19 Aralık 2025 Ehliyet Sınav Soruları

Bu soruda, verilen üç önemli belirtinin (geçici hafıza kaybı, burundan kan gelmesi ve göz bebeklerinde büyüklük farkı) vücudun hangi bölgesindeki bir yaralanmaya işaret ettiği sorulmaktadır. Bu belirtiler, ilk yardım açısından hayati öneme sahip ipuçlarıdır ve sürücü adaylarının bu tür durumları doğru yorumlayabilmesi beklenir.

Doğru cevap a) Baş seçeneğidir. Çünkü soruda listelenen belirtilerin tamamı, doğrudan kafa ve beyinle ilgili ciddi bir travmanın göstergesidir. Beyin, vücudun komuta merkezidir ve bu bölgeye alınan bir darbe, hafıza, sinir sistemi ve diğer hayati fonksiyonlarda bozulmalara yol açabilir. Şimdi bu belirtileri tek tek inceleyerek neden baş yaralanmalarına işaret ettiklerini açıklayalım.

• Geçici hafıza kaybı: Beynin hafıza ile ilgili bölümlerinin sarsıntı veya darbe nedeniyle geçici olarak işlevini yitirmesidir. Kaza anını veya hemen öncesini hatırlayamama durumu, beyin sarsıntısının en tipik belirtilerinden biridir ve doğrudan bir baş yaralanmasını düşündürür.
• Burundan kan gelmesi: Kaza sonrası görülen burun kanaması, basit bir durum olabileceği gibi, kafa tabanı kırığı gibi çok ciddi bir baş yaralanmasının da işareti olabilir. Özellikle kanla birlikte şeffaf bir sıvının (beyin-omurilik sıvısı) gelmesi, durumun ciddiyetini artırır.
• Göz bebeklerinde büyüklük farkı: Bu, en kritik belirtilerden biridir. Kafa içinde oluşan bir kanama veya ödem, beyne baskı yapar. Bu basınç, göz bebeklerinin boyutunu kontrol eden sinirleri etkileyerek bir göz bebeğinin diğerinden daha büyük olmasına (anizokori) neden olur. Bu durum, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir kafa travması belirtisidir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu da açıklamak önemlidir. b) Karın bölgesi yaralanmalarında genellikle karın ağrısı, iç kanama belirtileri (solukluk, hızlı nabız, tansiyon düşüklüğü), karında sertlik ve şişlik gibi bulgular görülür. c) Göğüs yaralanmalarında ise nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürükle kan gelmesi ve göğüs duvarında şekil bozukluğu gibi belirtiler ön plandadır. d) Omurga yaralanmalarında ise en belirgin semptomlar kollarda veya bacaklarda his kaybı, uyuşma, karıncalanma ve hareket edememe (felç) durumudur.

Sonuç olarak, soruda verilen üç belirti (hafıza kaybı, burun kanaması ve göz bebeklerinde farklılık) bir araya geldiğinde, şüphelenilmesi gereken ilk ve en önemli durum baş yaralanmasıdır. Bu belirtiler, beyin ve sinir sisteminin tehlikede olduğunu gösteren acil durum sinyalleridir.

Bu soruda, solunum yoluna yabancı bir cisim kaçmış bir kişinin gösterdiği belirtilere bakarak durumunu doğru bir şekilde teşhis etmemiz istenmektedir. Soruda verilen kilit bilgiler kazazedenin öksürebildiği, nefes alabildiği ve konuşabildiğidir. Bu üç belirti, solunum yolundaki tıkanmanın seviyesini anlamamız için en önemli ipuçlarıdır.

Doğru Cevap: b) Kısmi tıkanma

Doğru cevabın "Kısmi tıkanma" olmasının sebebi, soruda tarif edilen belirtilerin tamamının hava yolunun tamamen kapanmadığını göstermesidir. Kısmi tıkanmada, yabancı cisim solunum yolunu daraltır ancak hava geçişine az da olsa izin verir. Bu sayede kişi zorlansa da nefes alabilir, ses çıkarabilir ve vücudun doğal bir savunma mekanizması olan öksürük refleksini kullanarak cismi dışarı atmaya çalışabilir. Bu nedenle, öksüren, nefes alan ve konuşan bir kazazedede kısmi tıkanma olduğu düşünülür.

Bu durumda yapılması gereken ilk yardım müdahalesi, kişinin sırtına vurmak ya da Heimlich manevrası yapmak değildir. Tam aksine, kişi öksürmeye teşvik edilmelidir. Çünkü öksürük, cismi dışarı atmak için vücudun en etkili yöntemidir ve bu refleksin devam etmesi istenir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Koma: Koma, kişinin bilincinin tamamen kapalı olduğu ve çevresel uyarılara tepki veremediği derin bir bilinçsizlik halidir. Sorudaki kazazede ise öksürme ve konuşma gibi bilinçli veya refleksif eylemleri yapabildiği için komada değildir.
• c) Tam tıkanma: Bu, kısmi tıkanmanın tam tersidir ve çok daha tehlikeli bir durumdur. Tam tıkanmada yabancı cisim solunum yolunu tamamen kapatır ve hava geçişi tamamen engellenir. Bu durumda kazazede nefes alamaz, öksüremez ve kesinlikle konuşamaz. Genellikle panik içinde iki eliyle boğazını tutar (evrensel boğulma işareti) ve bir süre sonra yüzünde morarma başlar. Bu durumda derhal Heimlich manevrası uygulanmalıdır.
• d) Solunum durması: Solunum durması, nefes alıp verme eyleminin tamamen durmasıdır. Soruda ise kazazedenin "nefes alabildiği" açıkça belirtilmiştir. Bu nedenle bu seçenek de yanlıştır. Tam tıkanma durumu müdahale edilmezse kısa süre içinde solunum durmasına yol açabilir, ancak sorudaki belirtiler henüz o aşamada değildir.

Özetle, ehliyet sınavında bu tür bir soruyla karşılaştığınızda, kazazedenin ses çıkarıp çıkaramadığına ve öksürüp öksüremediğine odaklanmalısınız. Eğer ses ve öksürük varsa bu kısmi tıkanmadır. Eğer hiç ses yoksa, kişi öksüremiyor ve boğazını tutuyorsa bu tam tıkanmadır. Bu ayrımı bilmek, hayat kurtaran doğru ilk yardım müdahalesini yapmanızı sağlar.

Bu soruda, bir kişide kalp durması (kardiyak arrest) yaşandığını kesin olarak anlamamızı sağlayan en temel ve en güvenilir belirtinin ne olduğu sorulmaktadır. Diğer belirtiler de önemli olmakla birlikte, biri var ki kalp durmasının tanımını oluşturur ve ilk yardım uygulamalarını doğrudan başlatmamız gerektiğini gösterir.

Doğru Cevap: c) Nabız atımlarının olmaması

Kalbin temel görevi, kanı vücuda pompalamaktır. Nabız ise kalbin her atışında atardamarlarda oluşturduğu bu basınç dalgasının hissedilmesidir. Eğer kalp durmuşsa, kan pompalama işlevi de durmuş demektir. Bu durumda atardamarlarda herhangi bir basınç dalgası oluşmaz ve sonuç olarak nabız alınamaz.

Bu nedenle, nabız atımlarının olmaması, kalbin mekanik olarak çalışmadığının en doğrudan ve en kesin kanıtıdır. İlk yardımda, bir kişinin bilinci kapalıysa ve solunumu yoksa veya anormal solunum yapıyorsa, nabız kontrolü yapılarak kalp durması teşhisi kesinleştirilir ve derhal kalp masajına (Temel Yaşam Desteği) başlanır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Solunumun güç olması: Solunum güçlüğü (nefes darlığı), astım krizi, alerjik reaksiyon, panik atak veya kalp krizi gibi birçok farklı durumun belirtisi olabilir. Kişinin solunumu zorlanıyor olabilir ama bu esnada kalbi hala çalışıyor ve nabzı atıyor olabilir. Dolayısıyla bu, kalp durmasının kesin bir göstergesi değildir.
• b) Vücutta morarma olması: Morarma (siyanoz), dokulara yeterli oksijen gitmediğinde ortaya çıkar ve genellikle dudaklarda, tırnak yataklarında belirginleşir. Kalp durduğunda kan dolaşımı da durduğu için morarma meydana gelir. Ancak bu, hemen ortaya çıkan bir belirti değildir ve ayrıca şiddetli solunum yetmezliği gibi kalbin durmadığı durumlarda da görülebilir. Bu yüzden en önemli ve ilk bakılacak gösterge değildir.
• d) Kazazedenin bilincini kaybetmesi: Bilinç kaybı, kalp durmasının önemli bir sonucudur çünkü beyne kan akışı saniyeler içinde kesilir. Ancak bayılma, şeker düşüklüğü, kafa travması gibi birçok farklı sebep de bilinç kaybına yol açabilir. Bilinci kapalı olan bir kişinin kalbi hala çalışıyor ve nabzı atıyor olabilir. Bu nedenle bilinç kaybı, tek başına kalp durmasını kanıtlamaz; sadece bizi daha ileri bir kontrol (solunum ve nabız kontrolü) yapmaya yönlendiren kritik bir işarettir.

Bu soruda, Türkiye'de 112 acil çağrı hattının hangi hizmetle özdeşleştiği ve temel olarak hangi amaçla kurulduğu sorulmaktadır. Sorunun kilit noktası "öncelikle" kelimesidir. Bu kelime, 112'nin günümüzdeki çok amaçlı kullanımından ziyade, onun kökenini ve halk tarafından en bilinen temel görevini ifade etmektedir.

