdurulması gerektiğinin bir işareti olarak kabul edilmez.

Özetle, kalp masajı sadece üç temel durumda sonlandırılır:

1. Kazazede yaşam belirtileri (normal solunum, öksürme, hareket) göstermeye başladığında.
2. Profesyonel sağlık ekibi (112) gelip müdahaleyi devraldığında.
3. İlk yardımcı, devam edemeyecek kadar yorulduğunda ve güvenliğini tehlikeye atacak duruma geldiğinde.

Bu soruda, 112 Acil Yardım Servisi'ni ararken sergilenmesi gereken doğru davranışın ne olduğu sorgulanmaktadır. Acil bir durumda doğru ve etkili iletişim kurmak, hayat kurtarmak için atılacak en önemli adımlardan biridir. Sorunun amacı, sürücü adayının bu kritik andaki doğru tutumu bilip bilmediğini ölçmektir.

Doğru Cevap: c) Sakin olmak ya da sakin olan bir kişinin aramasını sağlamak

Bu seçeneğin doğru olmasının sebebi, acil durum yönetiminin temelinin sakin ve net bir iletişimden geçmesidir. Panik halinde yapılan bir arama sırasında kişi, adres gibi hayati bilgileri yanlış veya eksik verebilir, 112 operatörünün sorularını anlayamayabilir veya talimatlarını uygulayamayabilir. Bu nedenle, arayan kişinin mümkün olduğunca sakin kalması, eğer kendisi çok panik halindeyse telefonu daha sakin birine vermesi, yardımın hızlı ve doğru bir şekilde ulaşmasını sağlar.

Diğer Seçeneklerin Neden Yanlış Olduğunun Açıklaması:

• a) Olayın tanımını yapmaktan kaçınmak: Bu seçenek tamamen yanlıştır. 112 operatörünün olay yerine doğru ekibi (ambulans, itfaiye, polis) yönlendirebilmesi için olayın ne olduğunu bilmesi gerekir. Örneğin, "Trafik kazası oldu, yaralılar var" veya "Evde yangın çıktı" gibi net bir tanım yapmak, müdahalenin niteliğini belirler ve zaman kazandırır.
• b) Kimin, hangi numaradan aradığını bildirmekten kaçınmak: Bu da yanlış bir davranıştır. Arayan kişinin kim olduğunu ve hangi numaradan aradığını bildirmesi, 112 görevlilerinin gerekirse geri arayarak ek bilgi alabilmesi veya hat kesildiğinde tekrar ulaşabilmesi için çok önemlidir. Zaten sistemler numarayı genellikle otomatik olarak görse de, teyit etmek ve iletişim bilgilerini vermek güvenilir bir iletişim için gereklidir.
• d) Herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa bu durumu sağlık personelinden gizlemek: Bu seçenek, yaralı için hayati tehlike oluşturabilecek son derece yanlış bir bilgidir. Olay yerinde yapılan ilk yardım uygulamaları (örneğin kalp masajı, suni solunum, turnike uygulaması vb.) gelen sağlık ekibine mutlaka bildirilmelidir. Çünkü sağlık ekibi, yapılacak tıbbi müdahaleyi bu bilgilere göre planlar ve yanlış bir bilgi veya bilgi saklama, hastanın durumunun kötüleşmesine neden olabilir.

Bu soruda, bir kaza veya ani bir hastalık durumunda, profesyonel sağlık ekipleri gelene kadar yapılan ilk yardım uygulamasının en temel ve en önemli hedefinin ne olduğu sorgulanmaktadır. İlk yardımın tanımını ve kapsamını doğru anladığımızda, seçenekler arasındaki farkı kolayca görebiliriz. İlk yardımın amacı, acil bir durumda hayat kurtarmak ve durumun daha da kötüye gitmesini önlemektir.

Doğru cevap d) Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak seçeneğidir. Çünkü ilk yardımın varoluş sebebi, yaralının veya hastanın hayatta kalmasını sağlamaktır. Yaşamsal fonksiyonlar; solunum, dolaşım (kalp atışı, nabız) ve bilinç durumu gibi hayatın devamı için olmazsa olmaz işlevlerdir. İlk yardım uygulamaları (örneğin kalp masajı, suni solunum, kanama durdurma) doğrudan bu fonksiyonları desteklemeye veya sürdürmeye yöneliktir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Trafikteki kaza sayısını azaltmak: Bu ifade, ilk yardımın değil, trafik eğitimi, yol güvenliği önlemleri ve sürücü bilincinin bir amacıdır. İlk yardım, bir kaza veya olay meydana geldikten sonra yapılan bir müdahaledir. Amacı kazaları önlemek değil, kaza sonucunda zarar gören kişiye yardım etmektir.
• b) Sağlık personelinin mesleki başarısını artırmak: Doğru ve zamanında yapılan bir ilk yardım, olay yerine gelen sağlık personelinin (doktor, paramedik vb.) işini kolaylaştırır ve hastanın hayatta kalma şansını artırır. Ancak bu, ilk yardımın bir sonucu olup, birincil amacı değildir. İlk yardımcının asıl odak noktası, sağlık personelinin başarısı değil, doğrudan kazazedenin hayatıdır.
• c) İnsanları zararlı alışkanlıklarından uzaklaştırmak: Bu, genel olarak halk sağlığı ve koruyucu hekimliğin bir görevidir. Sigara, alkol kullanımı gibi konularla mücadele etmek, uzun vadeli bir toplum sağlığı hedefidir. Acil ve anlık bir müdahale olan ilk yardımın konusu kesinlikle bu değildir.

Özetle, ilk yardımın kalbinde yatan düşünce, profesyonel yardım gelene kadar geçen o kritik "altın dakikalarda" hayatı kurtarmak ve durumu stabil tutmaktır. Bu nedenle, solunumun ve kalp atışının devamlılığını sağlamak gibi yaşamsal fonksiyonları korumak, ilk yardımın en temel ve öncelikli amacıdır.

Bu soruda, resimde gösterilen kavşak durumuna göre 2 numaralı aracın sürücüsünün yapması gereken doğru manevra sorulmaktadır. Doğru cevabı bulmak için trafik levhalarını ve geçiş üstünlüğü kurallarını dikkatlice incelememiz gerekir. Bu tür kavşak soruları, ehliyet sınavının en temel konularından biridir.

Görseli incelediğimizde, bu kavşağın bir anayol ve tali yol kesişimi olduğunu görüyoruz. Bunu anlamamızı sağlayan en önemli ipuçları trafik levhalarıdır. 2 numaralı aracın bulunduğu yolda "Yol Ver" (ters üçgen) levhası bulunurken, 1 numaralı aracın bulunduğu yolda ise "Anayol" (eşkenar dörtgen) levhası yer almaktadır. Bu levhalar, kavşaktaki geçiş üstünlüğünü net bir şekilde belirler.

"Yol Ver" levhası, sürücünün tali yolda olduğunu ve anayoldan gelen araçlara ilk geçiş hakkını vermesi gerektiğini bildirir. "Anayol" levhası ise sürücüye, kavşakta geçiş önceliğinin kendisinde olduğunu belirtir. Trafik kurallarına göre, tali yoldan anayola çıkan bir sürücü, anayoldaki tüm araçların geçişini beklemek zorundadır.

Doğru Cevabın Açıklaması

Bu kurallar doğrultusunda, tali yolda bulunan ve "Yol Ver" levhasına uymak zorunda olan 2 numaralı aracın sürücüsü, anayoldan gelen 1 numaralı araca yol vermelidir. 1 numaralı araç kendi geçişini güvenli bir şekilde tamamladıktan sonra, 2 numaralı araç sürücüsü kavşağa girebilir. Bu nedenle c) 1 numaralı araca yol vermeli seçeneği doğru ve güvenli olan tek davranıştır.

Diğer Seçeneklerin Neden Yanlış Olduğunun Açıklaması

• a) Hızını artırmalı: Bu seçenek tamamen yanlıştır ve büyük bir kazaya yol açabilir. "Yol Ver" levhası olan bir sürücünün yavaşlaması, gerekirse durarak anayolun boşalmasını beklemesi gerekir; hızını artırması kesinlikle yasaktır.
• b) U dönüşü yapmalı: Soruda sürücünün U dönüşü yapmasını gerektirecek bir durum yoktur. Kavşaktaki geçiş hakkı sorulmaktadır ve gereksiz yere U dönüşü yapmak hem kural dışı hem de tehlikeli olabilir.
• d) 1 numaralı aracı ikaz ederek durdurmalı: Bu davranış, trafik adabına ve kurallarına aykırıdır. Geçiş üstünlüğü 1 numaralı araçtadır ve 2 numaralı aracın sürücüsünün onu durdurmaya çalışması, bir hakkı gasp etme girişimidir ve trafikte agresif bir davranış olarak kabul edilir.

Bu soruda, trafik işaret levhalarına yönelik yapılan eylemlerden hangisinin trafik güvenliği için bir risk oluşturmadığı, aksine olumlu bir davranış olduğu sorulmaktadır. Sorunun mantığı, dört seçenek arasından trafiği tehlikeye atan üç yanlışı eleyip, güvenliği artıran tek doğruyu bulmaktır. Bu tür sorularda, her seçeneğin trafikteki etkisini dikkatlice düşünmek gerekir.

d) Eskiyenlerin yenileriyle değiştirilmesi: Bu seçenek doğru cevaptır çünkü zamanla güneş, yağmur gibi dış etkenler nedeniyle yıpranan, rengi solan veya hasar gören trafik levhaları görevini tam olarak yerine getiremez. Bu levhaların okunurluğu azalır, özellikle gece veya kötü hava koşullarında sürücüler tarafından fark edilmeleri zorlaşır. Eskimiş levhaların standartlara uygun, yeni ve reflektif (yansıtıcı) özellikli levhalarla değiştirilmesi, sürücülerin uyarıları ve kuralları net bir şekilde görmesini sağlayarak trafik güvenliğini artırır. Bu nedenle bu davranış trafiği tehlikeye düşürmek yerine, tehlikeleri önleyen bir eylemdir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış ve tehlikeli olduğunu inceleyelim:

• a) Yerlerinin değiştirilmesi: Bu davranış son derece tehlikelidir. Trafik işaret levhaları, mühendisler tarafından yapılan hesaplamalar sonucunda sürücülerin en doğru zamanda ve mesafede görebileceği şekilde stratejik noktalara yerleştirilir. Örneğin bir "DUR" levhasının yerini değiştirmek, sürücünün kavşağa kontrolsüz girmesine veya ani fren yaparak kazaya neden olmasına yol açabilir. Bu yüzden levhaların yerini değiştirmek, trafik düzenini ve güvenliğini temelden bozar.

• b) Üzerlerine yazı yazılması: Levhaların üzerine yazı yazmak, resim çizmek veya etiket yapıştırmak, levhanın içerdiği mesajın (sembol veya yazının) okunmasını zorlaştırır veya tamamen engeller. Sürücünün dikkatinin dağılmasına neden olabileceği gibi, hız limiti veya yasaklama gibi önemli bir bilginin anlaşılamamasına yol açar. Bu durum, sürücünün yanlış bir manevra yapmasına ve kazaya sebebiyet vermesine neden olabilir.

• c) Görülmelerinin engellenmesi: Bir trafik levhasının ağaç dalı, reklam panosu veya hatalı park etmiş bir araç tarafından kapatılması, o levhanın yok hükmünde olmasına neden olur. Sürücü, göremediği bir kurala veya uyarıya uyamaz. Örneğin, görülmesi engellenmiş bir "Girilmez" levhası nedeniyle bir sürücünün tek yönlü bir sokağa tersten girmesi, çok ciddi kazalara yol açabilecek tehlikeli bir durumdur.

Özetle, a, b ve c seçeneklerindeki eylemler trafik levhalarının işlevini bozarak veya ortadan kaldırarak trafik güvenliğini doğrudan tehlikeye atar. Sadece d seçeneğindeki eylem, yani eskiyen levhaları yenilemek, trafik güvenliğini koruyan ve artıran sorumlu bir davranıştır.

Bu soruda, üçgen şeklindeki bir tehlike uyarı levhası olan "Kaygan Yol" işaretini gören bir sürücünün yapması gerekenler ve yapmaması gerekenler sorgulanmaktadır. Soru, sürücünün hangi davranışı sergilemesinin "yanlış" olduğunu bulmamızı istiyor. Bu nedenle, şıklarda verilen davranışlardan hangisinin tehlikeli ve hatalı olduğunu tespit etmeliyiz.

Öncelikle trafik işaretini doğru anlamak gerekir. Bu işaret, ilerideki yol yüzeyinin yağmur, kar, buz, mıcır veya başka bir sebeple kaygan olduğunu bildirir. Kaygan zemin, aracın tekerleklerinin yola tutunma kabiliyetini (frenaj ve direksiyon hakimiyetini) azaltır. Bu durum, özellikle ani manevralarda veya fren yapıldığında aracın kayma ve savrulma riskini artırır.

Şimdi seçenekleri bu bilgi ışığında değerlendirelim:

• a) Yolu kontrol etmesi: Bu doğru bir davranıştır. Sürücü, yolun neden kaygan olduğunu (ıslak mı, buzlu mu, mıcırlı mı) anlamak için yol yüzeyini dikkatle gözlemlemelidir. Bu, sürüşünü daha güvenli bir şekilde ayarlamasına yardımcı olur.
• b) Aracını yavaşlatması: Bu, yapılması gereken en önemli şeylerden biridir. Düşük hız, sürücüye daha fazla reaksiyon süresi tanır ve aracın kayma riskini önemli ölçüde azaltır. Yavaşlamak, olası bir tehlike anında aracı daha kolay kontrol etmeyi sağlar.
• d) Bu bölgeden dikkatli geçmesi: Bu da kesinlikle doğru bir davranıştır. Dikkatli olmak; yavaşlamayı, yolu kontrol etmeyi, ani direksiyon hareketlerinden ve sert frenlerden kaçınmayı içeren genel bir güvenlik önlemidir.

Doğru cevaba, yani yapılması yanlış olan davranışa gelelim:

c) Takip mesafesini azaltması: Bu davranış kesinlikle yanlıştır ve sorunun doğru cevabıdır. Takip mesafesi, öndeki araçla aranızda bıraktığınız boşluktur ve acil bir durumda güvenli bir şekilde durabilmeniz için hayati öneme sahiptir. Kaygan bir yolda fren mesafesi normalden çok daha fazla uzar. Bu nedenle sürücü, takip mesafesini azaltmak yerine tam tersine artırmalıdır. Takip mesafesini azaltmak, öndeki aracın ani bir fren yapması durumunda ona çarpma riskini ciddi şekilde yükseltir.