Doğru cevap b) Ambulans seçeneğidir. Çünkü 112 acil yardım hattı, Türkiye'de yıllar boyunca "Sıhhi İmdat" olarak bilinmiş ve sadece acil tıbbi durumlar ile ambulans talepleri için kullanılmıştır. Bu numara, acil sağlık hizmetlerine doğrudan ulaşımı sağlamak amacıyla kurulmuş ve bu görevle hafızalara kazınmıştır. Bu nedenle 112 denildiğinde akla gelen ilk ve temel hizmet ambulans hizmetidir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu anlamak için eski acil durum numaralarını hatırlamak gerekir. Yakın zamana kadar, her acil durum hizmetinin kendine ait özel bir telefon numarası vardı. Bu durum, 112'nin neden öncelikle ambulans ile ilişkili olduğunu daha net bir şekilde ortaya koyar.

• a) İtfaiye: Yangın, sel veya kurtarma gibi durumlar için aranması gereken numara 110'du. Bu numara doğrudan itfaiye teşkilatına bağlıydı.
• c) Polis İmdat: Şehir merkezlerindeki hırsızlık, kavga gibi asayiş olayları için aranması gereken numara 155'ti. Bu numara, Emniyet Genel Müdürlüğü'ne aitti.
• d) Jandarma İmdat: Polis sorumluluk bölgesi dışındaki kırsal alanlarda meydana gelen olaylar için ise 156 numaralı jandarma imdat hattı kullanılırdı.

Günümüzde "Tek Numara Tek Merkez" projesiyle birlikte bu numaraların tamamı (110, 155, 156 vb.) tek bir çatı altında birleştirilerek 112 Acil Çağrı Merkezi'ne entegre edilmiştir. Artık herhangi bir acil durumda sadece 112'yi aramak yeterlidir ve çağrı merkezi görevlisi sizi doğru birime yönlendirir. Ancak bu ehliyet sınavı sorusu, 112'nin bu birleşmeden önceki temel ve birincil görevini sorguladığı için doğru cevap Ambulans'tır.

Bu soruda, kalbin durması gibi hayati bir durumda, onu tekrar faaliyete geçirmek için yapılan tıbbi müdahalenin ne olduğu sorulmaktadır. Yani soru, bir "eylem" veya "uygulama" olan terimi bulmamızı istiyor. Bu, ehliyet sınavlarında ilk yardım bilgisini ölçmek için sıkça karşılaşılan temel bir konudur.

Doğru Cevap: b) Kalp masajı

Doğru cevap kalp masajı'dır. Çünkü kalp masajı (Kardiyopulmoner Resüsitasyon - CPR'ın bir parçasıdır), durmuş olan kalbin üzerine göğüs duvarından ritmik bir şekilde baskı uygulayarak kanın vücuda, özellikle de beyin gibi hayati organlara pompalanmasını sağlayan bir ilk yardım girişimidir. Bu işlemin temel amacı, kan dolaşımını yapay olarak sürdürmek ve kalbin kendi ritmini bularak yeniden çalışmasını teşvik etmektir. Dolayısıyla "kalbin yeniden çalışması için yapılan girişim" tanımına tam olarak uyan eylem budur.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Kalp krizi: Bu bir ilk yardım girişimi değil, tıbbi bir durumdur. Kalp krizi, kalbi besleyen damarların (koroner arterlerin) tıkanması sonucu kalp kasının yeterli oksijen alamaması ve hasar görmesidir. Kalp krizi, kalbin durmasına neden olabilir ve bu durumda kalp masajı yapılması gerekir. Yani kalp krizi bir sebep, kalp masajı ise bir müdahaledir.
• c) Kalp spazmı: Bu da bir müdahale değil, tıbbi bir rahatsızlıktır. Kalp damarlarının geçici olarak aniden daralması veya kasılması durumudur ve genellikle şiddetli göğüs ağrısına yol açar. Kalp spazmı bir olaydır, bu olayı çözmek için yapılan bir eylem değildir.
• d) Göğüs ağrısı: Göğüs ağrısı bir müdahale veya hastalık değil, bir belirtidir (semptom). Kalp krizi, kalp spazmı gibi birçok ciddi durumun habercisi olabilir. İlk yardımcı, göğüs ağrısı şikayeti olan birine yardım eder, ancak göğüs ağrısının kendisi yapılan bir müdahale değildir.

Özetle, soru bizden bir eylem, bir müdahale bulmamızı istiyor. Diğer üç seçenek (kalp krizi, kalp spazmı, göğüs ağrısı) birer durum veya belirti iken, kalp masajı duran bir kalbi çalıştırmak için yapılan tek aktif ve dışarıdan müdahaledir. Bu nedenle ehliyet sınavı için bu ayrımı bilmek çok önemlidir.

Bu soruda, bir kazazedeye kalp masajı (kardiyopulmoner resüsitasyon - CPR) uygulamasına başlamak için hangi kesin ve tek şartın aranması gerektiği sorulmaktadır. İlk yardımda doğru müdahaleyi doğru zamanda yapmak hayati önem taşıdığı için bu ayrımı bilmek çok önemlidir. Şimdi seçenekleri detaylı bir şekilde inceleyelim.

Doğru Cevap: d) Dolaşımın durması, kalp atımlarının alınamaması

Kalp masajının temel amacı, durmuş olan kalbin yerine kan pompalama görevini dışarıdan mekanik olarak yapmaktır. Bu sayede beyin ve diğer hayati organlara kan ve oksijen gitmesi sağlanır. Dolayısıyla, bir kişiye kalp masajı yapılması için en temel ve vazgeçilmez şart, kalbinin gerçekten durmuş olması, yani dolaşımın olmamasıdır. Kalbi atan bir kişiye kesinlikle kalp masajı yapılmaz; bu durum, çalışan bir kalbin ritmini bozarak hayati tehlikeye yol açabilir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

a) Bilinç kaybı olması: Bir kişinin bilincini kaybetmesi (bayılma, koma gibi) kalp masajı için tek başına yeterli bir sebep değildir. Kazazede bayılmış olabilir ama kalbi ve solunumu normal bir şekilde devam ediyor olabilir. Bu durumda yapılacak ilk yardım, kişiyi güvenli bir pozisyona getirmek ve solunum yolunu açık tutmaktır.

b) Reflekslerin kaybolması: Reflekslerin kaybolması da bilinç kaybı gibi derin bir bilinçsizlik durumunu gösterir ancak doğrudan kalbin durduğu anlamına gelmez. Nörolojik rahatsızlıklar veya ciddi yaralanmalar sonucu refleksler kaybolabilirken dolaşım devam edebilir. Bu nedenle bu şık da kalp masajına başlamak için kesin bir kriter değildir.

c) Sesli uyaranlara tepki vermemesi: Bu durum, ilk yardımda bilinç kontrolünün ilk adımıdır ("İyi misiniz?" diye sormak gibi). Ancak kişinin sesli uyarana yanıt vermemesi, sadece bilincinin kapalı olduğunu gösterir. Bu adımdan sonra yapılması gereken, hemen solunumu ve dolaşımı (şah damarından nabız) kontrol etmektir; doğrudan kalp masajına başlamak değil.

Özet ve Akılda Kalması Gerekenler

İlk yardımda müdahale sırası çok önemlidir. Bir kazazede ile karşılaştığınızda izlemeniz gereken adımlar şöyledir:

• Bilinç Kontrolü: "İyi misiniz?" diye sorarak ve omzuna dokunarak bilinç durumunu kontrol edin.
• Solunum ve Dolaşım Kontrolü: Bilinç yoksa, hemen "Bak-Dinle-Hisset" yöntemiyle 10 saniye boyunca solunumu kontrol edin. Aynı anda şah damarından nabız (dolaşım) kontrolü yapın.
• Karar Anı: Eğer bilinç kapalı, solunum yok ve nabız alınamıyorsa, işte ancak bu durumda derhal kalp masajına başlanır.

Bu nedenle, kalp masajı için mutlak şart dolaşımın durması ve kalp atımlarının alınamamasıdır. Diğer şıklar, bu duruma yol açabilecek veya bu durumla birlikte görülebilecek belirtiler olsa da, kalp masajına başlamak için tek başlarına yeterli değillerdir.

Bu soruda, omurga (bel kemiği) kırığı şüphesi olan bir yaralıya ilk yardım sırasında yapılması en tehlikeli ve yasak olan hareketin hangisi olduğu sorulmaktadır. Omurga yaralanmalarında temel kural, yaralının durumunu daha da kötüleştirebilecek ve kalıcı hasara (felç gibi) yol açabilecek her türlü yanlış hareketten kaçınmaktır. Bu nedenle, yaralının omurgasını olabildiğince sabit tutmak hayati önem taşır.

Doğru Cevap: c) Dik oturur şekilde pozisyon vermek

Omurga kırığı olan bir yaralıyı dik oturtmaya çalışmak, yapılabilecek en büyük hatalardan biridir. Bu hareket, kırık olan omurların yerinden oynamasına ve omurganın içinden geçen hassas sinir ağı olan omuriliğe baskı yapmasına veya onu zedelemesine neden olabilir. Omuriliğin zarar görmesi, kısmi veya tam felçle, hatta ölümle sonuçlanabilecek geri döndürülemez bir hasar demektir. Bu nedenle, yaralının omurgasına dikey bir yük bindiren oturma pozisyonu kesinlikle yasaktır.

Diğer Seçeneklerin Analizi (Neden Yanlışlar?)