Bu soruda, sürücülerin trafik kurallarına uymamasının ardında yatan en temel ve en genel sebep sorulmaktadır. Yani, seçenekler arasında doğru olabilecek başka nedenler olsa bile, en kapsayıcı ve en önemli olanı bulmamız isteniyor. Sorunun kilit noktası, kural ihlallerinin kaynağını anlamaktır: bu bir bilgi eksikliği mi, bir tepki mi, yoksa bir alışkanlık sorunu mu?

Doğru Cevap: a) Trafik kurallarını davranış hâline dönüştürememiş olmaları

Bu seçeneğin doğru olmasının sebebi, trafik kurallarına uymanın sadece teorik bir bilgi olmaktan çıkıp, sürücünün düşünmeden, otomatik olarak yaptığı bir alışkanlık olması gerektiğidir. Sürücülük, büyük ölçüde tekrar eden eylemlerden oluşur. Emniyet kemerini takmak, sinyal vermek, hız limitine uymak gibi kurallar, eğer bir "davranış" veya "alışkanlık" haline gelmemişse, sürücü stres altındayken, acelesi varken veya dikkati dağınıkken kolayca unutulabilir veya göz ardı edilebilir. Bu seçenek, diğer seçeneklerdeki nedenleri de kapsayan en temel sorundur; çünkü kuralları davranış haline getiren bir sürücü, onları bilmemezlikten gelmez veya tepki olarak çiğnemez.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• b) Yanlış algıladıkları kurallara karşı tepki göstermek istemeleri: Bu durum, oldukça özel ve nadir bir senaryodur. Bir sürücünün bir kuralı hem yanlış anlaması hem de bu yanlış anlama üzerinden kurala karşı aktif bir tepki göstermesi, genel bir kural ihlali sebebi olamaz. Çoğu kural ihlali (örneğin kırmızı ışıkta geçmek veya hız yapmak), kuralın yanlış anlaşılmasından değil, bilinçli olarak veya dikkatsizlik sonucu çiğnenmesinden kaynaklanır.

• c) Trafik işaret ve levhalarının anlamlarını yeterince bilmemeleri: Bu, özellikle acemi sürücüler için geçerli bir sebep olabilir, ancak "en önemli" sebep değildir. Çünkü en sık ihlal edilen kurallar (hız limiti, kırmızı ışık, takip mesafesi gibi) genellikle tüm sürücüler tarafından bilinen temel kurallardır. Sürücüler bu kuralları bilmelerine rağmen ihlal ederler. Dolayısıyla, sorun bilgi eksikliğinden çok, bu bilgiyi uygulamaya dökme, yani davranışa dönüştürme eksikliğidir.

• d) Trafik görevlilerinin ikazlarına karşı tepki göstermek istemeleri: Bu da tıpkı 'b' seçeneği gibi çok özel bir durumu ifade eder. Bu, sürücünün otoriteye karşı bir tavrı olduğunu gösterir ve sadece trafik görevlisinin bulunduğu anlarda geçerli olabilir. Ancak sürücüler, etrafta hiçbir trafik görevlisi yokken de kuralları ihlal ederler. Bu nedenle, bu seçenek genel ve en önemli sebep olamaz.

Özetle, trafik güvenliği sadece kuralları bilmekle değil, bu kuralları içselleştirip otomatik birer davranış haline getirmekle sağlanır. Sürücü, "düşünmeden doğru olanı yapma" seviyesine ulaştığında, kural ihlalleri en aza iner. Bu soru da tam olarak bu temel prensibi ölçmektedir.

Bu soruda, sürücülerin belirli bir trafik işaretini gördüklerinde yapmamaları gereken, yani yanlış olan davranış sorulmaktadır. Şekilde görülen trafik işareti, bir tehlike uyarı işaretidir ve "Gevşek Zemin" anlamına gelir. Bu levha, yol yüzeyinde mıcırlı, çakıllı veya stabilize bir bölüm olduğunu, bu nedenle araçların lastiklerinden taş sıçrayabileceğini ve yol tutuşunun azalabileceğini bildirir.

Bu uyarıyı gören bir sürücünün alması gereken temel önlemler; hızını azaltmak, çevresine ve yolun durumuna karşı daha dikkatli olmak ve yolu dikkatlice kontrol etmektir. Bu nedenle, 'Yolu kontrol etmesi' (a), 'Aracını yavaşlatması' (b) ve 'O bölgeden dikkatli geçmesi' (d) seçenekleri, sürücünün yapması gereken doğru ve güvenli davranışlardır. Soru "yanlış olanı" sorduğu için bu şıklar doğru cevap olamaz.

Doğru cevap olan c) Takip mesafesini azaltması seçeneği ise kesinlikle yanlış bir davranıştır. Gevşek zeminli bir yolda öndeki araçtan taş sıçrama ihtimali çok yüksektir. Takip mesafesini azaltmak, yani öndeki araca yaklaşmak, bu taşların kendi aracınıza ve özellikle ön camınıza isabet etme riskini artırır. Ayrıca, bu tür zeminlerde fren mesafesi uzayacağı için, takip mesafesini azaltmak, olası bir ani duruşta öndeki araca çarpma riskini de ciddi şekilde yükseltir. Güvenli sürüş için yapılması gereken, tam tersine takip mesafesini artırmaktır.

Bu soruda, size sunulan bir tablodaki verileri yorumlayarak trafik kazalarının en büyük nedenini bulmanız istenmektedir. Tablo, 2013-2014 yıllarında meydana gelen kazalardaki kusur oranlarını yüzde olarak göstermektedir. Yapılması gereken, tablodaki en yüksek yüzde oranını bulmak ve bu oranın hangi unsura ait olduğunu belirlemektir.

Doğru cevabın neden a) Sürücü olduğunu açıklayalım:

Tabloyu dikkatlice incelediğimizde, farklı unsurların kusur oranları şöyledir:

• Sürücü: %88,88
• Yaya: %8,32
• Yolcu: %0,43
• Araç: %0,44
• Yol: %1,93

Bu oranlar arasında %88,88 ile en yüksek paya sahip olan unsur "Sürücü"dür. Bu, istatistiklere göre Türkiye'de meydana gelen trafik kazalarının neredeyse 10 tanesinden 9'unun doğrudan sürücü hatalarından (dikkatsizlik, kural ihlali, aşırı hız vb.) kaynaklandığını göstermektedir. Bu nedenle, trafik kazalarına en fazla neden olan faktör açıkça sürücüdür.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

1. Yolcu: Tabloya göre yolcu kusur oranı sadece %0,43'tür. Bu oran, tüm nedenler arasında en düşüklerden biridir. Yolcuların sürücünün dikkatini dağıtması gibi durumlar kazalara yol açabilse de, bu durum istatistiksel olarak çok nadirdir. Bu yüzden bu seçenek yanlıştır.
2. Yaya: Yaya kusur oranı %8,32'dir. Bu, sürücüden sonra en yüksek ikinci kusur oranı olmasına rağmen, sürücü kusur oranının (%88,88) yanında oldukça düşük kalmaktadır. Soruda "en fazla" neden olan faktör sorulduğu için bu seçenek de doğru değildir.
3. Araç: Araç kaynaklı kusurlar (fren patlaması, lastik çıkması gibi teknik arızalar) %0,44'lük bir orana sahiptir. Bu da kazaların çok küçük bir kısmının araçtaki teknik sorunlardan kaynaklandığını gösterir. Dolayısıyla, bu seçenek de yanlıştır.

Özetle, verilen tabloya göre trafik kazalarının ezici bir çoğunluğu insan faktörüne, yani sürücü hatalarına bağlıdır. Bu soru, ehliyet alacak adaylara trafikteki en büyük sorumluluğun kendilerinde olduğunu ve kurallara uymanın hayati önem taşıdığını hatırlatmak için sorulmuş önemli bir sorudur.

Bu soruda, duraklayan veya park etmiş bir aracın sürücüsünün, tekrar trafiğe katılmak için harekete geçmeden önce yapması gereken zorunlu güvenlik adımları sorgulanmaktadır. Güvenli bir çıkış manevrası için sürücünün hem kendi güvenliğini hem de trafikteki diğer unsurların (yayalar, diğer araçlar vb.) güvenliğini sağlaması gerekir. Şimdi öncülleri ve seçenekleri tek tek inceleyelim.

Öncüllerin Detaylı Açıklaması

• I- Araçlarını ve araçlarının etrafını kontrol etmeleri: Bu, güvenli bir çıkışın en temel ve ilk adımıdır. Sürücü, araca binmeden önce ve hareket etmeden hemen önce aracın etrafında herhangi bir engel, yaya (özellikle aynalardan görülemeyecek küçük çocuklar), hayvan veya başka bir araç olup olmadığını kontrol etmelidir. Bu kontrol, "kör nokta" olarak adlandırılan ve sadece aynalardan görülemeyen alanları da kapsar. Bu adım, beklenmedik kazaları önlemek için kesinlikle zorunludur.
• II- Işıkla veya kolla, gerekli hâllerde her ikisi ile çıkış işareti vermeleri: Trafikte iletişim hayati önem taşır. Park yerinden çıkmak, şerit değiştirmekle benzer bir manevradır ve diğer sürücülere niyetinizi önceden bildirmeniz gerekir. Sinyal lambasını (ışıkla işaret) kullanarak çıkış yapacağınız yöne doğru işaret vermeniz, arkanızdan veya yanınızdan geçen araçların yavaşlamasını veya size yol vermesini sağlar. Bu, trafiğin akışını düzenler ve ani kazaları engeller, bu nedenle zorunlu bir kuraldır.
• III- Görüş alanları dışında kalan yerler varsa uyarılmaları için bir gözcü bulundurmaları: Bu öncül, özellikle zorlu park koşullarında güvenliği en üst düzeye çıkarmayı amaçlar. Örneğin, iki büyük kamyonetin arasından geri geri çıkarken veya görüşünüzün bir duvar tarafından engellendiği durumlarda, aynalar ve sensörler yetersiz kalabilir. Bu gibi durumlarda, sürücünün güvenli bir şekilde çıkabileceğinden emin olması yasal bir sorumluluktur. Eğer sürücü çevresini tam olarak göremiyorsa, bir başkasından (gözcü) yardım istemesi, olası bir kazayı önlemek için zorunlu bir tedbirdir.

Seçeneklerin Değerlendirilmesi

a) Yalnız I: Bu seçenek yanlıştır. Sadece çevreyi kontrol etmek yeterli değildir. Diğer sürücülere niyetinizi bildirmeniz (işaret vermeniz) de aynı derecede zorunludur. Bu seçenek, iletişimin önemini göz ardı eder.

b) I ve II: Bu seçenek de eksiktir. Çevreyi kontrol etmek ve sinyal vermek çoğu durumda yeterli olsa da, soruda "zorunlu olanlar" sorulmaktadır. Görüş alanınızın kısıtlı olduğu bir durumda, güvenliği sağlamak için bir gözcüden yardım almak da bir zorunluluk haline gelir. Dolayısıyla III. öncülü dışarıda bırakmak hatadır.

c) II ve III: Bu seçenek de yanlıştır. Çünkü en temel güvenlik adımı olan aracın ve etrafının kontrol edilmesi (I. öncül) atlanmıştır. Sinyal vermeden veya gözcü istemeden önce ilk yapılması gereken şey, sürücünün kendi gözleriyle durumu değerlendirmesidir.

d) I, II ve III: Bu seçenek doğrudur. Güvenli bir çıkış manevrası için bu üç adımın hepsi bir bütün olarak düşünülmelidir. Sürücü önce çevresini kontrol etmeli (I), ardından niyetini diğer sürücülere sinyal vererek bildirmeli (II) ve eğer görüşü kısıtlıysa ve tehlikeli bir durum varsa mutlaka bir gözcüden yardım almalıdır (III). Bu üç kural, Karayolları Trafik Kanunu'nun sürücülere yüklediği "gerekli tüm tedbirleri alma" sorumluluğunu tam olarak karşılar.

Bu soruda, trafikte "asli kusur" olarak kabul edilen, yani bir kaza anında sürücünün temel olarak suçlu sayılmasına neden olan davranışı sergileyen aracı bulmamız isteniyor. Asli kusur, trafik kurallarının en temel ve en tehlikeli şekilde ihlal edilmesi durumlarında ortaya çıkar. Bu ihlaller, kazanın ana nedeni olarak kabul edilir.

Doğru Cevabın Açıklaması (a - Yalnız 4)

Şekli dikkatle incelediğimizde, 4 numaralı aracın sollama yapmak için karşı şeride geçtiğini görüyoruz. Ancak bu geçişi yaptığı yerdeki yol çizgisi düz devamlı bir çizgidir. Trafik kurallarına göre, düz devamlı yol çizgisi bir "duvar" niteliğindedir ve bu çizginin bulunduğu yerlerde şerit değiştirmek, özellikle de sollama yapmak kesinlikle yasaktır. Karşı yönden gelen trafiğin kullandığı şeride veya yol bölümüne girmek, Karayolları Trafik Kanunu'nda sayılan asli kusur hâllerinden en önemlilerinden biridir. Bu nedenle 4 numaralı araç sürücüsü, asli kusurlu bir davranış sergilemektedir.

Diğer Seçeneklerin Neden Yanlış Olduğunun Açıklaması

• 1 ve 3 Numaralı Araçlar: 1 numaralı araç, sağ şeritten kurallara uygun bir şekilde sağa dönüş yapmaktadır. 3 numaralı araç ise sola dönüş yapmak için kavşak içinde, karşıdan gelen 2 numaralı araca yol vermek üzere beklemektedir. Her iki aracın da yaptığı manevralarda herhangi bir kural ihlali veya asli kusur durumu yoktur.
• 6 ve 7 Numaralı Araçlar: Bu araçların sürücüleri birer kural ihlali yapmaktadır. 6 numaralı araç, sol şeride geçmeden sağ şeritten sola dönmeye çalışmaktadır. 7 numaralı araç ise sağ şeride geçmeden sol şeritten sağa dönmeye çalışmaktadır. Bu durum, "dönüş manevralarını yanlış yapmak" olarak adlandırılan bir kural ihlalidir ve tehlikelidir. Ancak bu ihlal, kanunda spesifik olarak "asli kusur" listesinde yer alan "karşı yöne girmek" veya "kırmızı ışıkta geçmek" gibi ağır bir kusur olarak sayılmaz. Bu sebeple 6 ve 7 numaralı araçların yaptığı hatalar asli kusur değildir.