• a) Taşıma esnasında baş ve ayakların gergin olmasını sağlamak: Bu ifade, yaralının "baş-boyun-gövde eksenini" koruma ilkesini anlatır. Yaralı taşınırken, bir ilk yardımcı başı sabitlerken, diğerleri vücudu düz bir hat şeklinde tutarak taşır. Baş ve ayaklardan hafifçe çekerek gerginlik sağlamak, omurganın bir bütün olarak, bükülmeden hareket etmesine yardımcı olur. Bu, doğru bir taşıma tekniğidir.
• b) Uzun tahta atellerle vücudunu tespit etmek: Bu uygulama, yaralıyı sabitlemenin (tespit etmenin) bir yöntemidir. Yaralının yanlarına ve altına sert destekler (uzun tahtalar, omurga tahtası vb.) yerleştirilerek vücudun bir bütün olarak hareket etmesi sağlanır ve omurganın bükülmesi engellenir. Bu, omurga yaralanmalarında yapılması gereken doğru bir uygulamadır.
• d) Sert bir zemine sırtüstü yatırmak: Omurga kırığı şüphesi olan yaralı, kesinlikle yumuşak bir zemine (yatak, koltuk gibi) yatırılmamalıdır. Çünkü yumuşak zemin vücudun şeklini alarak omurganın bükülmesine neden olur. Yaralıyı, bulunduğu yerde sert bir zemine sırtüstü yatırmak veya sert bir sedyeye almak, omurganın doğal düzlüğünü korumak için en güvenli pozisyondur.

Özetle: Omurga yaralanmalarındaki altın kural HAREKETSİZLİKTİR. Yaralıyı oturtmak veya ayağa kaldırmak gibi omurgayı bükecek veya üzerine yük bindirecek her türlü hareketten kaçınılmalıdır. Diğer seçenekler ise yaralının omurgasını sabit tutmaya ve güvenli bir şekilde taşımaya yönelik doğru ilk yardım uygulamalarıdır.

Bu soruda, insan vücudunun komuta merkezi olan beynin, hangi temel vücut sistemine dahil olduğu sorgulanmaktadır. Vücudumuzdaki organlar, belirli görevleri yerine getirmek için sistemler halinde organize olmuştur. Bu sorunun doğru cevabı, beynin işlevini ve görevini anlamaktan geçer.

Doğru Cevap: d) Sinir sisteminin

Sinir sistemi, vücudun iletişim ve kontrol ağıdır. Çevreden gelen uyarıları (gördüklerimiz, duyduklarımız, hissettiklerimiz) algılar, bu bilgileri işler, yorumlar ve vücudun uygun tepkileri vermesi için komutlar gönderir. Beyin, bu sistemin en merkezi ve en gelişmiş organıdır; düşünme, öğrenme, hafıza, karar verme ve tüm vücut fonksiyonlarını yönetme gibi görevleri üstlenir. Bu nedenle beyin, kesin olarak sinir sisteminin bir parçasıdır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Dolaşım sistemi: Bu sistemin ana görevi, kanı vücutta pompalayarak oksijen ve besinleri hücrelere taşımak, atıkları da uzaklaştırmaktır. Kalp, damarlar ve kan bu sistemin temel parçalarıdır. Beyin, çalışmak için dolaşım sisteminin getirdiği oksijen ve besinlere ihtiyaç duyar ancak sistemin bir parçası değil, bu sistemden hizmet alan bir organdır.
• b) Sindirim sistemi: Yiyeceklerin parçalanması, besinlerin emilmesi ve atıkların vücuttan uzaklaştırılmasıyla görevlidir. Mide, bağırsaklar ve karaciğer gibi organlardan oluşur. Beynin sindirim faaliyetiyle doğrudan bir ilgisi yoktur, bu nedenle bu sisteme ait olamaz.
• c) Hareket sistemi: Vücudun hareket etmesini sağlayan ve ona destek olan sistemdir. Kemikler, kaslar ve eklemlerden oluşur. Beyin, sinirler aracılığıyla kaslara hareket etme emrini gönderir, yani hareket sistemini kontrol eder, ancak fiziksel olarak bu sistemin bir parçası değildir.

Özetle, beyin vücudun yönetim ve karar verme merkezidir ve bu görevini sinir sisteminin bir parçası olarak yerine getirir. Diğer sistemler beynin komutları altında çalışır veya ona destek sağlar, ancak beyin bu sistemlere dahil değildir. Ehliyet sınavında bu temel bilgi, sürücünün vücut fonksiyonları ve tepki mekanizmaları hakkındaki farkındalığını ölçmek için önemlidir.

Bu soruda, ilk yardımın temel adımları veya uygulamaları arasında hangisinin yer almadığı sorulmaktadır. İlk yardım, herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut olanaklar ile yapılan ilaçsız uygulamalardır. Bu tanımı aklımızda tutarak seçenekleri inceleyelim.

İlk yardımın temel uygulamaları, hayat kurtarma zincirinin ilk halkasıdır ve genellikle "KBK" kuralı olarak özetlenir. Bu kural, bir ilk yardımcının olay yerinde izlemesi gereken öncelik sırasını belirtir. Bu adımlar şunlardır:

• Koruma
• Bildirme
• Kurtarma

Şimdi bu adımların ve seçeneklerin ne anlama geldiğine bakalım:

a) Koruma: Bu seçenek, KBK kuralının ilk adımıdır ve ilk yardımın temel uygulamalarından biridir. Koruma, hem kazazedenin hem de ilk yardımcının güvenliğini sağlamak amacıyla olay yerinde alınması gereken önlemleri içerir. Örneğin, bir trafik kazasında olay yerini üçgen reflektörlerle işaretlemek, aracın kontağını kapatmak ve tehlike oluşturabilecek durumları ortadan kaldırmak bu adıma girer. Bu nedenle bu seçenek yanlış cevaptır.

c) Bildirme: Bu seçenek, KBK kuralının ikinci adımıdır ve yine ilk yardımın temel bir parçasıdır. Olay yeri güvenliği sağlandıktan sonra yapılması gereken en önemli şey, profesyonel yardım çağırmaktır. Türkiye'de acil durum numarası olan 112'yi arayarak olayın ne olduğunu, yerini, yaralı sayısını ve durumlarını bildirmek bu aşamayı oluşturur. Bu nedenle bu seçenek de yanlış cevaptır.

b) Kurtarma: Bu seçenek, KBK kuralının son adımıdır ve ilk yardımcının kazazedeye yaptığı müdahaleleri kapsar. Bildirme işlemi yapıldıktan sonra, profesyonel ekipler gelene kadar kazazedeye temel yaşam desteği (suni solunum, kalp masajı), kanama durdurma, yarayı kapatma gibi uygulamalar yapılır. Bu uygulamalar, kazazedenin durumunun kötüleşmesini önlemeyi ve hayatta kalmasını sağlamayı amaçlar. Bu nedenle bu seçenek de yanlış cevaptır.

d) Tedavi etme: Bu seçenek doğru cevaptır çünkü "tedavi etmek" ilk yardımın temel uygulamalarından biri değildir. Tedavi; ilaç kullanmayı, teşhis koymayı, ameliyat yapmayı ve diğer ileri tıbbi müdahaleleri içeren, sadece doktorlar ve sağlık profesyonelleri tarafından hastane veya klinik ortamında yapılan bir işlemdir. İlk yardımcının görevi tedavi etmek değil, profesyonel tıbbi yardım gelene kadar kişinin hayatını kurtarmak ve durumunu stabil tutmaktır. Bu yüzden "Tedavi etme" bir ilk yardım uygulaması sayılmaz.

Bu soruda, vücudumuzdaki eklem çeşitlerinden hangisinin verilen seçeneklerden birinde yer aldığı sorulmaktadır. Vücudumuzdaki kemikleri birbirine bağlayan yapılara eklem denir. Eklemler, hareket kabiliyetlerine göre temelde üç ana gruba ayrılır ve bu soruyu çözebilmek için bu grupları bilmek önemlidir.

Eklem türlerini kısaca hatırlayalım: Oynar Eklemler, kol ve bacaklarımızda olduğu gibi geniş ve serbest hareket imkanı sunan eklemlerdir. Yarı Oynar Eklemler, omurgamızda olduğu gibi, kemikler arasında kıkırdak doku sayesinde sınırlı bir harekete izin veren eklemlerdir. Oynamaz Eklemler ise kemiklerin birbirine çok sıkı bir şekilde, adeta kenetlenerek bağlandığı ve hiç hareket etmediği eklemlerdir.

Doğru cevap c) Kafatası seçeneğidir. Kafatasını oluşturan yassı kemikler, beyin gibi hayati bir organı korumak için birbirlerine "sutur" adı verilen dikişe benzer girintili çıkıntılı yapılarla bağlanmıştır. Bu bağlantı son derece sağlamdır ve kemikler arasında kesinlikle bir harekete izin vermez. Bu nedenle kafatası, oynamaz eklemlerin en bilinen ve en net örneğidir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim. a) Dirsek ve d) El bileği, kollarımızı ve ellerimizi serbestçe bükmemizi, döndürmemizi sağlayan yapılardır. Bu eklemler, içerdikleri eklem sıvısı sayesinde çok geniş bir hareket kabiliyetine sahiptirler. Bu yüzden her ikisi de oynar eklem sınıfına girer ve sorunun cevabı olamazlar.

b) Omurga seçeneği ise bir yarı oynar eklem örneğidir. Omurgayı oluşturan omur kemikleri, aralarında bulunan kıkırdak diskler sayesinde birbirine bağlıdır. Bu diskler, vücudumuzun eğilip bükülmesi gibi sınırlı hareketlere olanak tanır. Tamamen hareketsiz olmadıkları için omurga oynamaz eklem olarak kabul edilmez, bu nedenle bu seçenek de yanlıştır.

Bu soruda, acil bir tıbbi durum olan şokun temel belirtilerinden birini bilmeniz istenmektedir. Şok, en basit tanımıyla, vücuttaki doku ve organlara yeterli miktarda kan ve oksijen gitmemesi durumudur. Bu durum, dolaşım sisteminin görevini yerine getirememesi anlamına gelir ve hayati tehlike oluşturur.

Doğru Cevap: c) Kan basıncının düşmesi

Şokun en temel ve belirleyici özelliği, dolaşım sisteminin çökmesidir. Vücudun kanı damarlarda yeterli basınçla dolaştıramaması sonucu kan basıncı (tansiyon) düşer. Bu durum, yaşamsal organların yeterli kanla beslenememesine yol açar. Bu nedenle kan basıncının düşmesi, şokun en kritik ve beklenen belirtisidir.