Sonuç olarak, seçenekler arasında yer alan araçlardan sadece 4 numaralı aracın yaptığı "düz çizgiyi ihlal ederek karşı şeride geçmek" eylemi, kanunen net bir şekilde asli kusur olarak tanımlanmıştır. Diğer araçların ya bir kusuru yoktur (1, 2, 3) ya da yaptıkları hata asli kusur kategorisine girmemektedir (6, 7). Bu nedenle doğru cevap "Yalnız 4" tür.

Bu soruda, sürücülerin çevreye zarar vermemek için benimsemesi gereken olumlu bir davranışın hangisi olduğu sorgulanmaktadır. Trafik, egzoz gazları, gürültü, atıklar ve taşınan tehlikeli maddeler yoluyla çevreye çeşitli zararlar verebilir. Soru, bu zararları "önlemeye yönelik" yani engelleyici bir eylemi bulmamızı istiyor.

Doğru cevap B) Kimyasal maddelerin ambalajlanarak taşınması seçeneğidir. Çünkü kimyasal ve tehlikeli maddeler, dökülmeleri veya sızmaları durumunda toprağa, suya ve havaya karışarak çok ciddi ve kalıcı çevre kirliliğine yol açabilir. Bu maddelerin sızdırmaz ve dayanıklı ambalajlar içinde taşınması, olası bir kaza anında bile çevreye yayılmalarını önleyen en temel tedbirdir. Bu davranış, doğrudan bir çevre felaketini engellemeye yönelik proaktif bir adımdır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Temiz olmayan yakıt kullanılması: Bu seçenek yanlıştır. Kalitesiz veya standartlara uymayan yakıtlar, daha fazla zararlı gaz (karbon monoksit, kükürt dioksit vb.) ve partikül salınımına neden olur. Bu durum, hava kirliliğini ve asit yağmurlarını artırarak çevreye doğrudan zarar verir. Dolayısıyla bu davranış, zararı önlemek yerine tam tersine artırır.
• c) Hususi araçların kullanılmasına gayret edilmesi: Bu seçenek de çevreye zararı önlemeye yönelik bir davranış değildir. Aksine, bireysel araç kullanımının artması trafikteki araç sayısını, trafik sıkışıklığını, yakıt tüketimini ve egzoz gazı salınımını artırır. Çevreyi korumak için yapılması gereken, toplu taşıma araçlarının kullanımını teşvik etmektir.
• d) Araç motorunun duraklama ve park etme sırasında çalışması: Bu seçenek de yanlıştır. Aracın gereksiz yere rölantide çalışır durumda bırakılması, hareket etmediği halde yakıt tüketmesine ve egzoz gazı salmaya devam etmesine neden olur. Bu durum, hem yakıt israfına hem de gereksiz hava kirliliğine yol açar. Çevreye duyarlı bir sürücü, kısa süreli duraklamalar dışında motoru durdurmalıdır.

Özetle, soru bizden çevreyi koruyan, olumlu bir eylem bulmamızı istemektedir. A, C ve D seçenekleri çevreye zarar veren veya zararı artıran eylemlerken, B seçeneği tehlikeli maddelerin çevreye sızmasını engelleyerek olası bir zararı önlemeye yönelik alınmış bir tedbiri ifade etmektedir.

Bu soruda, iki yönlü ve dört veya daha fazla şeride sahip bir yolda, bir otomobil sürücüsünün normal seyrini hangi şeritten yapması gerektiği sorulmaktadır. Soruda özellikle "geçme ve dönme dışında" ifadesi kullanılarak, sollama veya dönüş gibi özel durumlar haricindeki temel sürüş kuralının ne olduğu vurgulanmıştır. Bu, sürücünün yol boşken veya trafiğin akışına uygun hızda ilerlerken hangi şeridi kullanmak zorunda olduğunu anlamamızı gerektirir.

Doğru cevap a) En sağ şeritte seçeneğidir. Karayolları Trafik Kanunu'na göre Türkiye'de trafik sağdan akar. Bu temel kural, çok şeritli yollarda şu anlama gelir: Sürücüler, gidiş yönlerine ayrılmış şeritlerden yol ve trafik durumuna göre en sağda olanını kullanmak zorundadır. En sağ şerit, normal hızda seyir için ayrılmış olan ana şerittir. Diğer şeritler ise daha hızlı gitmek veya sollama yapmak gibi geçici durumlar için kullanılır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• b) Bankette: Bu seçenek yanlıştır. Banket, karayolunun taşıt yolu kenarında bulunan, genellikle çakıl veya stabilize malzemeden oluşan ve yayaların yürümesi veya araçların zorunlu hallerde durması için ayrılmış alandır. Banket üzerinde araç sürmek kesinlikle yasaktır ve son derece tehlikelidir.
• c) En sol şeritte: Bu seçenek de yanlıştır. Çok şeritli yollarda en sol şerit, "sollama şeridi" olarak bilinir. Bu şeridin amacı, sadece önünüzdeki daha yavaş bir aracı geçmek için kısa süreliğine kullanmaktır. Sollama bittikten sonra sürücü, güvenli bir şekilde tekrar sağ şeride geçmelidir. Sol şeridi sürekli olarak işgal etmek bir trafik kuralı ihlalidir.
• d) Orta şeritte: Bu seçenek de doğru değildir. Üç veya daha fazla şeritli yollarda orta şeritler, genellikle sağ şeritteki ağır vasıtalar gibi daha yavaş araçları sollamak için kullanılır. Ancak temel kural değişmez; geçiş tamamlandıktan sonra yine en sağdaki uygun şeride dönülmelidir. Orta şerit, sürekli seyir için kullanılması zorunlu bir şerit değildir.

Özetle, çok şeritli yollardaki temel prensip "sağdan gitmek"tir. En sağ şerit normal seyriniz içindir. Diğer şeritler ise sollama gibi geçici manevralar için kullanılır ve bu manevralar bittiğinde tekrar en sağdaki uygun şeride dönmeniz gerekir. Bu nedenle, geçme ve dönme gibi özel durumlar dışında aracınızı en sağ şeritte sürmek zorundasınız.

Bu soruda, bir aracın egzozundan aşırı duman çıkarması veya modifiye edilmiş egzoz gibi nedenlerle normalden fazla gürültü yapması durumunda uygulanacak yasal yaptırımın ne olduğu sorulmaktadır. Bu durum, Karayolları Trafik Kanunu'nda belirtilen kurallara aykırıdır ve hem çevre kirliliğine hem de gürültü kirliliğine yol açarak toplumun huzurunu bozar. Bu nedenle trafik denetimlerinde bu tür araçlara özel işlemler uygulanır.

Doğru cevap c) İhtar edilir, tekrarı halinde araç trafikten men edilir seçeneğidir. Bu uygulamanın mantığı aşamalı bir yaptırım sistemine dayanır. Trafik polisi veya jandarma tarafından ilk kez bu kusurla tespit edilen araca öncelikle bir idari para cezası kesilir ve sürücüsüne aracın teknik kusurunu gidermesi için bir uyarı (ihtar) yapılır. Eğer araç sahibi bu uyarıya rağmen gerekli tamiratı yaptırmaz ve aynı kusurla tekrar trafiğe çıkarsa, bu kez araç kusuru giderilene kadar trafikten men edilir, yani bağlanarak otoparka çekilir.

• Neden 'a' seçeneği yanlış?
  Sürücüsüne hapis cezası verilmesi, bu tür bir kabahat için orantısız ve yasal olmayan bir cezadır. Hapis cezaları, ölümlü kazaya neden olmak, alkollü araç kullanarak birinin yaralanmasına sebep olmak gibi çok daha ağır trafik suçları için uygulanır. Aracın teknik bir kusuru adli bir suç değil, idari bir kabahattir.
• Neden 'b' seçeneği yanlış?
  Araç sahibine sadece para cezası verilmesi eksik bir bilgidir. Evet, bu durumda bir para cezası uygulanır ancak yaptırım bununla sınırlı değildir. Eğer sadece para cezası verilseydi, araç sahibi cezayı ödeyip aynı kusurlu araçla trafiğe çıkmaya devam edebilirdi. Kanunun amacı, para almak değil, sorunu kökten çözerek aracın çevreye zarar vermesini engellemektir.
• Neden 'd' seçeneği yanlış?
  Sürücünün trafikten ömür boyu men edilmesi, alınabilecek en ağır ehliyet cezalarından biridir ve sürücünün kişiliği ile ilgili, tekrarlanan ve çok tehlikeli suçlar (örneğin uyuşturucu madde etkisinde defalarca araç kullanmak) için düşünülür. Sorudaki durum, aracın bir parçasıyla ilgilidir ve sürücünün ehliyetinin kalıcı olarak alınmasını gerektiren bir durum değildir.

Özetle, trafik kuralları bu gibi durumlarda sorunun çözümüne odaklanır. İlk aşamada sürücüyü uyararak ve para cezası keserek durumu düzeltmesi için bir fırsat tanır. Eğer sürücü bu sorumluluğu yerine getirmezse, kamu düzenini ve çevreyi korumak amacıyla daha sert bir önlem olan aracın trafikten men edilmesi yoluna gidilir. Bu nedenle, aşamalı ve çözüm odaklı bir yaptırım olan "ihtar ve tekrarı halinde trafikten men" en doğru cevaptır.

Bu soruda, bir aracın yasal olarak trafiğe çıkabilmesi için gerekli olan ve aynı zamanda periyodik muayene geçerlilik tarihini gösteren belgenin hangisi olduğu sorulmaktadır. Sorunun kilit noktaları, belgenin hem "trafiğe çıkış izni" vermesi hem de "muayene sürelerini" belirtmesidir. Bu iki önemli işlevi yerine getiren belgeyi bulmamız gerekiyor.

Doğru cevap d) Motorlu Araç Trafik Belgesi'dir. Çünkü bu belge, bir aracın resmi olarak devlet kayıtlarına girdiğini, yani tescil edildiğini gösteren kimlik kartı gibidir. Tescil işlemi tamamlanmış bir aracın trafiğe çıkmasına yasal olarak izin veren temel belge budur. Ayrıca, belgenin üzerinde periyodik araç muayenelerinin yapıldığı ve bir sonraki muayenenin ne zaman yapılması gerektiğini gösteren özel bir bölüm bulunur. Bu nedenle her iki şartı da karşılayan tek seçenek budur.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Sürücü Belgesi: Bu belge araca değil, sürücüye aittir. Kişinin belirli bir kategorideki aracı kullanmaya yetkili olduğunu kanıtlar. Aracın tescili veya muayene süresi hakkında hiçbir bilgi içermez. Bu yüzden bu seçenek yanlıştır.
• b) Araç İmalat Belgesi: Bu belge (diğer adıyla Uygunluk Belgesi), aracın fabrikadan çıktığındaki teknik özelliklerini içerir. Genellikle sıfır bir aracın ilk tescil işlemi sırasında kullanılır ve aracın yönetmeliklere uygun üretildiğini gösterir. Trafikteyken yanınızda taşıdığınız ve muayene tarihlerini gösteren bir belge değildir.
• c) Mali Sorumluluk Sigortası: Bu belge, Zorunlu Trafik Sigortası poliçesidir. Bir kaza durumunda karşı tarafa verilebilecek maddi ve bedensel zararları karşılamak için zorunludur. Trafiğe çıkmak için gerekli olsa da, aracın trafiğe çıkışına "müsaade eden" resmi tescil belgesi değildir ve üzerinde muayene süreleri yer almaz.

Özetle, Motorlu Araç Trafik Belgesi, aracın kimliği olarak trafiğe çıkış iznini temsil eder ve aynı zamanda muayene geçerlilik tarihlerini belirleyen resmi belgedir. Sınavda bu tür sorularla karşılaştığınızda, her belgenin temel işlevini hatırlamak doğru cevabı bulmanızı kolaylaştıracaktır.

Bu soruda, taşıt yolu üzerine çizilmiş olan üç farklı yazı ve sembolden hangisinin sürücülere **mutlaka durmaları** gerektiğini bildirdiği sorulmaktadır. Sorunun kilit noktası, bir uyarı veya bilgilendirme değil, kesin bir durma emri veren işareti tespit etmektir. Bu işaretleri tek tek inceleyerek doğru cevaba ulaşalım.

Doğru cevap A seçeneğidir (Yalnız I). Çünkü görselde I numara ile gösterilen "DUR" yazısı, bir yol üzeri işaretlemesidir ve trafik levhalarından "DUR" levhası ile aynı anlama gelir. Bu işaret, sürücüye kavşağa veya kontrol noktasına gelmeden önce aracını mutlaka durdurması, yolu kontrol etmesi ve yol müsait olduğunda hareket etmesi gerektiğini emreder. Bu bir zorunluluktur ve uyulmaması trafik ihlalidir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• II numaralı sembol (Bisiklet): Bu sembol, yol üzerinde bir bisiklet yolu olduğunu veya bisikletlilerin bu güzergahı kullandığını belirtir. Sürücüleri bisikletlilere karşı dikkatli olmaları konusunda uyarır ve bilgilendirir. Ancak bu sembol, sürücülere araçlarını mutlaka durdurmaları yönünde bir emir vermez. Sadece daha dikkatli olunması gerektiğini anlatır.
• III numaralı sembol (Engelli): Bu sembol ise genellikle park alanlarında bulunur ve o park yerinin yalnızca engelli bireylerin kullanımına ayrıldığını gösterir. Hareket halindeki bir araca yönelik bir komut değildir; park etme kurallarını belirten bir bilgilendirme işaretidir. Dolayısıyla, bir durma zorunluluğu bildirmez.

Sonuç olarak, sürücülere araçlarını **uygun mesafede mutlaka durdurmaları gerektiğini** bildiren tek işaret I numaralı "DUR" yazısıdır. Diğer semboller uyarı ve bilgilendirme amacı taşır. Bu nedenle, sorunun doğru cevabı "Yalnız I" seçeneğidir.

Bu soruda, resimde görülen trafik kazasının hangi temel trafik kuralının ihlali sonucu meydana gelmiş olabileceği sorulmaktadır. Kazanın nedenini doğru tespit edebilmek için öncelikle resimdeki durumu ve araçların konumlarını dikkatlice analiz etmemiz gerekir.

Resmi incelediğimizde bir T kavşağı görüyoruz. Sarı renkli araç ana yol üzerinde seyrederken, mavi renkli araç ise tali yoldan (daha dar olan ve ana yola bağlanan yol) ana yola çıkış yapmaktadır. Kaza, mavi aracın ana yolun ortasındayken, sarı aracın ona sağ tarafından çarpmasıyla gerçekleşmiştir. Bu durum, kavşaklardaki geçiş kurallarının ihlal edildiğine dair güçlü bir ipucu vermektedir.

Doğru Cevap: b) Kavşaklarda geçiş hakkına

Bu seçeneğin doğru olmasının sebebi, trafik kurallarında kavşaklardaki geçiş üstünlüğünün net bir şekilde belirtilmiş olmasıdır. Tali yoldan ana yola çıkan bir araç, ana yoldan gelen araçlara her zaman yol vermek zorundadır. Resimdeki mavi aracın sürücüsü, ana yoldan gelen sarı araca yol vermeden kavşağa girerek onun geçiş hakkını ihlal etmiş ve kazaya sebep olmuştur. Bu nedenle kazanın temel nedeni, geçiş hakkı kuralına uyulmamasıdır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Takip mesafesine: Takip mesafesi kuralı, aynı şeritte art arda giden araçlar için geçerlidir. Öndeki aracın ani durması durumunda arkadaki aracın güvenli bir şekilde durabilmesi için bırakması gereken mesafeyi ifade eder. Bu kazada araçlar farklı yollardan gelip yandan çarpıştığı için takip mesafesi ihlali söz konusu değildir.
• c) Öndeki aracı geçme kuralına: Öndeki aracı geçme (sollama) kuralı, bir aracın, önünde aynı yönde ilerleyen başka bir aracı sollayarak geçmesi sırasındaki kuralları içerir. Resimdeki kaza bir sollama durumu değil, farklı yönlerden gelen iki aracın kavşakta çarpışmasıdır. Bu nedenle bu seçenek de yanlıştır.
• d) Farların kullanılacağı yer ve hâllere: Farlar genellikle gece, tünel, sisli veya yağışlı havalar gibi görüşün yetersiz olduğu durumlarda kullanılır. Resimdeki kaza, açıkça gündüz vaktinde meydana gelmiştir ve görüşü engelleyen bir durum görünmemektedir. Kazanın sebebi farların kullanılmaması değil, bir sürücünün diğerinin yol hakkını gasp etmesidir.

Özetle, bu kaza tipi, kavşaklarda kimin öncelikli olduğunu belirleyen geçiş hakkı kurallarının ne kadar hayati olduğunu gösteren tipik bir örnektir. Tali yoldan ana yola çıkan sürücülerin, ana yolun tamamen güvenli ve boş olduğundan emin olmadan kavşağa girmemesi gerekmektedir.

Bu soruda, hangi trafik işaretinin bulunduğu yola motosikletlerin giriş yapabileceği sorulmaktadır. Bu tür sorularda, her bir işaretin tam olarak ne anlama geldiğini bilmek ve özellikle yasakların hangi araç türlerini kapsadığını anlamak çok önemlidir. Sorunun doğru cevabını ve diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu adım adım inceleyelim.

Doğru Cevap: b) seçeneği

Bu seçenekte gördüğümüz işaret, "Motosiklet Hariç Motorlu Taşıt Trafiğine Kapalı Yol" anlamını taşır. Kırmızı çember içindeki otomobil figürü, genel olarak motorlu taşıtların bu yola girişinin yasak olduğunu belirtir. Ancak bu işaretin en önemli özelliği, isminden de anlaşılacağı gibi, motosikletleri bu yasaktan muaf tutmasıdır. Dolayısıyla, bu levhanın olduğu bir yola otomobil, kamyonet, otobüs gibi motorlu taşıtlar giremezken, motosikletler serbestçe girebilir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı bu seçenektir.

Diğer Seçeneklerin Açıklaması

• a) seçeneği: Bu işaret "Motosiklet Giremez" levhasıdır. Kırmızı yasak çemberi içinde doğrudan bir motosiklet figürü bulunur. Bu, o yola motosikletlerin girişinin kesinlikle yasak olduğu anlamına gelir. Dolayısıyla bu seçenek, soruda istenenin tam tersi bir durumu ifade eder.
• c) seçeneği: Bu işaret "Bisiklet Giremez" levhasıdır. Yasaklama sadece bisikletler için geçerlidir. Motosikletler motorlu taşıt sınıfında olduğu için bu işaret onları doğrudan etkilemez. Ancak soru, motosikletin girebileceği yolu belirten en uygun işareti sorduğu için, özellikle motosikletlere bir istisna tanıyan (b) seçeneği daha doğru ve kesin bir cevaptır.
• d) seçeneği: Bu işaret "Kamyon Giremez" levhasıdır. Bu levha, genellikle ağırlık, boyut veya gürültü gibi nedenlerle kamyonların girmesinin istenmediği yollarda kullanılır. Bu yasaklama kamyonlar içindir ve motosikletleri kapsamaz. (c) seçeneğinde olduğu gibi, bu yola da motosiklet girebilir fakat (b) seçeneğindeki işaret, motorlu taşıtlar arasında özellikle motosiklete izin veren tek işarettir, bu da onu en net cevap yapar.

Özetle, ehliyet sınavlarında işaretlerin sadece genel anlamları değil, getirdikleri istisnalar da sorgulanır. (b) seçeneğindeki işaret, diğer motorlu taşıtları yasaklarken motosikletlere açıkça izin veren özel bir anlama sahiptir. Bu yüzden, "motosikletin girebileceği yolu" en doğru şekilde ifade eden işaret budur.

Bu soruda, bir aracın yasal olarak trafiğe çıkabilmesi için hangi temel ve resmi işlemin zorunlu olduğu sorgulanmaktadır. Yani, bir otomobilin veya herhangi bir motorlu taşıtın "mevzuata uygun" sayılmasını sağlayan en temel resmi işlem hangisidir diye düşünebiliriz. Bu işlem, aracın devlet nezdinde tanınmasını ve kimlik kazanmasını sağlayan adımdır.

Doğru cevap d) Kayıt ve tescilinin onaylanması seçeneğidir. Bir aracın yasal olarak trafiğe çıkabilmesi için öncelikle devletin resmi kayıtlarına girmesi gerekir. Bu işleme "tescil" denir. Tescil işlemi tamamlandığında araca bir plaka tahsis edilir ve adına bir "Araç Tescil Belgesi" (ruhsat) düzenlenir. Bu belge, aracın kimliğidir ve onun yasal olarak trafiğe çıkma hakkı kazandığını gösteren en temel kanıttır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Araç üzerinde keyfi değişiklik yapılması: Bu seçenek yanlıştır çünkü araç üzerinde yapılan onaylanmamış ve keyfi değişiklikler (modifikasyon), aracın mevzuata uygunluğunu bozabilir. Örneğin, standart dışı egzoz takmak veya aydınlatma sistemini değiştirmek, aracın muayeneden geçememesine ve trafikten men edilmesine neden olabilir. Bu durum, uygunluğu göstermek yerine uygunsuzluğa yol açar.
• b) Periyodik bakım kartının doldurulması: Bu seçenek de hatalıdır. Periyodik bakım, aracın mekanik sağlığı ve güvenliği için son derece önemlidir ancak özel servisler tarafından yapılan bir işlemdir ve bakım kartı resmi bir belge niteliği taşımaz. Devlet, aracın trafiğe uygunluğunu periyodik bakım kartına bakarak değil, zorunlu olan periyodik araç muayenesine (TÜVTÜRK muayenesi) bakarak denetler.
• c) Muayenesinin yaptırılmamış olması: Bu ifade, mevzuata uygunluğun tam tersi bir durumu belirtir. Trafiğe çıkan araçların belirli periyotlarla (genellikle 2 yılda bir) fenni muayenesinin yapılması yasal bir zorunluluktur. Muayenesi olmayan bir araç, mevzuata aykırı kabul edilir ve trafiğe çıkması yasaktır. Dolayısıyla bu seçenek kesinlikle yanlıştır.

Özetle, bir aracın trafiğe çıkmasının ilk ve en temel yasal adımı, devlet tarafından kayıt altına alınması, yani tescil edilmesidir. Tescil olmadan bir araç yasal olarak var sayılmaz ve trafiğe çıkamaz. Diğer işlemler (bakım, muayene gibi) tescil edilmiş bir aracın trafikte kalmaya devam edebilmesi için gereken sonraki adımlardır.

Bu soruda, Türkiye'de hususi otomobil (şahsi, kişisel kullanım amaçlı) sürücüleri için trafikte yasal olarak izin verilen en yüksek kan alkol seviyesinin ne olduğu sorulmaktadır. Karayolları Trafik Kanunu, trafik güvenliğini sağlamak amacıyla sürücülerin kanlarındaki alkol miktarına bir üst sınır getirmiştir. Bu sınır, sürücünün kullandığı aracın ticari olup olmamasına göre farklılık gösterir.

Doğru cevap d) 0,50 seçeneğidir. Türkiye'deki yasal düzenlemelere göre, hususi otomobil sürücülerinin kanlarındaki alkol miktarının 0,50 promilin üzerinde olması durumunda araç sürmeleri yasaktır. 0,50 promil, bir litre kanda yarım gram alkol bulunduğunu ifade eder. Bu seviye ve üzerindeki alkol miktarının sürücünün dikkat, muhakeme ve reaksiyon süresi gibi yeteneklerini olumsuz etkilediği bilimsel olarak kabul edilmektedir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim. a) 0,20 promil seçeneği, hususi otomobil sürücüleri için değil, ticari araç sürücüleri (taksi, dolmuş, otobüs, kamyon vb.) ve kamu hizmetinde çalışan sürücüler için geçerli olan yasal sınırdır. Bu sürücüler için alkol toleransı çok daha düşüktür. b) 0,30 ve c) 0,40 seçenekleri ise Türkiye'deki mevcut trafik mevzuatında herhangi bir sürücü kategorisi için belirlenmiş yasal sınırlar değildir; bu nedenle bu şıklar yanıltıcı olarak verilmiştir.

Özetle, bu soruyu doğru cevaplamak için iki temel bilgiyi aklınızda tutmalısınız:

• Hususi Otomobil Sürücüleri: Yasal sınır 0,50 promildir.
• Ticari Araç Sürücüleri: Yasal sınır 0,20 promildir.

Unutulmamalıdır ki en güvenli sürüş, sıfır alkol ile yapılan sürüştür. Yasal sınırlar, cezai işlemin başladığı noktayı belirtir, bu seviyeye kadar alkol almanın güvenli olduğu anlamına gelmez.

Bu soruda, sürücülerin ilerisini net olarak göremediği tepe üstü ve viraj gibi tehlikeli yerlerde yapmamaları gereken, yani yasak olan davranış sorulmaktadır. Bu tür yerler, potansiyel tehlikeleri barındırır çünkü karşı yönden gelen bir aracı veya yoldaki bir engeli son ana kadar fark edemeyebilirsiniz. Bu nedenle, bu bölgelerde ekstra dikkatli ve kurallara uygun hareket etmek hayati önem taşır.

Doğru cevap b) Öndeki aracın geçilmesi seçeneğidir. Görüşün yetersiz olduğu bir tepe üstüne veya kör bir dönemece yaklaşırken, karşı şeridin boş olup olmadığını kesin olarak bilemezsiniz. Bu durumda öndeki aracı geçmek (sollama yapmak) için karşı şeride geçmek, karşıdan gelen bir araçla kafa kafaya çarpışma riskini doğurur. Bu, trafikteki en tehlikeli ve ölümcül kaza türlerinden biridir, bu yüzden kanunlar bu davranışı kesin bir dille yasaklar.

Diğer seçeneklerin neden yanlış, yani neden yapılması gereken doğru davranışlar olduğuna bakalım:

• a) Hızın azaltılması: Bu, yasak değil tam tersine zorunlu bir davranıştır. Önünüzü göremediğiniz bir yola girerken hızınızı azaltmak, olası bir tehlike (örneğin yolda duran bir araç, bir yaya veya karşıdan gelen bir araba) karşısında size tepki vermek ve güvenli bir şekilde durmak için gerekli zamanı kazandırır. Bu nedenle hız azaltmak, bu gibi yerlerde yapılması gereken en temel güvenlik önlemidir.
• c) Takip mesafesi kuralına uyulması: Takip mesafesi her zaman önemlidir, ancak görüşün kısıtlı olduğu yerlerde daha da kritik hale gelir. Önünüzdeki araç, sizin göremediğiniz bir engelle karşılaşıp aniden fren yapabilir. Eğer aranızda yeterli mesafe yoksa, ona arkadan çarpmanız kaçınılmaz olur. Bu yüzden takip mesafesi kuralına uymak, güvenliğiniz için yasak değil, aksine bir zorunluluktur.
• d) Bulunduğu şeridin sağına yaklaşılması: Bu da yine güvenliği artıran bir manevradır. Özellikle dar ve görüşün zayıf olduğu virajlarda şeridinizin sağ tarafına yakın seyretmek, karşıdan gelen ve belki de virajı biraz geniş alan bir araçla aranızdaki mesafeyi artırır. Bu durum, olası bir teması veya kazayı önlemeye yardımcı olan, tavsiye edilen doğru bir sürüş tekniğidir.

Özetle, tepe üstleri ve dönemeçler gibi ilerisini göremediğiniz yerlerde en büyük tehlike, karşı şeritte ne olduğunun bilinmemesidir. Bu yüzden karşı şeridi kullanmayı gerektiren "öndeki aracı geçme" eylemi kesinlikle yasaktır. Diğer şıklarda belirtilen hız azaltma, takip mesafesini koruma ve şeridin sağına yaklaşma ise güvenliği artıran ve yapılması gereken doğru davranışlardır.

Bu soruda, size gösterilen trafik işaret levhasının anlamını bilip bilmediğiniz ve bu anlama göre hangi ifadenin yanlış olduğunu tespit etmeniz istenmektedir. Soru kökündeki "yanlıştır" ifadesi çok önemlidir, çünkü bu, şıklardan üç tanesinin doğru, bir tanesinin ise levhanın anlamıyla ilgisiz veya çelişkili olduğu anlamına gelir. Amacımız bu yanlış olan ifadeyi bulmaktır.

Öncelikle şekildeki trafik işaretini tanıyalım. Bu levha, üçgen şekli ve kırmızı çerçevesiyle bir Tehlike Uyarı İşareti'dir. Tehlike uyarı işaretleri, sürücüleri ilerideki yolda karşılaşabilecekleri bir tehlikeye karşı önceden bilgilendirir ve gerekli önlemleri almalarını (örneğin yavaşlamalarını) sağlar. İçindeki sembol ise yol üzerindeki bir kasisi, tümseği veya ani bir yükseltiyi temsil eder. Bu levhanın resmi adı "Tümsekli Yol" levhasıdır.