• a) Nabız atışının güçlü olması: Bu seçenek yanlıştır. Şok durumunda vücut, azalan kan hacmini veya basıncını telafi etmek için kalbi daha hızlı çalıştırır. Ancak kan hacmi azaldığı için nabız hızlı ama zayıf hissedilir. Güçlü bir nabız, sağlıklı bir dolaşım sisteminin işaretidir, şokun değil.
• b) Cildin kuru ve sıcak olması: Bu seçenek de yanlıştır. Şoktaki vücut, hayati organlara (beyin, kalp, akciğerler) kan göndermek için derideki ve uzuvlardaki kan damarlarını büzer. Bu nedenle kan deriden çekilir ve cilt soluk, soğuk ve nemli (terli) bir hal alır. Sıcak ve kuru cilt, genellikle ateşli hastalıkların bir belirtisidir.
• d) Zihinsel aktivitenin artması: Bu seçenek kesinlikle yanlıştır. Beyne giden kan ve oksijen miktarı azaldığı için şoktaki bir kişinin zihinsel fonksiyonları bozulur. Başlangıçta huzursuzluk ve endişe görülebilir, ancak durum ilerledikçe kafa karışıklığı, bilinç bulanıklığı ve sonunda bilinç kaybı meydana gelir. Zihinsel aktivitede artış değil, azalma görülür.

Özetle, ehliyet sınavında ve ilk yardım durumlarında şoku aklınızda tutmanız gereken temel belirtiler şunlardır: Düşük kan basıncı, hızlı ama zayıf nabız, soluk-soğuk-nemli bir cilt ve bilinç seviyesinde azalma. Bu sorunun doğru cevabı bu nedenle kan basıncının düşmesidir.

Bu soruda, bilincini kaybetmiş bir kazazedenin nefes almasını engelleyebilecek en temel ve yaygın tehlikenin ne olduğu sorulmaktadır. İlk yardımın en önemli adımlarından biri, kazazedenin solunum yolunun açık olmasını sağlamaktır. Bu nedenle, bilinç kaybı durumunda solunumu neyin tehdit ettiğini bilmek hayati önem taşır.

Doğru cevap c) Dilin geriye kaçması seçeneğidir. Bir insan bilincini kaybettiğinde, vücudundaki tüm kaslar gevşer. Dil de büyük ve güçlü bir kas olduğundan, bilinç kaybı durumunda gevşeyerek boğazın arka kısmına doğru düşer. Sırt üstü yatan bir kazazedede, geriye doğru düşen dil, soluk borusunun girişini bir tıpa gibi kapatarak hava geçişini tamamen engelleyebilir ve bu durum boğulmaya neden olur.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Çenenin kasılması: Çenenin kasılması genellikle havale (nöbet) gibi durumlarda görülür. Bu durum, ilk yardımcının ağız içini kontrol etmesini zorlaştırsa da, hava yolunu doğrudan tıkayan asıl sebep değildir. Asıl tehlike, nöbet sonrası kasların gevşemesiyle yine dilin geriye kaçmasıdır.
• b) Vücudun kasılması: Vücudun kasılması da yine nöbet gibi tıbbi durumlarda ortaya çıkan bir belirtidir. Solunum yolunun tıkanmasının doğrudan sebebi değildir. Vücut kasılırken solunum düzensizleşebilir, ancak boğulmaya neden olan mekanik tıkanma genellikle kasılma bittikten sonraki gevşeme ve dilin geriye düşmesiyle oluşur.
• d) Baş-çene pozisyonu verilmesi: Bu seçenek, soruda bahsedilen problemin tam tersi, yani çözümüdür. Dilin geriye kaçarak solunum yolunu tıkamasını önlemek için kazazedeye "Baş Geri-Çene Yukarı" pozisyonu verilir. Bu manevra, dili yukarı kaldırarak boğazdan uzaklaştırır ve solunum yolunu açar. Dolayısıyla bu bir sebep değil, bir ilk yardım uygulamasıdır.

Özetle, bilinç kaybı yaşayan bir kişide kas kontrolü ortadan kalktığı için dil, soluk borusunun üzerine düşerek en büyük tehlikeyi oluşturur. Bu nedenle ilk yardımda bilinç kontrolünden sonra yapılacak ilk iş, solunum yolunu açmak için Baş-Çene pozisyonu vermektir.

Bu soruda, trafikteki araçlar arasından hangisinin kanunla belirlenmiş özel bir "geçiş üstünlüğü" hakkına sahip olduğu sorulmaktadır. Geçiş üstünlüğü, belirli araçların görev sırasında, can ve mal güvenliğini tehlikeye atmamak şartıyla, trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı olmaması durumudur. Bu hakka sahip araçlar, diğer sürücülerin kendilerine yol vermesini bekleyebilir.

Doğru cevap b) İtfaiye aracı'dır. Karayolları Trafik Kanunu'na göre itfaiye araçları, görev halindeyken geçiş üstünlüğüne sahip olan araçların başında gelir. Yangın, kurtarma gibi acil durumlara müdahale ettikleri için, olay yerine en hızlı şekilde ulaşmaları kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, sirenlerini ve tepe lambalarını çalıştırdıkları zaman diğer tüm sürücüler yavaşlamak, durmak ve yolu açarak onlara geçiş kolaylığı sağlamak zorundadır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Motosiklet: Motosikletler, standart bir binek araçtır ve trafikte otomobillerle aynı hak ve sorumluluklara sahiptir. Herhangi bir geçiş üstünlüğü yoktur ve tüm trafik kurallarına uymakla yükümlüdür. Sadece polis veya jandarma gibi görevliler tarafından kullanılan ve uyarı işaretleri açık olan motosikletler bu kuralın dışındadır, ancak bu üstünlük motosikletin kendisinden değil, yürüttüğü kamu görevinden gelir.
• c) Tarım traktörü: Tarım traktörleri, bir iş makinesi olarak kabul edilir ve genellikle yavaş hareket ederler. Trafikte herhangi bir geçiş üstünlükleri bulunmadığı gibi, hızları ve boyutları nedeniyle çoğu zaman diğer araçlara yol vermek durumunda kalırlar. Ayrıca otoyol gibi belirli yollara girmeleri de yasaktır.
• d) Toplu taşıma aracı: Otobüs, minibüs gibi toplu taşıma araçlarının geçiş üstünlüğü yoktur. Ancak trafikte akışı kolaylaştırmak adına kendilerine ayrılmış şeritler veya duraklardan çıkarken öncelik gibi bazı kolaylıklara sahip olabilirler. Bu durum, acil bir durumda kırmızı ışıkta geçmelerine veya hız limitini aşmalarına izin veren bir geçiş üstünlüğü değildir.

Bu soruda, gösterilen dört trafik işaret levhasından hangisinin bir "ana yol - tali yol kavşağı" durumunu belirtmediği sorulmaktadır. Bu tür soruları çözmek için her bir levhanın anlamını ve kullanıldığı yeri bilmek önemlidir. Şimdi seçenekleri tek tek inceleyerek doğru cevaba ulaşalım.

Doğru Cevap: a) seçeneği

Bu levha, "Karşıdan Gelene Yol Ver" anlamındadır. Genellikle yolun daraldığı, köprü veya tünel gibi aynı anda iki aracın geçemeyeceği yerlerde kullanılır. Bu levhayı gören sürücü, karşı yönden gelen araca geçiş önceliği tanımak zorundadır. Görüldüğü gibi bu levhanın görevi, bir kavşaktaki geçiş üstünlüğünü değil, dar bir yoldaki geçiş sırasını düzenlemektir. Bu nedenle ana yol - tali yol kavşağı ile bir ilgisi yoktur.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• b) seçeneği:

  Bu levha, "Yol Ver" işaretidir. Bu işaret, tali yoldan ana yola çıkış yapılan noktalara konulur ve tali yoldaki sürücünün, ana yoldan gelen araçlara yol vermesi gerektiğini bildirir. Dolayısıyla, bu levha doğrudan ana yol - tali yol kavşaklarında kullanılan temel levhalardan biridir. Bu yüzden bu seçenek yanlış cevaptır.

• c) seçeneği:

  Bu levha, "Anayol" işaretidir. Bu levhayı gören sürücü, bir ana yolda seyrettiğini ve kavşaklarda geçiş önceliğine sahip olduğunu anlar. Levha, ana yolun başlangıcında ve önemli kavşaklardan önce sürücüye bilgi vermek için kullanılır. Bu işaret de doğrudan ana yol - tali yol kavramıyla ilgilidir.

• d) seçeneği:

  Bu levha, bir tehlike uyarı işaretidir ve "Ana Yol - Tali Yol Kavşağı" olduğunu bildirir. Kalın çizgi ana yolu, ince çizgi ise tali yolu temsil eder. Bu levha, ana yolda ilerleyen sürücüyü ileride sağdan bir tali yol bağlantısı olduğu konusunda uyarır. Dolayısıyla bu levha da tam olarak soruda belirtilen kavşak türüyle ilgilidir.

Özetle; b, c ve d seçeneklerindeki levhalar doğrudan ana yol ve tali yol kavramlarını, bu yolların kesiştiği kavşakları ve bu kavşaklardaki geçiş hakkı kurallarını belirtmek için kullanılır. Ancak a seçeneğindeki "Karşıdan Gelene Yol Ver" levhası, bir kavşak durumuyla değil, yolun fiziki olarak daralmasıyla ilgili bir durumu düzenler. Bu nedenle sorunun doğru cevabı a seçeneğidir.

Bu soruda, tek yönlü ve üç şeritli bir yolda orta şeritte seyreden 1 numaralı araç sürücüsünün yapmaması gereken, yani trafik kurallarına ve adabına aykırı olan davranış sorulmaktadır. Soruyu doğru cevaplamak için her bir seçeneği trafik kuralları çerçevesinde değerlendirmemiz gerekir. Unutmayın, bu tür sorularda bizden "yanlış olan" davranışı bulmamız isteniyor.

Doğru Cevap: a) Önündeki aracı ikaz ederek hızlanmasını istemesi

Bu seçeneğin doğru cevap olmasının sebebi, bu davranışın trafik adabına ve güvenli sürüş ilkelerine aykırı olmasıdır. Önünüzdeki sürücüyü korna çalarak veya selektör yaparak (ışıkla ikaz) sürekli rahatsız etmek, onu taciz etmek anlamına gelir. Bu durum, öndeki sürücünün panik yapmasına, dikkatinin dağılmasına ve kaza riskinin artmasına neden olabilir. Trafikte sabırlı olmak ve diğer sürücülere saygı göstermek esastır; bir sürücüyü hızlanmaya zorlamak kesinlikle yanlış bir davranıştır.

Diğer Seçeneklerin Analizi:

• b) Önündeki araçla takip mesafesine dikkat etmesi: Bu, sürücünün yapması gereken doğru ve zorunlu bir davranıştır. Güvenli bir sürüş için öndeki araçla araya, hızın yarısı kadar metre (örneğin 90 km/s hızla giderken en az 45 metre) veya "iki saniye" kuralına uygun bir mesafe bırakılmalıdır. Bu, ani durumlarda kazayı önler. Dolayısıyla bu seçenek, yanlış bir davranış değildir.
• c) Geçmek için en sol şeridi kullanması: Bu da tamamen doğru bir davranıştır. Çok şeritli tek yönlü yollarda, en sol şerit "sollama şeridi" olarak kullanılır. 1 numaralı sürücü, önündeki aracı geçmek istediğinde kurallara uygun şekilde sinyalini verip aynalarını kontrol ederek en sol şeride geçmeli ve geçişini tamamladıktan sonra tekrar kendi şeridine dönmelidir. Bu, sollama işleminin doğru yapılışıdır.
• d) En sağ şeride geçerek seyretmesi: Bu davranış da duruma göre doğru olabilir. Trafik kurallarına göre, geçiş yapmıyorsanız veya yolun ilerisinde sola dönmeyecekseniz, yolun sağ şeritlerini kullanmanız gerekir. Bu, trafiğin akıcılığını sağlar ve daha hızlı giden araçların sol şeritleri kullanmasına olanak tanır. Dolayısıyla 1 numaralı sürücünün daha yavaş seyretmek veya yoluna sağdan devam etmek için en sağ şeride geçmesi yanlış bir davranış değildir.

Özetle; takip mesafesini korumak, sollamak için sol şeridi kullanmak ve yavaş giderken sağ şeride geçmek doğru ve güvenli sürüş davranışlarıdır. Ancak öndeki sürücüyü taciz ederek hızlanmasını istemek, hem tehlikeli hem de trafik adabına aykırı olduğu için soruda belirtilen "yanlış" davranıştır.

Bu soruda, herhangi bir trafik polisi, levha veya ışıkla yönetilmeyen bir kavşakta, yani bir kontrolsüz kavşakta hangi davranışın kurallara aykırı olduğu sorulmaktadır. Bu tür sorularda dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, şıklardan hangisinin "yanlış" bir eylem olduğudur. Yani, şıklardan üç tanesi doğru ve uyulması gereken trafik kurallarını belirtirken, bir tanesi hatalı bir bilgiyi içermektedir.

d) Motorlu araçlardan sağdakinin, soldan gelen araca yol vermesi

Bu seçenek, sorunun doğru cevabıdır çünkü ifade edilen davranış trafik kurallarına göre tamamen yanlıştır. Kontrolsüz kavşaklardaki en temel kural, "sağdan gelen aracın geçiş önceliği" olmasıdır. Yani, bir kavşağa yaklaşan sürücü, kendi sağından gelen araca yol vermek zorundadır. Bu şık ise durumun tam tersini, yani sağdaki aracın soldakine yol vermesi gerektiğini söyleyerek kuralı ihlal etmektedir. Bu nedenle, kontrolsüz bir kavşakta yapılması yanlış olan davranış budur.

Diğer Seçeneklerin Açıklaması

Diğer seçeneklerin neden cevap olmadığını, yani neden doğru trafik kurallarını ifade ettiklerini inceleyelim:

• a) Tali yoldan ana yola çıkan sürücülerin, ana yoldan geçen araçlara yol vermesi: Bu ifade doğrudur. Trafik kurallarına göre, ana yol ve tali yolun kesiştiği bir kavşakta geçiş önceliği her zaman ana yoldaki araçlardadır. Tali yoldan gelen sürücü, ana yoldaki trafik müsait olana kadar beklemek ve ana yoldan geçen araçlara yol vermek zorundadır. Bu, yapılması gereken doğru bir davranıştır.
• b) Dönüş yapan sürücülerin, doğru geçmekte olan araçlara yol vermesi: Bu ifade de doğrudur. Kavşaklarda genel bir kural olarak, dönüş yapan araçlar, karşı yönden gelen ve düz gitmekte olan araçlara yol vermek zorundadır. Düz giden aracın geçiş önceliği vardır. Dolayısıyla bu, yapılması gereken doğru bir davranıştır.
• c) Bütün sürücülerin geçiş üstünlüğüne sahip araçlara yol vermesi: Bu ifade de kesinlikle doğrudur. Ambulans, itfaiye, polis aracı gibi "geçiş üstünlüğüne sahip" araçlar, görev halindeyken (sirenleri ve ışıkları açıkken) her zaman ve her yerde geçiş önceliğine sahiptir. Diğer tüm sürücüler, kavşağın kontrollü veya kontrolsüz olduğuna bakılmaksızın bu araçlara yol vermekle yükümlüdür. Bu da yapılması zorunlu ve doğru bir davranıştır.

Özetle, soru bizden yanlış olan davranışı bulmamızı istiyor. A, B ve C şıkları trafikte uyulması gereken doğru kuralları belirtirken, D şıkkı kontrolsüz kavşaklardaki en temel geçiş hakkı kuralını ("sağdaki önceliklidir" kuralını) tersine çevirdiği için yapılması yanlış olan davranıştır ve bu yüzden sorunun doğru cevabıdır.

Bu soruda, sürücülere gösterilen trafik işaret levhasının ne anlama geldiği ve hangi uyarıyı yaptığı sorulmaktadır. Bu tür sorular, sürücü adaylarının tehlike uyarı işaretlerini doğru bir şekilde tanıyıp yorumlama becerisini ölçmeyi amaçlar. İşaretin şekli, rengi ve içindeki sembol, anlamını çözmek için kilit ipuçlarıdır.

Öncelikle levhayı inceleyelim. Levha, üçgen şeklinde ve kenarları kırmızıdır. Bu yapı, onun bir Tehlike Uyarı İşareti olduğunu gösterir. Tehlike uyarı işaretleri, sürücüleri ilerideki yolda karşılaşabilecekleri potansiyel bir tehlikeye karşı önceden bilgilendirir ve hızlarını azaltıp daha dikkatli olmaları gerektiğini bildirir. Levhanın içindeki siyah buharlı lokomotif sembolü ise doğrudan demir yolu ile ilgili bir durumu işaret etmektedir.

Doğru Cevabın Açıklaması (b seçeneği)

b) Kontrolsüz demir yolu geçidini: Bu seçenek doğrudur. Üçgen içerisindeki buharlı lokomotif figürü, sürücüye ileride bir kontrolsüz demir yolu geçidine (hemzemin geçit) yaklaştığını bildirir. "Kontrolsüz" ifadesi, bu geçitte trafik ışıkları, sesli ikaz sistemi, otomatik bariyer (kapan) veya bir görevli gibi herhangi bir güvenlik önleminin bulunmadığı anlamına gelir. Bu nedenle sürücü, geçide yaklaşırken mutlaka yavaşlamalı, durup yolu hem sağdan hem de soldan dikkatlice kontrol etmeli (bak-dinle-geç kuralı) ve tren gelmediğinden emin olduktan sonra geçiş yapmalıdır.

Diğer Seçeneklerin Neden Yanlış Olduğunun Açıklaması

• a) Kontrollü demir yolu geçidini: Bu seçenek yanlıştır. Kontrollü, yani bariyerli veya ışıklı bir demir yolu geçidini bildiren levhada, lokomotif sembolü yerine çit veya bariyer sembolü bulunur. Bu işaret, geçitte otomatik bir güvenlik sistemi olduğunu, ancak sürücünün yine de dikkatli olması gerektiğini belirtir. Sorudaki levhada çit sembolü olmadığı için bu cevap doğru değildir.

• c) Tramvay hattı ile oluşan kavşağı: Bu seçenek de yanlıştır. Tramvay hattını bildiren tehlike uyarı işaretinde, buharlı lokomotif yerine modern bir tramvay figürü yer alır. Tramvaylar genellikle şehir içinde ve karayolu ile aynı seviyede hareket ettikleri için, sürücüleri uyarmak amacıyla kendilerine özgü bir işaretleri vardır. Sorudaki sembol açıkça bir treni temsil etmektedir, tramvayı değil.

• d) Demir yolu köprüsüne yaklaşıldığını: Bu seçenek yanlıştır. Tehlike uyarı işaretleri, sürücü ile tehlikenin aynı düzlemde kesiştiği durumlar için kullanılır. Bir demir yolu köprüsü, yolun üstünden veya altından geçtiği için araç trafiği ile tren trafiği birbirinden ayrılmıştır ve bir çarpışma riski yoktur. Bu nedenle, bir köprüye veya alt geçide yaklaşımı bildiren bu şekilde özel bir tehlike işareti bulunmaz.