Şimdi seçenekleri bu bilgi ışığında tek tek inceleyelim:

• a) Yol yüzeyi arızalıdır: Bu ifade doğrudur. Yoldaki bir tümsek veya kasis, yol yüzeyinin düzgün ve standart olmadığı, bir tür "arıza" veya bozukluk içerdiği anlamına gelir. Bu nedenle levha, yol yüzeyindeki bir arızaya karşı sürücüyü uyarır. Bu ifade doğru olduğu için aradığımız cevap bu değildir.
• b) Yolda tümsek vardır: Bu ifade de doğrudur. Zaten levhanın en temel ve doğrudan anlamı budur. Levha, ileride bir tümsek, kasis veya yükselti olduğunu net bir şekilde bildirir. Bu ifade doğru olduğu için aradığımız cevap bu da değildir.
• c) Yoldan yavaş geçilmesi gerekir: Bu ifade de doğrudur. Tüm tehlike uyarı işaretlerinin ortak amacı, sürücünün hızını azaltması ve daha dikkatli olması gerektiğini bildirmektir. Özellikle bir tümsekten hızlı geçmek hem araca zarar verebilir hem de direksiyon hakimiyetini kaybetmeye neden olabilir. Bu yüzden bu levhayı gören sürücü mutlaka yavaşlamalıdır. Bu ifade doğru olduğu için aradığımız cevap bu değildir.
• d) Yolda yapım çalışması vardır: Bu ifade yanlıştır. Yolda yapım, bakım veya onarım çalışması olduğunu belirten tehlike uyarı işareti farklıdır; bu işarette elinde kürek olan bir işçi figürü bulunur. Gösterilen levha ise sadece yolun fiziki yapısındaki bir tümseği belirtir. Bu tümsek, bir hız kesici kasis olabileceği gibi, yolun kendiliğinden bozulmasıyla da oluşmuş olabilir. Sebebinin yol çalışması olduğuna dair bir bilgi vermez. Dolayısıyla bu ifade, gösterilen levhanın anlamı için yanlıştır.

Sonuç olarak, soru bizden yanlış olan ifadeyi bulmamızı istediği için doğru cevap D şıkkıdır. Çünkü "Tümsekli Yol" levhası, "Yol Çalışması" levhası ile aynı anlama gelmez ve yolda bir yapım çalışması olduğunu göstermez.

Bu soruda, yük taşımak için tasarlanmış kamyon, kamyonet, römork gibi araçlarda, zorunlu ve gerekli durumlarda yolcu taşınırken uyulması gereken kurallar sorgulanmaktadır. Soru, bu kurallardan hangisinin yanlış olduğunu, yani yerine getirilmesi gereken bir şart olmadığını bulmamızı istiyor. Bu tür sorular, yönetmelikteki spesifik detayları ve sayısal değerleri bilip bilmediğinizi ölçmeyi amaçlar.

Doğru cevap a) Kasa kapaklarının 70 cm yüksekliğinde olması seçeneğidir. Karayolları Trafik Yönetmeliği'ne göre, bu tür araçların kasasında yolcu taşınabilmesi için alınması gereken önlemlerden biri, kasa kapaklarının yüksekliği ile ilgilidir. Ancak yönetmelikte belirtilen doğru yükseklik 70 cm değil, en az 90 cm'dir. Bu yükseklik, yolcuların seyir halindeyken düşme tehlikesini en aza indirmek için belirlenmiş bir güvenlik standardıdır. Soruda verilen 70 cm değeri yanlış olduğu için, bu ifade yerine getirilmesi gereken şartlardan biri değildir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış (yani neden zorunlu şartlar) olduğuna bakalım:

• b) Kasanın yan ve arka kapaklarının kapalı olması: Bu, yolcu güvenliği için en temel ve zorunlu şartlardan biridir. Seyir halindeyken kapakların açık olması, yolcuların araçtan düşmesine sebep olabilecek büyük bir tehlike oluşturur. Bu nedenle, yolcu taşınırken tüm kasa kapakları kapalı ve kilitli tutulmalıdır.
• c) Yolcuların kasa içinde ayrılacak bir yerde oturtulması: Yolcular, yüklerin arasında veya üzerinde seyahat edemezler. Güvenlikleri için, kasa içinde onlara özel olarak ayrılmış, temiz ve güvenli bir alanda oturtulmaları gerekir. Bu kural, olası bir kaza veya ani manevra anında yolcuların yükler tarafından ezilmesini veya yaralanmasını önler.
• d) Yüklerin sağlam olarak yerleştirilmiş ve bağlanmış olması: Eğer araçta yolcularla birlikte yük de taşınıyorsa, bu yüklerin kesinlikle sabitlenmesi zorunludur. Ani bir fren, viraj veya sarsıntı sırasında yüklerin kayarak yolculara çarpması ve ciddi yaralanmalara neden olması engellenmelidir. Bu sebeple yüklerin sağlam bir şekilde yerleştirilip bağlanması, aranan önemli şartlardan biridir.

Özetle, soru bizden yanlış olan bilgiyi bulmamızı istemektedir. Kamyon kasasında yolcu taşımak için kapakların kapalı olması, yolcuların ayrı bir yerde oturması ve yüklerin sabitlenmesi zorunlu ve doğru kurallardır. Ancak kasa kapak yüksekliğinin 70 cm olması şartı yanlıştır; yönetmeliğe göre doğrusu 90 cm'dir. Bu nedenle doğru cevap 'a' seçeneğidir.

Bu soruda, Türkiye'deki trafik kurallarına göre belirli bir yol tipinde - yani yerleşim yeri dışındaki bölünmüş yollarda - farklı araç türlerinin uyması gereken azami hız limitleri hakkındaki bilginiz ölçülmektedir. Soru, bu şartlar altında hangi aracın hız sınırının tam olarak saatte 85 kilometre olduğunu bulmanızı istiyor. Bu tür sorular, ezberin yanı sıra dikkatli okumayı da gerektirir.

Doğru cevap 'a' şıkkındaki Kamyon'dur. Karayolları Trafik Yönetmeliği'ne göre, aksine bir trafik işareti bulunmadığı sürece, kamyonların yerleşim yeri dışındaki bölünmüş yollarda yapabilecekleri en yüksek hız saatte 85 kilometredir. Bu nedenle, soruda belirtilen hız limiti doğrudan kamyonlar için belirlenmiş olan yasal sınırdır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlıştır?

1. Otobüs: Otobüslerin yerleşim yeri dışındaki bölünmüş yollardaki azami hız limiti saatte 90 kilometredir. Soruda verilen 85 km/s hız limitinden daha yüksek bir sınıra sahip oldukları için bu seçenek yanlıştır. Otobüs ve kamyon hız limitleri birbirine yakın olduğu için sıkça karıştırılabilir, bu detaya dikkat etmek önemlidir.

2. Otomobil: Otomobiller, bu yol tipinde en yüksek hız limitine sahip araç türüdür. Yerleşim yeri dışındaki bölünmüş yollarda otomobiller için belirlenen azami hız limiti saatte 110 kilometredir. Bu değer, soruda istenen 85 km/s'den oldukça farklı olduğu için bu şık kesinlikle yanlıştır.

3. Motosiklet: L3, L4, L5 ve L7 sınıfı motosikletlerin yerleşim yeri dışındaki bölünmüş yollardaki azami hız limiti, otobüslerde olduğu gibi, saatte 90 kilometredir. Bu hız limiti de soruda belirtilen 85 km/s ile uyuşmadığından bu seçenek de yanlıştır. Bu yüzden doğru cevap olamaz.

Özet olarak, ehliyet sınavı için bu temel hız limitlerini bilmek çok önemlidir. Yerleşim yeri dışındaki bölünmüş yollarda geçerli olan azami hız limitleri şöyledir:

• Otomobil: 110 km/s
• Otobüs: 90 km/s
• Motosiklet: 90 km/s
• Kamyon: 85 km/s

Bu tabloyu aklınızda tutarak, benzer sorularda kolayca doğru cevabı bulabilirsiniz.

Bu soruda, bir grup olarak yani konvoy şeklinde ilerleyen araçların birbirleriyle aralarında bırakmaları gereken en az güvenli mesafenin ne olduğu sorulmaktadır. Trafik güvenliği açısından bu mesafe, hem konvoydaki araçların kendi güvenliği hem de trafikteki diğer sürücülerin güvenliği için hayati önem taşır. Doğru cevabı ve diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu adım adım inceleyelim.

Doğru Cevap: a) Takip mesafesi kadar

Doğru cevap "Takip mesafesi kadar" seçeneğidir. Çünkü takip mesafesi, trafikteki en temel ve evrensel güvenlik kurallarından biridir. Bu kural, önünüzdeki araç aniden durduğunda veya yavaşladığında, ona çarpmadan güvenli bir şekilde durabilmeniz için gereken minimum mesafeyi tanımlar. Konvoy hâlinde seyretmek bu temel kuralı değiştirmez, aksine daha da önemli hâle getirir.

Takip mesafesi pratik olarak "88-89 Kuralı" veya "2 Saniye Kuralı" ile ölçülür. Bu mesafe, hızınızın kilometre/saat cinsinden değerinin en az yarısı kadar metre olmalıdır (örneğin 90 km/s hızla giderken en az 45 metre). Konvoydaki araçların bu mesafeyi korumasının ek bir sebebi daha vardır: Diğer araçların konvoyu güvenli bir şekilde sollayabilmesi veya araya girerek şerit değiştirebilmesi için yeterli boşluk bırakmak. Eğer konvoydaki araçlar birbirine çok yakın seyrederse, bu durum trafikte tehlikeli bir "duvar" etkisi yaratarak diğer sürücülerin manevra yapmasını engeller.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• b) Araç uzunluğunun üç katı kadar: Bu seçenek yanlıştır çünkü sabit ve güvenilir bir ölçüt değildir. Örneğin, 4 metrelik bir otomobil için bu mesafe 12 metre olurken, 18 metrelik bir tır için 54 metre olacaktır. Ayrıca bu kural, en önemli faktör olan hızı dikkate almaz. Düşük hızda 54 metre gereksizken, yüksek hızda 12 metre ölümcül derecede yetersizdir.
• c) Trafik ve yol durumuna göre istenildiği kadar: Bu ifade çok belirsiz ve keyfidir. Trafik kuralları, sürücünün kişisel "isteğine" veya yargısına bırakılamayacak kadar nettir. Güvenlik için "en az" ne kadar olması gerektiğine dair somut bir kural olmalıdır. "İstenildiği kadar" yakın gitmek, zincirleme kazalara davetiye çıkarır.
• d) Aracın cinsi ve teknik özelliklerinin gerektirdiği kadar: Bu seçenek de yanıltıcıdır. Elbette büyük ve ağır bir aracın durma mesafesi daha uzundur ve sürücüsünün bunu hesaba katması gerekir. Ancak trafik kanunu, tüm sürücüler için geçerli olan ve kolayca uygulanabilen asgari bir standart belirlemiştir. Bu standart, hız temelli olan takip mesafesi kuralıdır.

Özetle, konvoy hâlinde ilerlemek, standart trafik kurallarından muaf olmak anlamına gelmez. Aksine, trafikteki düzeni ve güvenliği sağlamak için takip mesafesi kuralına uymak zorunludur. Bu mesafe, hem konvoy içindeki araçların birbirine çarpmaması hem de diğer sürücülerin güvenli geçiş yapabilmesi için kritik bir boşluk sağlar.

Bu ehliyet sınavı sorusunda, aydınlatması yetersiz olan bir tünele girerken sürücünün yapması gereken doğru davranış sorgulanmaktadır. Bu durum, sürücünün görüş mesafesinin aniden azaldığı ve potansiyel tehlikelere karşı hazırlıklı olması gereken kritik bir andır. Güvenli bir sürüş için doğru aydınlatma sistemini kullanmak hayati önem taşır.

Doğru Cevap: c) Uzağı gösteren ışıkları yakmak

Yeterince aydınlatılmamış tüneller, gece sürüşü yapılan ve sokak lambası olmayan yollarla aynı kategoride değerlendirilir. Bu gibi durumlarda sürücünün amacı, yolu ve çevresini mümkün olan en uzak mesafeye kadar net bir şekilde görebilmektir. Uzağı gösteren ışıklar (uzun farlar), aracın önündeki yolu maksimum mesafede aydınlatarak sürücünün tünel içindeki virajları, olası engelleri veya diğer yol koşullarını önceden fark etmesini sağlar. Bu nedenle tünele girerken uzağı gösteren ışıkları yakmak, hem kendi güvenliğiniz hem de trafik güvenliği için zorunlu ve doğru bir davranıştır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Duraklamak: Tünel girişinde veya içinde duraklamak son derece tehlikelidir. Arkadan gelen araçların size çarpmasına ve zincirleme kazalara neden olabilir. Tünellerde ve benzeri görüşün kısıtlı olduğu yerlerde duraklamak ve park etmek yasaktır. Trafiğin akışını kesintiye uğratmak yerine, hızı azaltarak ve doğru aydınlatmayı kullanarak yola devam etmek gerekir.
• b) Araç içi ışıkları yakmak: Aracın iç aydınlatmasını yakmak, dışarıyı görmenize hiçbir katkı sağlamaz. Aksine, gece veya karanlık ortamlarda yanan iç ışıklar, ön camda yansımalara neden olarak sürücünün dışarıyı görmesini daha da zorlaştırır. Bu durum, gözün karanlığa adaptasyonunu bozar ve sürüş güvenliğini tehlikeye atar.
• d) Sadece park veya sis ışıklarını yakmak: Park ışıkları, aracın park halindeyken diğer sürücüler tarafından fark edilmesi içindir ve yolu aydınlatma gücü yoktur. Sis ışıkları ise, adından da anlaşılacağı gibi sis, yoğun yağmur gibi görüşün çok düştüğü hava koşullarında kullanılır ve yolu ileriye doğru değil, daha çok yere yakın ve geniş bir açıyla aydınlatır. Yetersiz aydınlatılmış bir tünelde ileriyi görmek için yeterli aydınlatmayı sağlamazlar.

Özetle, aydınlatması yetersiz bir tünele girildiğinde temel kural, görüş mesafesini en üst düzeye çıkarmaktır. Bunu sağlayan tek ve en etkili aydınlatma seçeneği uzağı gösteren ışıklardır. Ancak unutulmamalıdır ki, tünel içinde karşı yönden bir araç geliyorsa veya önünüzde giden bir araca yaklaştıysanız, diğer sürücülerin gözünü kamaştırmamak için kısa farlara geçiş yapmanız gerekir.

Bu soruda, araba kullanırken frene bastığınızda fren pedalında hissettiğiniz bir titremenin veya vuruntunun teknik sebebinin ne olduğu sorulmaktadır. Bu durum, sürüş güvenliği açısından önemli bir belirtidir ve fren sistemindeki bir soruna işaret eder. Doğru cevabı ve diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu adım adım inceleyelim.