Özetle, üçgen içindeki tren figürü, sürücüye ileride herhangi bir bariyer veya ışıklı uyarı sistemi olmayan, bu yüzden tüm kontrol ve sorumluluğun sürücüde olduğu bir demir yolu geçidine yaklaştığını bildirir. Bu nedenle doğru cevap "Kontrolsüz demir yolu geçidini" olacaktır.

Bu soruda, ağır hasarlı veya birinin hayatını kaybettiği ciddi bir trafik kazasına karışan sürücünün yapmaması gereken, yani yasal olarak yasak olan davranışın ne olduğu sorulmaktadır. Bu tür kazalar adli bir olay niteliği taşıdığı için sürücülerin sorumlulukları, sadece maddi hasarlı kazalara göre daha farklı ve ciddidir. Bu nedenle, sürücünün hem kendi güvenliği hem de yasal sorumlulukları açısından doğru adımları bilmesi hayati önem taşır.

Doğru cevap a) Kazaya karışan aracın yerini değiştirmesi seçeneğidir. Çünkü ölümlü veya ağır hasarlı kazalar, aynı zamanda bir suç mahalli olarak kabul edilir. Kaza sonrası olay yerine gelecek olan trafik polisi veya jandarma, kazanın nasıl meydana geldiğini, kimin kusurlu olduğunu belirlemek için araçların konumunu, fren izlerini ve diğer delilleri inceler. Araçların yerini değiştirmek, bu delillerin kaybolmasına veya bozulmasına neden olur ve bu durum soruşturmayı olumsuz etkileyeceği için kesinlikle yasaktır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu, yani neden yapılması gereken doğru davranışlar olduğunu inceleyelim:

• b) Olayı en kısa zamanda yetkililere bildirmesi: Bu davranış yasak olmak yerine, tam tersine bir zorunluluktur. Ciddi kazalarda derhal 112 Acil Çağrı Merkezi aranarak sağlık ve güvenlik ekiplerine (polis, jandarma, ambulans) haber verilmelidir. Bu, hem yaralılara müdahale edilmesi hem de kazanın resmi kayıtlara geçmesi için kritik bir adımdır.
• c) Trafik güvenliği için ışıklı yansıtıcı cihazlar koyması: Bu da sürücünün temel görevlerinden biridir ve kesinlikle yasak değildir. Kaza sonrası başka kazaların yaşanmasını önlemek için, aracın önüne ve arkasına, diğer sürücülerin görebileceği mesafeye reflektör veya ışıklı yansıtıcı cihazlar konulmalıdır. Bu, hem kaza yerindekilerin hem de yoldaki diğer sürücülerin güvenliğini sağlar.
• d) İstenildiği takdirde gerekli bilgi ve belgeleri karşı tarafa vermesi: Bu da yasal bir yükümlülüktür. Kazaya karışan tarafların, sigorta ve yasal işlemlerin yapılabilmesi için birbirlerine ehliyet, ruhsat ve trafik sigortası poliçesi gibi belgeleri göstermesi ve bilgi vermesi gerekir. Yetkililer geldiğinde de bu bilgi ve belgeler onlara eksiksiz olarak sunulmalıdır.

Özetle, ağır hasarlı veya ölümlü bir kazada, olay yeri bir inceleme alanı olarak kabul edildiğinden, yetkililer gelene kadar hiçbir şeye dokunulmamalı ve araçların yeri kesinlikle değiştirilmemelidir. Diğer seçenekler ise sürücünün hem yasal olarak yapmakla yükümlü olduğu hem de trafik güvenliği açısından yapması gereken doğru davranışlardır.

Bu soruda, park halindeki bir araca çarpan bir sürücünün yasal ve ahlaki sorumlulukları çerçevesinde yapması gerekenler ve yapmaması gerekenler sorgulanmaktadır. Soru, sürücüden beklenen doğru davranışları bilip bilmediğinizi ölçmeyi amaçlar. Temel ilke, bir kazaya neden olunduğunda sorumluluktan kaçmamaktır.

Doğru Cevap: b) Zarar fazla değilse olay yerinden uzaklaşması

Bu seçeneğin doğru cevap olmasının nedeni, bir kazadan sonra olay yerinden uzaklaşmanın, verilen zararın miktarına bakılmaksızın yasal olarak suç teşkil etmesidir. Karayolları Trafik Kanunu'na göre, maddi hasarlı bir kazaya karışan sürücülerin olay yerini terk etmesi "trafiği tehlikeye düşürmek" ve "kaza sonrası yükümlülükleri yerine getirmemek" olarak kabul edilir. Buna halk arasında "vurup kaçmak" denir ve bu davranışın cezai yaptırımları vardır. Hasarın az ya da çok olması bu durumu değiştirmez; önemli olan sürücünün sorumluluğunu üstlenmesidir.

Diğer Seçeneklerin İncelenmesi:

Diğer seçenekler, sürücünün yapması gereken doğru ve sorumlu davranışları ifade ettiği için yanlış cevaplardır. Soru bizden "yanlış olanı" bulmamızı istediği için bu şıklar elenir. Şimdi bu doğru davranışları tek tek inceleyelim:

• c) Zarar verdiği aracın sahibini bulması: Bu, bir kazadan sonra atılması gereken ilk ve en doğru adımdır. Aracın sahibine ulaşarak durumu bildirmek, sigorta işlemlerinin başlatılması ve hasarın giderilmesi için en medeni ve yasal yoldur. Çevredeki iş yerlerine veya konutlara sorarak araç sahibine ulaşmaya çalışmak, sürücünün iyi niyetini ve sorumluluk bilincini gösterir.
• a) Aracın sahibini bulamaz ise yazılı bilgi bırakması: Eğer tüm çabalara rağmen aracın sahibine ulaşılamıyorsa, yapılması gereken bir sonraki doğru hareket budur. Aracın sileceklerine veya görülebilecek bir yerine; ad, soyad, telefon numarası ve olayın kısa bir özetini içeren bir not bırakmak zorunludur. Bu not, sürücünün sorumluluktan kaçmadığını ve zararı karşılamaya niyetli olduğunu gösteren resmi bir kanıt niteliği taşır.
• d) Trafik görevlisine haber vermesi: Araç sahibine ulaşılamadığı ve not bırakmanın yetersiz kalabileceği düşünülen durumlarda (örneğin, hasarın büyük olması veya notun kaybolma riskinin bulunması), durumu trafik polisine veya jandarmaya bildirmek en garantili yoldur. Bu sayede olay resmi olarak kayıt altına alınır ve sürücü kendini yasal olarak güvenceye almış olur. Bu, aynı zamanda "vurup kaçtı" suçlamasının da önüne geçer.

Özetle, park halindeki bir araca çarptığınızda yapmanız gerekenler sorumluluk almayı gerektirir. Olay yerinden hiçbir şey yapmadan uzaklaşmak, hasarın boyutu ne olursa olsun yasalara aykırı ve yanlış bir davranıştır. Doğru olan ise sırasıyla; araç sahibini bulmak, bulamazsanız iletişim bilgilerinizi içeren bir not bırakmak ve/veya durumu trafik görevlilerine bildirmektir.

Bu soruda, trafikte güvenli ve kurallara uygun bir sürüş için sürücülerin yapmaması gereken, yani yasak olan davranışlar sorulmaktadır. Verilen üç maddeyi tek tek inceleyerek hangilerinin tehlikeli ve yasak olduğunu, hangisinin ise doğru bir davranış olduğunu belirlememiz gerekiyor. Bu tür sorular, sadece kural ezberi değil, aynı zamanda trafikteki mantığı ve güvenliğin önemini anlamanızı ölçer.

Şimdi maddeleri ayrıntılı olarak ele alalım:

• I- İşaret vermeden şerit değiştirmeleri: Bu, trafik kurallarının en temel ve en önemli ihlallerinden biridir. Sinyal vermek, trafikteki diğer sürücülere ve yayalara ne yapacağınızı önceden bildirmektir. Sinyal vermeden aniden şerit değiştirmek, arkanızdaki veya yanınızdaki sürücüleri şaşırtır, ani fren yapmalarına veya kaza riskine neden olur. Bu nedenle, işaret vermeden şerit değiştirmek kesinlikle yasaktır ve tehlikelidir.
• II- Kavşaklara yaklaşırken hızlarını azaltmaları: Bu davranış, yasak olmak bir yana, sürücülerin yapması gereken zorunlu ve doğru bir harekettir. Kavşaklar, farklı yönlerden gelen araçların ve yayaların karşılaştığı, kaza riskinin yüksek olduğu noktalardır. Kavşağa yaklaşırken hızı azaltmak, olası bir tehlikeye karşı durabilmek veya manevra yapabilmek için sürücüye zaman kazandırır. Bu yüzden bu madde, yasak değil, aksine güvenli bir sürüş gerekliliğidir.
• III- İşaret verdiği anda aniden şerit değiştirmeleri: Sinyal vermenin amacı, niyetinizi diğer sürücülere önceden bildirmektir. Sinyali yaktığınız anda, düşünmek ve tepki vermek için kimseye zaman tanımadan aniden şerit değiştirirseniz, sinyal vermenin hiçbir anlamı kalmaz. Bu davranış, tıpkı sinyal vermeden şerit değiştirmek gibi tehlikelidir ve diğer sürücüleri hazırlıksız yakalar. Doğru olan, şerit değiştirmeyi planladığınızda sinyalinizi önceden vermek, aynalarınızı kontrol etmek ve trafik müsait olduğunda şerit değiştirmektir. Dolayısıyla bu davranış da yasaktır.

Sonuç ve Seçeneklerin Değerlendirilmesi

Analizimiz sonucunda I. ve III. maddelerdeki davranışların sürücüler için yasak olduğunu, II. maddedeki davranışın ise doğru ve gerekli olduğunu gördük. Soru bize "hangilerinin yapılması yasaktır?" diye sorduğu için cevabımız I ve III olmalıdır.