Doğru Cevap: d) Disk veya kampana yüzeylerinin bozuk olması

Fren sistemi, tekerleklerle birlikte dönen fren disklerine veya kampanalara, fren balatalarının sürtünmesi prensibiyle çalışır. Eğer bu disklerin veya kampanaların yüzeyleri zamanla aşırı ısınma, ani soğuma veya yıpranma gibi nedenlerle eğilir, dalgalanır veya bozulursa, yüzeyleri artık tamamen pürüzsüz ve düz olmaz. Frene bastığınızda, fren balataları bu bozuk ve dalgalı yüzeye her temas ettiğinde düzensiz bir baskı uygular. Diskin her dönüşünde balata hafifçe ileri-geri hareket eder ve bu hareket, fren hidroliği aracılığıyla doğrudan fren pedalına bir titreşim veya vuruntu olarak yansır. Yani pedaldeki titremenin temel nedeni, balataların düzgün olmayan bir yüzey üzerinde "zıplayarak" ilerlemesidir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Balataların ıslanması: Balataların ıslanması, örneğin bir su birikintisinden geçtikten sonra, fren pedalında titremeye değil, fren performansında geçici bir azalmaya neden olur. Islak yüzeyler arasındaki sürtünme azaldığı için araç ilk başta iyi yavaşlamaz ve frenler "boşalmış" gibi hissedilebilir. Bu durum genellikle birkaç kez frene basıp balatalar ısınıp kuruduktan sonra kendiliğinden düzelir.
• b) Motor yağının kirlenmesi: Motor yağı, motorun içindeki hareketli parçaları yağlamakla görevlidir ve fren sistemiyle hiçbir doğrudan bağlantısı yoktur. Motor yağının kirli olması motorun ömrünü ve performansını olumsuz etkiler, motorun daha sesli çalışmasına veya çekişten düşmesine neden olabilir, ancak fren pedalında hissedilecek bir titreşime yol açmaz. Bu iki sistem birbirinden tamamen bağımsızdır.
• c) Araç lastiklerinin yeni olması: Yeni lastikler genellikle daha iyi yol tutuşu ve konforlu bir sürüş sağlar. Eğer yeni lastik takıldıktan sonra bir titreme hissediliyorsa, bu genellikle frene basıldığında değil, belirli bir hıza ulaşıldığında (genellikle 80-100 km/s arası) direksiyonda veya aracın genelinde hissedilir. Bu durumun sebebi ise çoğunlukla lastiklerin balans ayarının doğru yapılmamış olmasıdır, fren sistemiyle ilgili bir sorun değildir.

Özetle, frenleme esnasında özellikle pedalınızda hissettiğiniz ritmik bir titreşim, neredeyse her zaman fren disklerinin veya kampanalarının yüzeyindeki bir deformasyonun en belirgin işaretidir. Bu durum, fren mesafesini olumsuz etkileyebileceği ve güvenliği tehlikeye atabileceği için en kısa sürede bir tamirci tarafından kontrol edilmelidir.

Bu soruda, yağışlı bir havada sürüş güvenliğini olumsuz etkileyerek kaza ihtimalini artıran faktörün ne olduğu sorgulanmaktadır. Sürüş güvenliği, özellikle ıslak zeminlerde, aracın yol tutuşu ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle seçenekleri bu açıdan değerlendirmemiz gerekir.

Doğru cevap d) Eski ve aşınmış lastikler seçeneğidir. Lastikler, aracın yolla temas eden tek parçasıdır ve yol tutuşunu sağlayan en kritik unsurdur. Lastiklerin üzerindeki dişler (kanallar), yağışlı havalarda lastik ile yol arasındaki suyu tahliye ederek lastiğin yola tutunmasını sağlar. Zamanla eskiyen ve aşınan lastiklerin diş derinliği azalır, bu da su tahliyesini yetersiz hale getirir. Bu duruma "suda kızaklama" (aquaplaning) denir ve aracın direksiyon ve fren kontrolünün tamamen kaybedilmesine yol açarak kaza riskini ciddi şekilde artırır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Alaşımlı jant: Jantlar, lastiklerin takıldığı metal kısımlardır. Alaşımlı jantlar genellikle estetik görünüm veya hafiflik gibi nedenlerle tercih edilir. Jantın malzemesi veya tipi, aracın yağışlı havadaki yol tutuşunu ve kaza riskini doğrudan etkileyen bir faktör değildir.
• b) Tam şarjlı akü: Akü, aracın elektrik sistemini besleyen güç kaynağıdır. Tam şarjlı olması, sileceklerin, farların ve buğu çözücünün sorunsuz çalışması anlamına gelir. Bu sistemler yağışlı havada görüşü artırarak güvenliği destekler, dolayısıyla tam şarjlı bir akü kaza riskini artırmaz, aksine azaltmaya yardımcı olur.
• c) Uzun yakıt boruları: Yakıt boruları, yakıtı depodan motora taşıyan sistemin bir parçasıdır. Bu boruların uzunluğu aracın tasarımına bağlıdır ve sürüş güvenliğiyle ya da yol tutuşuyla hiçbir ilgisi yoktur. Bu nedenle yağışlı havada kaza riskini etkilemez.

Özetle, yağışlı havalarda güvenli bir sürüş için en önemli faktör, suyu etkili bir şekilde tahliye edebilen ve yola sağlam tutunan sağlıklı lastiklerdir. Eski ve aşınmış lastikler bu görevi yerine getiremediği için kaza riskini doğrudan ve en çok artıran unsurdur.

Bu soruda, verilen dört seçenek arasından hangisinin aracın **yakıt sistemine** ait bir parça olduğunu bulmamız isteniyor. Araç motorunun çalışabilmesi için farklı sistemler (yakıt, ateşleme, soğutma, marş vb.) uyum içinde çalışır. Bu soruyu doğru cevaplamak için her bir parçanın hangi sisteme ait olduğunu bilmek gerekir.

Doğru Cevap: a) Yakıt filtresi

Yakıt filtresi, adından da anlaşılacağı gibi, yakıtı temizlemekle görevlidir. Depodan motora giden yakıtın içindeki pas, kir ve diğer yabancı maddeleri süzerek temizler. Bu sayede, motorun enjektör gibi hassas parçalarının tıkanmasını veya zarar görmesini engelleyerek motorun sağlıklı çalışmasını sağlar. Görevi tamamen yakıt ile ilgili olduğu ve yakıt hattı üzerinde bulunduğu için, yakıt filtresi şüphesiz yakıt sisteminin temel elemanlarından biridir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• b) Termostat: Bu parça, soğutma sistemine aittir. Görevi, motorun çalışma sıcaklığını belirli bir seviyede tutmaktır. Motor soğukken kapalı kalarak motorun çabuk ısınmasını sağlar, ideal sıcaklığa ulaştığında ise açılarak soğutma sıvısının (antifriz) radyatörde dolaşmasına izin verir. Yakıtla doğrudan bir ilgisi yoktur.

• c) Marş motoru: Bu eleman, aracın marş sisteminin ana parçasıdır. Kontağı çevirdiğinizde aküden aldığı elektrik gücüyle çalışır ve motora ilk hareketi vererek çalışmasını sağlar. Motorun çalışmasını başlatan bir elektrik motorudur ve yakıtın motora taşınması veya temizlenmesiyle bir görevi bulunmaz.

• d) Endüksiyon bobini: Bu parça, ateşleme sisteminin bir elemanıdır. Aküden gelen düşük voltajlı elektriği (12 Volt), bujilerin kıvılcım çakabilmesi için gereken çok yüksek voltaja (binlerce Volt) dönüştürür. Bu yüksek voltaj sayesinde oluşan kıvılcım, silindir içindeki yakıt-hava karışımını ateşler. Bobin, ateşleme için gereklidir ama yakıt sisteminin bir parçası değildir.

Özetle, soru bizden yakıt sistemine ait bir parçayı istiyor. Yakıt filtresi doğrudan yakıtı temizlerken; termostat soğutma, marş motoru ilk hareket, endüksiyon bobini ise ateşleme sistemlerinde görev yapar. Bu nedenle doğru cevap "Yakıt filtresi" seçeneğidir.

Bu soruda, araçlarda kullanılan içten yanmalı motorların hangi yakıt türleriyle çalışabildiği sorulmaktadır. İçten yanmalı motor, yakıtı motorun içindeki kapalı bir alanda (silindir) yakarak mekanik enerji üreten motor tipidir. Bu tanım, farklı ateşleme sistemlerine ve yakıtlara sahip birkaç motor türünü kapsayan genel bir ifadedir.

Doğru cevap D) I, II ve III seçeneğidir. Çünkü soruda listelenen yakıtların üçü de günümüzde farklı tiplerdeki içten yanmalı motorlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu motorların hepsi, yakıtı motorun içinde yaktığı için "içten yanmalı" olarak sınıflandırılır.

Şimdi yakıtları ve kullanıldıkları motorları tek tek inceleyerek neden hepsinin doğru olduğunu anlayalım:

• I. LPG (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı): Özellikle benzinli araçlara sonradan takılan sistemlerle kullanılan alternatif bir yakıttır. LPG, benzinli motorun çalışma prensibine uygun şekilde silindirlerin içinde yakılır. Bu nedenle LPG ile çalışan motorlar da birer içten yanmalı motordur.
• II. Benzin: Binek otomobillerde en yaygın kullanılan yakıt türüdür. Benzinli motorlar, yakıt-hava karışımını bir buji kıvılcımı ile ateşleyerek çalışır ve bu işlem motorun içinde gerçekleşir. Bu yüzden benzinli motorlar, içten yanmalı motorların en bilinen örneğidir.
• III. Motorin (Dizel): Genellikle kamyon, otobüs, tır gibi ticari araçlarda ve bazı binek otomobillerde kullanılır. Dizel motorlarda yakıt, silindir içinde sıkıştırılarak aşırı ısınan havanın içine püskürtülür ve bu yüksek sıcaklık sayesinde kendiliğinden tutuşur. Ateşleme yöntemi farklı olsa da, yanma işlemi motorun içinde gerçekleştiği için dizel motorlar da içten yanmalı motor kategorisindedir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu da açıklayalım:

a) Yalnız I: Bu seçenek çok eksiktir. Çünkü içten yanmalı motor denildiğinde akla ilk gelen ve en yaygın kullanılan yakıtlar olan benzin ve motorini tamamen dışarıda bırakmaktadır.

b) I ve II: Bu seçenek de yanlıştır, çünkü motorini (dizel) göz ardı etmektedir. Dizel motorlar, özellikle yük ve yolcu taşımacılığında kullanılan çok önemli bir içten yanmalı motor türüdür.

c) II ve III: Bu seçenek, en yaygın iki yakıtı içerse de LPG'yi dışlamaktadır. Türkiye'de ve dünyada milyonlarca araç LPG ile çalıştığı için ve bu motorlar da içten yanmalı olduğu için bu seçenek de eksik kalmaktadır.

Özetle, "içten yanmalı motor" genel bir başlık olup hem benzinli, hem dizel, hem de LPG ile çalışan motorları kapsar. Bu nedenle soruda verilen üç yakıt türü de bu motorlarda kullanılır ve doğru cevap hepsini içeren D seçeneğidir.

Bu soruda, bir aracın aküsünün içindeki sıvı seviyesinin, yani elektrolitin, hangi düzeyde olması gerektiği sorgulanmaktadır. Akünün verimli çalışması, elektrik üretebilmesi ve ömrünün uzun olması için bu seviyenin doğru ayarlanması çok önemlidir. Bu nedenle, ehliyet sınavlarında motor bilgisi bölümünde sıkça karşılaşılan bir konudur.

Doğru cevap d) Plakaların 1 cm üzerinde seçeneğidir. Akünün içinde elektrik üretimini sağlayan pozitif ve negatif kurşun plakalar bulunur. Bu plakaların kimyasal reaksiyona girerek elektrik üretebilmesi için tamamının elektrolit adı verilen asitli su karışımının içinde olması gerekir. Plakaların yaklaşık 1 cm üzerine kadar doldurulması, akü çalışırken veya şarj olurken meydana gelebilecek ısınma ve buharlaşma nedeniyle oluşacak sıvı kaybını telafi etmek içindir. Bu pay, plakaların hiçbir zaman havayla temas etmemesini garanti altına alır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Plakaların ortasında: Eğer elektrolit seviyesi plakaların ortasında olursa, plakaların üst yarısı sıvının dışında, yani havayla temas halinde kalır. Havayla temas eden bu kısımlar kimyasal reaksiyona giremez, elektrik üretemez ve zamanla "sülfatlaşma" denilen bir durumla sertleşerek kalıcı olarak bozulur. Bu durum akünün kapasitesini ciddi oranda düşürür ve ömrünü kısaltır.
• b) Plakaların en altında: Bu seçenek, plakaların neredeyse tamamının kuru kalması anlamına gelir. Bu durumda akü neredeyse hiç elektrik üretemez ve çok kısa sürede tamamen kullanılamaz hale gelir. Bu, akü için en zararlı durumlardan biridir.
• c) Plakaların 1 cm altında: Bu şık da B seçeneği gibi plakaların tamamen kuru kalacağını ifade eder. Elektrolit olmadan plakalar arasında kimyasal bir reaksiyon gerçekleşemeyeceği için akünün çalışması imkansızdır.

Özetle, akü plakalarının tamamının elektrolit sıvısı içinde kalması hayati öneme sahiptir. Plakaların üzerindeki yaklaşık 1 cm'lik fazlalık ise bir güvenlik payı olarak düşünülebilir. Bu seviye sayesinde, normal kullanım sırasındaki küçük sıvı kayıplarında bile plakalar korunur ve akü maksimum verimlilikle çalışmaya devam eder. Bakım gerektiren eski tip akülerde bu seviye kontrol edilir ve eksilme varsa sadece saf su eklenerek tamamlanır.

Bu soruda, bir araçtaki elektrik sistemini aşırı akım gibi tehlikeli durumlara karşı koruyan parçanın ne olduğu sorulmaktadır. Araçlardaki elektrik tesisatı, tıpkı evlerimizdeki gibi hassastır ve beklenmedik bir kısa devre veya aşırı yüklenme durumunda ciddi hasarlar görebilir. Bu nedenle, sistemi koruyacak bir güvenlik elemanına ihtiyaç duyulur.