1. a) Yalnız I: Bu seçenek eksiktir, çünkü III. maddedeki davranış da yasaktır.
2. b) I ve II: Bu seçenek yanlıştır, çünkü II. maddedeki "hız azaltma" eylemi yasak değil, tam tersine zorunlu bir güvenlik önlemidir.
3. c) I ve III: Bu seçenek doğrudur. Hem sinyal vermeden şerit değiştirmek (I) hem de sinyal verdiği anda aniden şerit değiştirmek (III) trafik güvenliğini tehlikeye atan yasaklanmış davranışlardır.
4. d) I, II ve III: Bu seçenek de yanlıştır, çünkü doğru bir davranış olan II. maddeyi de yasaklar listesine dahil etmiştir.

Bu soruda, verilen hız ve takip mesafesi tablosunu inceleyerek bu iki veri arasında nasıl bir ilişki olduğunu bulmamız isteniyor. Tabloyu doğru bir şekilde yorumlayarak şıklardan hangisinin bu ilişkiyi en doğru şekilde ifade ettiğini belirlemeliyiz. Bu, trafikteki en temel güvenlik kurallarından birini ölçen önemli bir sorudur. Tabloyu dikkatlice incelediğimizde, hız ile takip mesafesi arasında net bir matematiksel bağlantı olduğunu görürüz. Örneğin, hız 50 km/sa iken takip mesafesi 25 metre, hız 80 km/sa iken takip mesafesi 40 metredir. Her bir satır için bu hesaplamayı yaparsak, takip mesafesinin metre cinsinden değerinin, hızın km/sa cinsinden değerinin tam olarak yarısı olduğunu fark ederiz (50/2=25, 60/2=30, 90/2=45).

Doğru Cevabın Açıklaması (a):

a) Takip mesafesi hızın metre cinsinden en az yarısı kadardır. ✓ Bu seçenek doğrudur. Çünkü tablodaki tüm veriler bu kuralı desteklemektedir. Trafik kurallarına göre, normal hava ve yol koşullarında bir aracın takip mesafesi, hızının kilometre cinsinden değerinin en az yarısı kadar metre olmalıdır. Bu kural, öndeki aracın ani bir fren yapması durumunda arkadaki aracın güvenli bir şekilde durabilmesi için gerekli olan minimum mesafeyi tanımlar.

Yanlış Cevapların Açıklaması:

• b) Hız ile takip mesafesi arasında bir ilişki kurulamaz. Bu seçenek yanlıştır. Tablo, hız arttıkça takip mesafesinin de belirli bir oranda arttığını açıkça göstermektedir. Aralarında doğrudan ve matematiksel bir ilişki vardır. Bu nedenle bu ifade tablodaki verilerle tamamen çelişir.
• c) Hız arttıkça takip mesafesi sabit kalır. Bu seçenek de yanlıştır. Tabloya baktığımızda hız 50 km/sa'ten 90 km/sa'e çıkarken, takip mesafesi de 25 metreden 45 metreye yükselmektedir. Yani takip mesafesi sabit kalmaz, aksine hızla birlikte artar.
• d) Hız arttıkça takip mesafesi azalır. Bu seçenek kesinlikle yanlıştır ve trafik güvenliği mantığına aykırıdır. Bir araç ne kadar hızlı giderse, durması o kadar uzun sürer. Bu nedenle, hız arttıkça güvenli bir duruş için bırakılması gereken takip mesafesinin de artması gerekir, azalması değil. Tablo da bu durumu doğrulamaktadır.

Özetle, bu soru sürücü adaylarının trafikteki en temel güvenlik kurallarından biri olan "hızın yarısı kadar metre" kuralını bilip bilmediğini ölçmektedir. Bu kural, aynı zamanda "88-89" veya "2 saniye" kuralı olarak da bilinen takip mesafesi prensibinin pratik bir uygulamasıdır.

Bu soruda, bir sürücünün trafikte en sık karşılaştığı ve uyması gereken en temel kurallardan biri olan kırmızı ışık kuralı sorgulanmaktadır. Soruda yer alan "aksine bir durum yoksa" ifadesi, bir trafik polisinin veya başka bir yetkilinin farklı bir talimat vermediği standart durumları kasteder. Bu nedenle, sadece ışıklı trafik işaret cihazının komutuna göre ne yapılması gerektiği bilinmelidir.

Doğru cevap a) Aracını durdurmalı seçeneğidir. Karayolları Trafik Kanunu'na göre, ışıklı trafik işaret cihazında yanan kırmızı ışık, "DUR" anlamına gelen kesin bir emirdir. Sürücü, kavşağa veya yaya geçidine girmeden, durma çizgisi varsa bu çizginin arkasında, yoksa trafik lambasına en yakın noktada aracını tamamen durdurmak ve yeşil ışığın yanmasını beklemekle yükümlüdür. Bu kural, trafik akışını düzenlemek ve kazaları önlemek için hayati öneme sahiptir.

Şimdi diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• b) Durmadan geçmeli: Bu seçenek tamamen yanlıştır ve kırmızı ışığın anlamının tam tersidir. Durmadan geçmek, yeşil ışık için geçerli bir kuraldır. Kırmızı ışıkta geçmek, "kırmızı ışık ihlali" olarak adlandırılan ciddi bir trafik suçudur ve ağır para cezaları ile sürücü belgesine ceza puanı uygulanmasına neden olur. En önemlisi, can ve mal güvenliği için büyük bir risk oluşturur.
• c) Gelen araç yoksa dikkatli geçmeli: Bu, sürücülerin sıkça karıştırdığı bir durumdur ancak yanlış bir bilgidir. "Dur, kontrol et ve yol boşsa geç" kuralı, sabit yanan kırmızı ışık için değil, fasılalı (yanıp sönen) kırmızı ışık için geçerlidir. Sabit kırmızı ışık, yolun boş olup olmamasından bağımsız olarak, yeşil yanana kadar beklemeniz gerektiğini belirtir.
• d) Yayalar geçebileceği için yavaş gitmeli: Bu seçenek de yanlıştır, çünkü kırmızı ışığın gerektirdiği eylem "yavaşlamak" değil, "tamamen durmaktır". Kırmızı ışıkta durmanın nedenlerinden biri yayaların güvenli geçişini sağlamak olsa da, sürücüden beklenen davranış yavaşlayarak devam etmek değil, aracını tam olarak durdurmaktır. Yavaşlayarak geçmeye çalışmak da bir kural ihlalidir.

Özet olarak, bir trafik görevlisinin aksi yönde bir işareti olmadığı sürece, kırmızı ışık yandığında sürücünün yapması gereken tek ve doğru hareket, güvenli bir şekilde aracını durdurup beklemektir. Bu, hem yasal bir zorunluluk hem de trafikteki herkesin güvenliği için vazgeçilmez bir kuraldır.

Bu soruda, sürücülerin karşılaştığı tüm yasak ve kısıtlamaları tek seferde ortadan kaldıran trafik tanzim işaretinin hangisi olduğu sorulmaktadır. Yani bu levha görüldüğünde, daha önce konulmuş olan hız limiti, sollama yasağı gibi birden fazla kuralın aynı anda sona erdiği anlaşılmalıdır. Bu, tek bir yasağı değil, bütün yasakları bitiren genel bir "son" işaretidir.

Doğru Cevap: A Seçeneği

A seçeneğinde gösterilen levha, "Bütün Yasaklama ve Kısıtlamaların Sonu" anlamına gelir. Bu levha, üzerinde herhangi bir sembol olmayan, beyaz zemin üzerine siyah çapraz bir çizgiden oluşur. Yolda bu levhayı gördüğünüzde, daha önce geçerli olan azami hız sınırı, öndeki taşıtı geçme yasağı veya sesli ikaz cihazlarının kullanım yasağı gibi o yol bölümü için konulmuş tüm kısıtlamalar kaldırılmış olur. Sürücü, artık o yol için belirlenmiş genel trafik kurallarına uymaya devam etmelidir.

Diğer Seçeneklerin Açıklaması

• b) seçeneği: Bu levha, "Kamyonlar İçin Öndeki Taşıtı Geçme Yasağı Sonu" işaretidir. Sadece kamyonlar için geçerli olan sollama yasağının bittiğini belirtir. Eğer yolda aynı zamanda bir hız limiti de varsa, bu levha o hız limitini kaldırmaz; sadece kamyonların sollama yasağını sona erdirir. Bu nedenle "bütün" yasakları bitirmediği için yanlış cevaptır.
• c) seçeneği: Bu levha, "Azami Hız Sınırlaması Sonu" işaretidir. Genellikle içinde 50, 70 gibi bir sayı yazar ve o sayı ile belirtilen hız limitinin artık geçerli olmadığını bildirir. Ancak bu levha, yolda mevcut olabilecek diğer yasakları (örneğin sollama yasağı) sona erdirmez, sadece hız kısıtlamasını kaldırır. Bu yüzden bu da yanlış bir seçenektir.
• d) seçeneği: Bu levha ise "Öndeki Taşıtı Geçme Yasağı Sonu" anlamına gelir. Bu işaret, otomobiller dahil tüm motorlu taşıtlar için geçerli olan sollama yasağının sona erdiğini ifade eder. Tıpkı diğer yanlış seçenekler gibi, bu levha da yalnızca tek bir yasağı kaldırır ve hız limiti gibi diğer kısıtlamaları etkilemez.

Özetle, A seçeneğindeki içi boş ve üzeri çapraz çizgili levha evrensel bir "son" işaretidir ve tüm yasakları kaldırır. Diğer seçeneklerdeki levhalar ise içlerindeki sembollerle ilgili olan sadece belirli bir yasağın sona erdiğini bildirirler. Bu nedenle, bütün yasaklama ve kısıtlamaların sona erdiğini bildiren işaret A seçeneğindeki levhadır.