Doğru cevap d) Sigorta'dır. Sigorta, elektrik devresinden geçen akım, belirlenen güvenli seviyeyi aştığında devreyi keserek sisteme bağlı diğer parçaların zarar görmesini engelleyen bir güvenlik elemanıdır. İçerisindeki ince metal tel, yüksek akıma maruz kaldığında ısınarak erir ve kopar. Bu basit ama etkili mekanizmaya "sigorta atması" denir ve bu sayede radyo, farlar, klima veya aracın beyni (ECU) gibi daha pahalı ve karmaşık bileşenler korunmuş olur.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Buji: Bujinin görevi, motorun ateşleme sisteminin bir parçası olarak silindir içindeki sıkıştırılmış yakıt-hava karışımını bir kıvılcım çıkararak ateşlemektir. Elektrik devresini korumak gibi bir fonksiyonu yoktur, görevi motorun çalışmasını sağlamaktır.
• b) Soket: Soket, elektrikli bileşenleri veya kabloları birbirine bağlamak için kullanılan bir bağlantı elemanıdır. Akımı bir noktadan diğerine iletir ancak akımın miktarını kontrol etme veya devreyi yüksek akıma karşı koruma gibi aktif bir görevi bulunmaz.
• c) Ampul: Ampul, elektrik enerjisini kullanarak ışık üreten bir alıcıdır; yani elektrik tüketen bir parçadır. Koruyan değil, tam tersine sigorta tarafından korunması gereken bir elemandır. Yüksek akım, ampulün patlamasına veya bozulmasına neden olur.

Özetle, araçtaki elektrik devresinin emniyetini sağlayan ve yüksek akım durumunda kendini feda ederek sistemi koruyan parça sigortadır. Bu nedenle doğru cevap "d" seçeneğidir.

Bu soruda, dört zamanlı bir benzinli motorun çalışma prensibi ve bu prensibi oluşturan zamanlardan hangisinde silindire yakıt-hava karışımının alındığı sorgulanmaktadır. Dört zamanlı motorlar, gücü dört aşamada (zamanda) üretirler ve her bir zamanın belirli bir görevi vardır. Motorun verimli çalışabilmesi için bu zamanların doğru sırada ve doğru şekilde gerçekleşmesi kritik öneme sahiptir.

Doğru cevap a) Emme zamanı'dır. Dört zamanlı motorun ilk zamanı olan Emme Zamanı'nda, piston silindir içinde tepe noktadan alt noktaya doğru hareket etmeye başlar. Pistonun bu aşağı yönlü hareketi silindir içinde bir vakum (emme kuvveti) oluşturur. Aynı anda emme supabı açılır ve bu vakum etkisiyle karbüratörden veya enjeksiyon sisteminden gelen yakıt-hava karışımı silindirin içine dolar. Kısacası, soruda belirtilen "emme supabının açılması" ve "yakıt-hava karışımının girmesi" olaylarının her ikisi de sadece Emme Zamanı'nda gerçekleşir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlıştır?

• b) Sıkıştırma zamanı: Bu zamanda hem emme hem de egzoz supapları kapalıdır. Emme zamanında silindire alınmış olan yakıt-hava karışımı, pistonun yukarı hareketiyle sıkıştırılır. Amaç, karışımın basıncını ve sıcaklığını artırarak ateşlemeye hazır hale getirmektir. Dolayısıyla bu zamanda silindire herhangi bir karışım girişi olmaz.
• c) Ateşleme (İş) zamanı: Sıkıştırmanın son anında, buji tarafından bir kıvılcım çakılarak sıkıştırılmış yakıt-hava karışımı ateşlenir. Oluşan patlama, pistonu büyük bir güçle aşağı iter ve bu güç krank milini döndürerek aracın hareket etmesini sağlar. Bu zamanda da supaplar kapalıdır ve içeriye karışım alınmaz, aksine içerideki karışım yakılarak iş (güç) üretilir.
• d) Egzoz zamanı: İş zamanından sonra, piston tekrar yukarı doğru hareket ederken bu kez egzoz supabı açılır. Pistonun bu itme hareketi, yanma sonucu oluşan atık gazları (egzoz dumanını) silindirden dışarı atar. Bu aşamada emme supabı kapalıdır ve içeriye yeni karışım alınmaz, tam tersine yanmış gazlar dışarı atılır.

Özetle, dört zamanlı motorun çalışma döngüsü şöyledir:

1. Emme: Yakıt-hava karışımı silindire alınır.
2. Sıkıştırma: Karışım sıkıştırılır.
3. Ateşleme (İş): Karışım yakılır ve güç üretilir.
4. Egzoz: Yanmış gazlar dışarı atılır.

Her zamanın adı, o zamanda gerçekleşen temel olayı tanımlar. Bu mantıkla yaklaştığınızda, "emme" kelimesinin "içeri alma" anlamına geldiğini ve yakıt-hava karışımının bu zamanda silindire alındığını kolayca hatırlayabilirsiniz.

Bu soruda, seyir hâlindeki bir aracın gösterge panelinde yanan ışıklardan hangisinin çok acil bir durumu işaret ettiği ve sürücünün derhal durmasını gerektirdiği sorulmaktadır. Buradaki kilit nokta, ışığın bir uyarıdan ziyade, aracın mekanik aksamında devam edilmesi halinde büyük hasarlara yol açacak kritik bir arızayı belirtmesidir. Şimdi seçenekleri tek tek inceleyerek doğru cevabı bulalım.

Doğru Cevap: C Seçeneği

Doğru cevap olan C seçeneğindeki sembol, yağ basıncı ikaz ışığıdır. Bu ışık, motorun en hayati sistemlerinden biri olan yağlama sisteminde ciddi bir sorun olduğunu gösterir. Motor yağı, hareketli metal parçalar arasında bir film tabakası oluşturarak sürtünmeyi önler ve motoru soğutur. Yağ basıncı düştüğünde, bu parçalar yeterince yağlanamaz, birbirine sürterek aşırı ısınır ve çok kısa bir süre içinde "motorun yatak sarması" olarak bilinen, geri döndürülemez ve çok masraflı bir hasar meydana gelir. Bu nedenle, bu ışık yandığı anda, trafik kurallarına uyarak derhal güvenli bir yere çekip aracı durdurmak ve kontağı kapatmak zorunludur.

Diğer Seçeneklerin Açıklaması

• A Seçeneği: Bu sembol, park lambalarının veya gabari ışıklarının açık olduğunu gösterir. Bu ışıklar, aracın park halindeyken veya görüşün az olduğu durumlarda diğer sürücüler tarafından fark edilmesini sağlar. Herhangi bir arıza veya tehlike belirtmez, sadece bir aydınlatma sisteminin çalıştığını bildiren bir bilgilendirme ışığıdır. Bu nedenle derhal durmayı gerektirmez.
• B Seçeneği: Bu sembol, arka sis lambasının yandığını belirtir. Arka sis lambası, yoğun sis, kar veya şiddetli yağmur gibi görüş mesafesinin çok düştüğü durumlarda, arkadan gelen sürücülerin sizi daha kolay fark etmesi için kullanılır. Bu da bir arıza değil, sürücü tarafından bilinçli olarak açılan bir aydınlatma elemanıdır ve acil bir durum teşkil etmez.
• D Seçeneği: Bu sembol, kısa hüzmeli farların açık olduğunu gösterir. Bu, gece sürüşlerinde veya tünel gibi yetersiz ışıklı ortamlarda kullanılan standart far konumudur. Aracın normal bir işlevinin çalıştığını gösterir ve herhangi bir arıza veya tehlike sinyali vermez. Bu ışık yanarken yolculuğa güvenle devam edilir.

Özetle, gösterge panelindeki ışıklar genellikle üç kategoriye ayrılır: bilgilendirme (yeşil veya mavi), uyarı (sarı veya turuncu) ve tehlike (kırmızı). Yağ basıncı ve hararet göstergesi gibi kırmızı ikaz ışıkları, aracın motorunda veya fren sisteminde ciddi bir sorun olduğunu ve derhal durulması gerektiğini belirtir. Diğer seçeneklerdeki ışıklar ise bir sistemin aktif olduğunu bildiren bilgilendirme ışıklarıdır ve aciliyet taşımazlar.

Bu soruda, dört zamanlı bir benzinli motorun çalışma prensiplerinden ilki olan 'Emme Zamanı' esnasında silindirin içine neyin alındığı sorulmaktadır. Motorun nasıl güç ürettiğini anlamak için bu ilk adımı doğru bilmek çok önemlidir. Şimdi bu konuyu ve seçenekleri detaylı bir şekilde inceleyelim.

Doğru Cevap: d) Yakıt-hava karışımı

Benzinli bir motorun çalışması dört temel aşamadan (zamandan) oluşur: Emme, Sıkıştırma, Ateşleme (İş) ve Egzoz. Emme zamanı bu döngünün ilk adımıdır. Bu aşamada piston, silindirin içinde aşağı doğru hareket eder ve bu hareket bir vakum etkisi yaratır. Aynı anda emme supabı (valfi) açılır ve bu vakum sayesinde, motorun yakıt sisteminde (karbüratör veya enjektörler) önceden hazırlanmış olan benzin ve hava birlikte silindirin içine çekilir. Yani silindir, yanmaya hazır bir yakıt-hava karışımı ile doldurulur.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Hidrolik yağı: Hidrolik yağı, motorun yanma odasıyla hiçbir ilgisi olmayan bir sıvıdır. Genellikle hidrolik direksiyon veya fren sistemleri gibi basınçla çalışan mekanizmalarda kullanılır. Silindire girmesi, motorun anında bozulmasına ve çok büyük hasarlar görmesine neden olur.

• b) Sadece hava: Silindire emme zamanında sadece hava alınması, dizel motorların çalışma prensibidir. Dizel motorlarda önce silindire hava alınır, bu hava yüksek basınçla sıkıştırılarak aşırı derecede ısıtılır ve ardından üzerine yakıt (motorin) püskürtülerek patlama sağlanır. Benzinli motorlarda ise ateşleme buji ile yapıldığı için, içeriye yanmaya hazır karışımın girmesi gerekir.

• c) Sadece yakıt: Yanma olayının gerçekleşebilmesi için yakıtın mutlaka oksijenle (yani hava ile) birleşmesi gerekir. Ateşleme için belirli bir oranda (ideal olarak yaklaşık 14.7 birim havaya 1 birim yakıt) karışım olması zorunludur. Silindire sadece yakıt alınması, yanma için gerekli olan havayı içermediğinden motorun çalışmasını imkansız hale getirir.

Özetle, benzinli bir motorun emme zamanında silindire, bir sonraki adım olan sıkıştırma ve ateşleme zamanlarına hazırlık olarak, yanıcı özelliğe sahip yakıt-hava karışımı alınır. Bu, benzinli motorların en temel çalışma ilkesidir.

Bu soruda, bir trafik kazası sonrasında sürücülerin sergilemesi gereken en doğru tutumun ne olduğu sorulmaktadır. Sorunun kilit noktası, hangi davranışın sorunların "daha kısa sürede" çözülmesini sağlayacağıdır. Kaza anının yarattığı stres ve panik düşünüldüğünde, doğru davranış biçimi hem yasal sürecin hızlanmasına hem de gerginliğin azalmasına yardımcı olur.

Doğru cevap d) Saygılı ve nezaketli seçeneğidir. Çünkü bir kaza sonrası tarafların birbirine saygı ve nezaket çerçevesinde yaklaşması, paniği ve öfkeyi yatıştırır. Bu sakin ortam, tarafların sağlıklı bir iletişim kurarak durumu değerlendirmesine, sigorta ve ruhsat bilgilerini sorunsuzca paylaşmasına ve Kaza Tespit Tutanağı'nı birlikte doldurmasına olanak tanır. Böylece, yasal prosedürler hızlı ve sorunsuz bir şekilde tamamlanır.

Diğer seçenekler ise sorunları çözmek yerine daha da büyütecek davranışlardır. Bu tür olumsuz tavırlar, iletişimi tamamen koparabilir ve basit bir maddi hasarlı kazayı bile karmaşık bir hâle getirebilir. Anlaşma ve uzlaşma ortamını ortadan kaldırarak sürecin uzamasına neden olurlar.

• a) Asabi: Sinirli ve gergin bir tutum, karşı tarafın da savunmacı veya sinirli bir tavır takınmasına yol açar. Bu durum, sağlıklı bir diyalog kurulmasını engeller ve anlaşmayı imkânsızlaştırır.
• b) Aşırı tepkili: Bağırmak, panik yapmak veya abartılı tepkiler göstermek, durumu daha da karmaşıklaştırır. Mantıklı düşünmeyi ve hareket etmeyi zorlaştırarak çözüm sürecini yavaşlatır.
• c) Kaba ve saldırgan: Bu davranış, en tehlikelisidir. Sadece sorunun çözümünü geciktirmekle kalmaz, aynı zamanda tartışmanın büyümesine, hakarete ve hatta fiziksel şiddete dönüşmesine neden olabilir. Bu durum, kazanın yanı sıra ek hukuki sorunlar doğurur.

Sonuç olarak, trafik kazası gibi stresli bir durumda bile sakinliği korumak, saygılı ve nazik olmak sadece bir görgü kuralı değil, aynı zamanda sorunu en hızlı ve en az zararla atlatmanın en akılcı yoludur. Ehliyet sınavında bu tür sorular, sürücü adayının sadece kuralları değil, aynı zamanda trafikteki doğru tutum ve davranışları ne kadar benimsediğini ölçmeyi amaçlar.

Bu soruda, trafikte olumlu bir sürücü tutumunun tanımı yapılıyor ve bu tanıma en uygun kavramın hangisi olduğu soruluyor. Sorunun kökünde yer alan "kendinden çok başkalarını düşünmek" ve "başkalarının iyiliği için fedakârlık yapmak" ifadeleri, cevabı bulmamız için en önemli ipuçlarıdır. Bu ifadeler, bireyin kendi çıkarlarını ikinci plana atıp toplumun veya diğer bireylerin yararını gözettiği bir karakter özelliğini işaret etmektedir.

Doğru Cevap: b) Diğergamlık

Doğru cevabın Diğergamlık olmasının sebebi, bu kelimenin anlamının sorudaki tanımla birebir örtüşmesidir. Diğergamlık, herhangi bir karşılık beklemeden başkalarının iyiliği için çaba gösterme, fedakârlıkta bulunma ve başkalarını kendinden daha fazla düşünme erdemidir. Trafikte diğergam bir sürücü, yol hakkı kendisinin olmasına rağmen yaya veya acemi bir sürücüye yol verir, sıkışık trafikte diğer araçların önüne geçmeye çalışmak yerine sabırla bekler ve zor durumda olan birine yardım etmek için durur.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu anlamak, konuyu daha iyi kavramanıza yardımcı olacaktır. Bu seçenekler, soruda tarif edilen olumlu tutumun tam tersi olan olumsuz davranışları tanımlar.

• a) Bencillik: Bencillik, sadece kendi çıkarlarını ve isteklerini düşünen, başkalarını hiç umursamayan bir tutumdur. Bencil bir sürücü, trafikte sürekli kendi önceliğini düşünür, başkalarına yol vermez, kuralları kendi çıkarı için ihlal eder. Bu, sorudaki "başkalarını düşünme" ifadesinin tam zıttıdır.
• c) Nezaketsizlik: Nezaketsizlik, başkalarına karşı kaba, saygısız ve düşüncesiz davranmaktır. Trafikte nezaketsiz bir sürücü, ani fren yapar, küfür eder, korna çalarak başkalarını rahatsız eder. Bu davranış, başkalarının iyiliğini düşünmek bir yana, onları rahatsız etmeye yöneliktir.
• d) Hoşgörüsüzlük: Hoşgörüsüzlük, farklılıklara, hatalara veya yavaşlığa karşı sabır gösterememe durumudur. Hoşgörüsüz bir sürücü, hata yapan bir acemi sürücüye veya yavaş ilerleyen yaşlı bir yayaya karşı öfkelenir ve agresif tepkiler verir. Bu da fedakârlık ve başkalarını düşünme davranışıyla tamamen çelişir.

Sonuç olarak, soru trafikte gösterilmesi gereken erdemli ve özverili bir davranışı sormaktadır. Bu tanıma uyan tek kavram diğergamlık iken, diğer şıklar trafikte tehlike yaratan ve kaçınılması gereken olumsuz kişilik özellikleridir.

Bu soruda, trafikte sergilenmesi gereken olumlu tutum ve davranışların temelini oluşturan kavramın ne olduğu sorulmaktadır. Verilen üç madde, sürücülerin sadece trafik kurallarına uymasını değil, aynı zamanda daha derin bir bilinç ve sorumluluk geliştirmesini hedefleyen bir amacı tanımlamaktadır. Şimdi bu maddeleri ve seçenekleri inceleyerek doğru cevaba ulaşalım.

Doğru Cevap: c) Trafik adabının

Doğru cevabın neden "Trafik adabı" olduğunu anlamak için öncelikle bu kavramın ne anlama geldiğini bilmek gerekir. Trafik adabı, trafik kurallarının ötesinde, sürücülerin birbirlerine karşı saygı, empati, sabır ve sorumluluk gibi erdemli davranışları sergilemesidir. Soruda verilen maddeler, tam olarak bu kavramın amaçlarını özetlemektedir.

• Trafikte temel değerleri içselleştirerek doğru davranış göstermek: Bu, trafik adabının temelidir. Sadece ceza korkusuyla değil, saygı ve sorumluluk gibi değerleri benimseyerek doğru hareket etmeyi ifade eder. Örneğin, yaya geçidinde yayaya yol vermek bir kuraldır, ancak yaşlı bir yayanın geçmesini sabırla beklemek bir adap davranışıdır.
• Trafikte karşılaşılan sorunları doğru yöntemlerle çözmek: Trafikte bir hata yapıldığında korna çalmak veya öfkelenmek yerine, anlayış göstermek ve sakin kalmak trafik adabının bir gereğidir. Bu madde, sorunlara karşı yapıcı ve sakin bir tutum sergileme amacını vurgular.
• Sağlıklı ve güvenli bir trafik ortamı oluşmasına katkı sağlamak: Tüm bu olumlu davranışların nihai hedefi, trafiği herkes için daha az stresli, daha güvenli ve daha huzurlu bir yer haline getirmektir. Bu da doğrudan trafik adabının en önemli amacıdır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

Diğer seçeneklerin neden doğru cevap olmadığını anlamak, konuyu daha iyi kavramanıza yardımcı olacaktır. Bu seçenekler trafikle ilgili olsalar da sorudaki tanımın tam karşılığı değillerdir.

1. a) Mizaç: Mizaç, bir kişinin doğuştan gelen karakter özellikleridir (örneğin, sakin, sinirli, sabırsız). Mizaç, bir kişinin trafikteki davranışlarını etkileyebilir ancak soruda bahsedilenler, öğrenilmesi ve içselleştirilmesi gereken bir davranış biçiminin amaçlarıdır. Trafik adabı, mizacı ne olursa olsun her sürücünün benimsemesi gereken bir tutumdur.
2. b) Beden dili: Beden dili, trafikte el hareketleri veya mimikler gibi sözsüz iletişim yöntemlerini kapsar. Örneğin, yol veren birine teşekkür etmek için el sallamak olumlu bir beden dili örneğidir. Ancak beden dili, soruda belirtilen "temel değerleri içselleştirme" ve "güvenli ortam oluşturma" gibi geniş kapsamlı amaçların sadece küçük bir parçasıdır.
3. d) Konuşma üslubu: Konuşma üslubu, olası bir anlaşmazlık durumunda sürücülerin birbirleriyle nasıl konuştuğunu ifade eder. Saygılı bir konuşma üslubu trafik adabının bir parçası olsa da, tek başına trafik adabının bütün amaçlarını kapsamaz. Sorudaki maddeler, konuşmanın ötesinde genel bir tutum ve davranış bütününü tanımlamaktadır.

Özetle, soruda verilen maddeler; kuralların ötesinde, saygı ve anlayışa dayalı, daha güvenli bir trafik ortamı yaratmayı hedefleyen trafik adabının amaçlarını eksiksiz bir şekilde tanımlamaktadır.

Bu soruda, trafikte hoşgörülü olmayan, yani anlayışsız ve sabırsız bir sürücünün hangi davranışı sergileyeceği sorulmaktadır. Sorunun kökündeki "taşımayan" ifadesi kilit noktadır, çünkü bizden olumlu değil, olumsuz bir sürücü özelliği bulmamız istenmektedir. Bu tür sorularda, seçeneklerdeki davranışların hangisinin olumlu, hangisinin olumsuz olduğunu belirlemek çözümü kolaylaştırır.

Doğru Cevap: a) Öfkeli olmak

Hoşgörü, başkalarının yaptığı hatalara, yavaş hareket etmelerine veya beklenmedik durumlara karşı anlayışlı ve sakin kalabilme yeteneğidir. Öfkeli olmak ise bu durumun tam zıttıdır. Trafikte çabuk sinirlenen, diğer sürücülere karşı agresif tepkiler veren (sürekli korna çalmak, bağırmak, tehlikeli manevralar yapmak gibi) bir kişi, hoşgörüden tamamen uzak bir sürücüdür.

Bu nedenle öfke, hoşgörüsüzlüğün en net göstergesidir ve trafikte hem sürücünün kendisi hem de diğerleri için ciddi tehlikeler yaratır. Soru, hoşgörülü olma özelliği taşımayan bir sürücünün özelliğini sorduğu için "Öfkeli olmak" doğru cevaptır.

Diğer Seçeneklerin Neden Yanlış Olduğunun Açıklaması

• b) Sabırlı davranmak: Sabır, hoşgörünün temelini oluşturan en önemli erdemlerden biridir. Trafiğin sıkışık olduğu anlarda, bir acemi sürücünün arkasında veya bir yayanın geçmesini beklerken sakince durabilmek, tam olarak hoşgörülü bir sürücünün sergileyeceği bir davranıştır. Bu olumlu bir özellik olduğu için aradığımız cevap değildir.
• c) Başarılı iletişim kurmak: Trafikte başarılı iletişim, sadece konuşmak anlamına gelmez. Sinyal vermek, selektör yapmak, el işaretleriyle teşekkür etmek veya yol vermek gibi davranışlar, sürücüler arasında bir anlayış ve uyum ortamı yaratır. Başarılı iletişim kuran bir sürücü, çatışmadan kaçınır ve bu da onun hoşgörülü olduğunu gösterir. Bu da olumlu bir özelliktir.
• d) Kural ihlalinden kaçınmak: Trafik kurallarına uymak, diğer yol kullanıcılarının haklarına ve can güvenliğine saygı duymak demektir. Kurallara uyan bir sürücü, düzeni bozmadığı ve başkalarını tehlikeye atmadığı için sorumlu ve saygılı bir profil çizer. Bu davranış, hoşgörülü bir sürüş anlayışıyla doğrudan ilişkilidir ve olumlu bir özelliktir.

Özetle, soru bizden olumsuz bir sürücü özelliği bulmamızı istemektedir. Sabırlı olmak, iyi iletişim kurmak ve kurallara uymak; güvenli ve saygılı bir sürüş için gereken olumlu davranışlardır. Öfkeli olmak ise tam tersine, hoşgörüsüzlüğü ve tehlikeyi temsil eden olumsuz bir davranıştır.

Bu soruda, trafikte sergilenen olumlu bir davranış biçiminin hangi temel değere karşılık geldiği sorulmaktadır. Sorunun metninde, bir sürücünün yasal olarak geçiş hakkı kendisine ait olmasına rağmen, trafik akışını ve huzurunu korumak amacıyla bu hakkından vazgeçip başka bir sürücüye yol vermesi durumu anlatılmaktadır. Bu davranışın, hem sürücüye bir şey kaybettirmeyeceği hem de trafiği daha yaşanılır bir hale getireceği vurgulanmaktadır.

Doğru Cevap: d) Feragat ve fedakârlık

Doğru cevabın "Feragat ve fedakârlık" olmasının sebebi, sorudaki metnin bu kavramları birebir açıklamasıdır. Feragat etmek, sahip olunan bir haktan kendi isteğiyle vazgeçmek anlamına gelir. Soruda bahsedilen "hak kendinizden yana iken bile bu hakkınızı diğer sürücüye vermek" ifadesi, tam olarak feragat etme eylemidir. Fedakârlık ise, daha büyük bir iyilik veya ortak bir fayda (örneğin huzurlu bir trafik ortamı) için kendi çıkarından veya rahatlığından küçük bir ödün vermektir. Bu iki kavram birleştiğinde, metinde anlatılan ideal sürücü davranışını oluşturur.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

Diğer şıklar, metinde anlatılan olumlu davranışın tam tersi olan olumsuz tutumları ifade eder. Bu nedenle kolayca elenebilirler:

• a) Sabırsızlık: Sabırsız bir sürücü, hakkı kendisindeyken bir an bile beklemek istemez, tam tersine hakkını hemen kullanmak için acele eder. Başkasına yol vermek yerine, korna çalarak veya aceleci manevralar yaparak kendi geçişini zorlar. Bu yüzden bu seçenek yanlıştır.
• b) Saldırganlık: Saldırgan sürücülük, trafikte diğerlerini rakip olarak görme, onlarla yarışma ve agresif davranışlar sergileme halidir. Hakkından vazgeçmek bir yana, başkasının hakkını gasp etmeye bile çalışabilir. Bu nedenle, metindeki yapıcı ve sakin tutumla tamamen zıttır.
• c) Tahammülsüzlük: Tahammülsüz bir sürücü, diğer sürücülerin hatalarına veya yavaşlığına katlanamaz. Başka bir sürücünün kendisinden yol istemesi veya bir hata yapması durumunda sinirlenir ve olumsuz tepki verir. Hakkını başkasına devretmek, tahammülsüz bir sürücünün yapacağı son şeydir.

Özetle, bu soru trafikte sadece kurallara uymanın değil, aynı zamanda diğer sürücülere karşı anlayışlı, özverili ve yapıcı olmanın önemini vurgulamaktadır. Kendi hakkınızdan gönüllü olarak vazgeçerek trafiğin genel akışına ve huzuruna katkıda bulunmak, feragat ve fedakârlık değerlerinin en güzel örneklerinden biridir.

Bu soruda, trafikte sürücülerin diğer insanlar (sürücüler, yayalar) ile kurduğu iletişimin ne anlama geldiği ve bu iletişimin "olumlu" bir örneğinin hangisi olduğu sorulmaktadır. Trafikte iletişim sadece konuşmak veya el hareketleri yapmak değildir; aracınızla yaptığınız her manevra, verdiğiniz her sinyal, diğer yol kullanıcılarına bir mesaj iletir. Soru, bu mesajlardan hangisinin yapıcı, güvenli ve saygılı olduğunu bulmanızı istiyor.

Doğru Cevap: c) Sola ya da sağa dönüş yapmadan önce sinyal vermek

• Neden Doğru? Sinyal vermek, trafikteki en temel ve en önemli iletişim yöntemidir. Bir sürücü sinyal verdiğinde, diğer sürücülere ve yayalara bir sonraki hamlesinin ne olacağını önceden bildirmiş olur. Örneğin, sağa sinyal verdiğinizde "Ben sağa döneceğim, lütfen buna göre pozisyon alın veya hızınızı ayarlayın" mesajını iletirsiniz. Bu, niyetinizi açıkça belli eden, belirsizliği ortadan kaldıran ve herkesin güvenliğine katkıda bulunan olumlu bir iletişim şeklidir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

1. a) Korkutmak veya şaşırtmak: Bu davranış, trafikte olumlu iletişimin tam zıttıdır. Ani fren yapmak, bir aracın üzerine aniden direksiyon kırmak veya korna ile taciz etmek gibi hareketler, diğer sürücüleri paniğe sevk eder ve kaza riskini artırır. Bu, iletişim değil, saldırganlık ve tehlike yaratmaktır.
2. b) Su, çamur ve benzerlerini sıçratmak: Bu hareket, özellikle yağmurlu havalarda yol kenarında bekleyen yayalara veya yanınızdaki araçlara karşı yapılan büyük bir saygısızlıktır. Bu davranış, diğer yol kullanıcılarına karşı düşüncesiz ve kaba olduğunuz mesajını verir. Trafik adabına tamamen aykırı, olumsuz bir tutumdur.
3. d) Sigara külü ve izmaritlerini veya başka şeyleri yola atıp dökmek: Bu davranış, hem çevre kirliliğine yol açan bir sorumsuzluktur hem de diğer sürücüler için tehlike oluşturabilir. Örneğin, yola atılan bir sigara izmariti, arkadan gelen bir motosiklet sürücüsünün gözüne kaçabilir veya kuru bir alanda yangına sebep olabilir. Bu, hem bir çevre suçu hem de trafik güvenliğini hiçe sayan olumsuz bir eylemdir.

Kısacası, trafikte olumlu iletişim kurmak, diğer yol kullanıcılarının niyetinizi anlamasını sağlamak, onlara saygı göstermek ve genel trafik akışını daha güvenli hale getirmektir. Sinyal vermek bu tanıma mükemmel bir şekilde uyarken, diğer seçenekler trafikteki huzuru ve güvenliği bozan davranışlardır.