Bu soruda, trafik polisinin kavşaktaki trafik akışını değiştirirken kullandığı hazırlık ve uyarı işaretinin hangisi olduğu sorulmaktadır. Tıpkı trafik lambalarındaki sarı ışık gibi, bu işaret de sürücülere mevcut durumun birazdan değişeceğini bildirir. Yani, geçiş hakkı olanların durmaya, bekleyenlerin ise harekete geçmeye hazırlanması gerektiğini ifade eden işareti bulmamız gerekiyor.

Doğru Cevap: b) seçeneği

Bu seçenekte trafik görevlisi bir kolunu yukarıya kaldırmıştır. Bu hareket, trafiği yöneten görevlinin verdiği "DİKKAT" komutudur. Anlamı şudur: "Yol trafiğe kapanmak veya açılmak üzeredir." Bu işareti gören ve daha önce geçiş hakkına sahip olan sürücüler, güvenli bir şekilde duramayacak kadar kavşağa yaklaşmamışlarsa yavaşlayıp durmaya hazırlanmalıdır. Kapalı yolda bekleyen sürücüler ise hareket etmeye hazırlanmalıdır. Dolayısıyla bu işaret, soruda belirtilen "daha önce açık olan yolun kapanacağı, kapalı olan yolun ise açılacağı" anlamını tam olarak karşılar.

Diğer Seçeneklerin Açıklamaları:

• a) seçeneği: Bu görselde trafik görevlisi kollarını iki yana açmıştır. Bu duruş, görevlinin kollarının işaret ettiği istikametlerdeki (yani sağ ve sol tarafındaki) trafiğin "GEÇ"ebileceğini belirtir. Görevlinin ön ve arka tarafında kalan yollar için ise bu işaret "DUR" anlamındadır. Bu işaret, bir yön değişikliği uyarısı değil, mevcut trafik akışının durumunu gösteren bir komuttur.
• c) seçeneği: Bu harekette görevli, sağ veya sol kolunu yukarı kaldırıp diğer kolunu yana açmıştır. Bu, trafiği yavaşlatma hareketidir. Genellikle görevli, işaret ettiği yöndeki araçların hızını kesmesini ve yavaşlamasını ister. Bu bir yön değiştirme hazırlığı değil, hız kontrolü ile ilgili bir komuttur. Bu nedenle yanlış cevaptır.
• d) seçeneği: Bu görselde trafik görevlisi, kolunu aşağı ve yukarı sallayarak belirli bir yönü işaret etmektedir. Bu hareketin anlamı "SAĞA/SOLA YANAŞ VE DUR" demektir. Görevli bu işaretiyle, belirli bir aracı veya trafik akışını durdurmak ve kenara çekmek için komut vermektedir. Kavşaktaki genel trafik düzenini değiştiren bir işaret değildir.

Özetle, trafik polisinin tek kolunu havaya kaldırması, trafik ışıklarındaki sarı ışık ile aynı anlama gelir ve bir sonraki komuta hazırlık yapılması gerektiğini bildirir. Bu nedenle doğru cevap b seçeneğidir.

Bu soruda, özel bir araç türü olan tehlikeli madde taşıyan araçların, yine özel bir yol tipi olan şehirler arası bölünmüş kara yolundaki azami (en yüksek) hız sınırı sorulmaktadır. Bu tür sorular, sürücü adaylarının hem farklı araç sınıflarının kurallarını hem de yol tiplerine göre değişen hız limitlerini bilip bilmediğini ölçmeyi amaçlar.

Doğru cevap c) 60 seçeneğidir. Karayolları Trafik Yönetmeliği'ne göre, taşıdıkları yükün cinsi (yanıcı, patlayıcı, zehirleyici vb.) nedeniyle potansiyel bir risk oluşturan bu araçlar için standart binek otomobillerden çok daha düşük hız limitleri belirlenmiştir. Bu yönetmeliğe göre, tehlikeli madde taşıyan bir aracın şehirler arası bölünmüş yollardaki yasal olarak ulaşabileceği en yüksek hız saatte 60 kilometredir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) 40 km/s: Bu hız, yönetmelikte tehlikeli madde taşıyan araçlar için herhangi bir yol tipinde belirlenmiş standart bir azami hız değildir. Genellikle yerleşim yeri içindeki hız limiti olan 30 km/s ile karıştırılabilir, ancak bölünmüş yol için kesinlikle yanlış bir cevaptır.
• b) 50 km/s: Bu hız limiti de tehlikeli madde taşıyan araçlar için geçerli bir limittir, ancak yanlış yol tipi içindir. Tehlikeli madde taşıyan araçların şehirler arası çift yönlü (gidiş-geliş) kara yollarındaki azami hızı 50 km/s'dir. Soru özellikle "bölünmüş yol" belirttiği için bu seçenek de yanlış olur.
• d) 70 km/s: Bu hız limiti ise tehlikeli madde taşıyan araçların girebildikleri otoyollardaki (otoban) azami hızlarıdır. Soru "bölünmüş yol" dediği için bu seçenek de doğru değildir. Bu durum, yol tiplerine göre hız limitlerini ne kadar dikkatli ezberlediğinizi test eden önemli bir ayrıntıdır.

Özetle, ehliyet sınavına hazırlanan bir adayın tehlikeli madde taşıyan araçlar için şu hız limitlerini bilmesi çok önemlidir:

1. Yerleşim yeri içinde: 30 km/s
2. Şehirler arası çift yönlü yolda: 50 km/s
3. Şehirler arası bölünmüş yolda: 60 km/s
4. Otoyolda: 70 km/s

Bu soru, tam olarak şehirler arası bölünmüş yol limitini sorduğu için doğru cevap tartışmasız bir şekilde 60 km/s'dir.

Bu soruda, Türkiye'deki trafik kurallarına göre hangi araçların zorunlu olarak ilk yardım çantası bulundurması gerektiği sorgulanmaktadır. Bu, sürücülerin hem yasal sorumluluklarını hem de acil durumlara hazırlıklı olma bilincini ölçen temel bir bilgidir. Sorunun doğru ve yanlış cevaplarını adım adım inceleyelim.

Doğru Cevap: c) Motorlu araçlarda (motorlu bisiklet, motosiklet ve traktör hariç) zorunludur.

Bu seçeneğin doğru olmasının sebebi, Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin ilgili maddelerini birebir yansıtmasıdır. Yönetmeliğe göre, trafiğe çıkan otomobil, minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, çekici gibi tüm motorlu araçlarda, içeriği belirlenmiş standartlara uygun bir ilk yardım çantası bulundurmak mecburidir. Ancak bu kuralın bazı istisnaları vardır ve bu istisnalar da seçenekte doğru bir şekilde belirtilmiştir.

Kuralın istisnaları olan motorlu bisiklet, motosiklet ve traktörlerin bu zorunluluktan muaf tutulmasının pratik nedenleri vardır. Bu araçlarda, ilk yardım çantasını hava şartlarından (yağmur, çamur, toz) koruyacak, temiz ve güvenli bir şekilde saklayacak kapalı bir alan genellikle bulunmaz. Bu nedenle, bu araçlar için ilk yardım çantası zorunluluğu getirilmemiştir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) ve b) seçenekleri: Bu seçenekler, zorunluluğu aracın kullanıldığı yer ile (şehir içi veya şehirler arası) sınırlandırdığı için yanlıştır. İlk yardım çantası bulundurma zorunluluğu, aracın nerede kullanıldığına bakılmaksızın geçerlidir. Kaza riski her yolda mevcuttur, bu nedenle aracınızla sadece şehir içinde dolaşıyor olsanız bile ilk yardım çantasını bulundurmak zorundasınız.

• d) seçeneği: Bu seçenek, kuralı tamamen tersine çevirdiği için yanlıştır ve oldukça çeldirici bir şıktır. A1 ve A2 sınıfı ehliyetler motosikletler, F sınıfı ehliyet ise traktörler için kullanılır. Doğru cevapta bu araçların ilk yardım çantası zorunluluğundan muaf olduğu açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla bu seçenek, kuralın tam zıttını iddia etmektedir.

Özetle, ehliyet sınavına hazırlanan bir adayın aklında kalması gereken temel kural şudur: İki veya üç tekerlekli motorlu araçlar (motosiklet, motorlu bisiklet) ve traktörler hariç, trafiğe çıkan tüm motorlu araçlarda standartlara uygun bir ilk yardım çantası bulunmalıdır. Bu kural, sürücü ve yolcuların can güvenliğini sağlamaya yönelik önemli bir tedbirdir.

Bu soruda, Karayolları Trafik Yönetmeliği'ne göre hangi araç türünde sürücünün emniyet kemeri takmasının zorunlu olduğu sorgulanmaktadır. Trafik kuralları, araçların tipi, kullanım amacı ve tasarımına göre farklı güvenlik önlemleri gerektirir. Bu soru, sürücü adayının bu temel ayrımı bilip bilmediğini ölçmeyi amaçlamaktadır.

Doğru cevap c) Hususi otomobil seçeneğidir. Türkiye'deki trafik mevzuatına göre, otomobillerde (hem hususi hem de ticari), minibüslerde ve otobüslerde sürücülerin ve yönetmelikte belirtilen koltuklarda oturan yolcuların emniyet kemeri takması kanunen zorunludur. Emniyet kemeri, bir kaza anında vücudun ileri doğru fırlamasını engelleyerek hayat kurtaran en önemli pasif güvenlik donanımıdır ve bu tür araçlar için standart bir gerekliliktir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Motosiklet: Bu seçenek yanlıştır. Motosikletlerin tasarımında emniyet kemeri bulunmaz. Bir kaza durumunda sürücünün motosiklete bağlı kalması daha tehlikeli olabileceğinden, motosikletlerde zorunlu olan güvenlik ekipmanı koruma başlığı (kask) ve koruyucu giysilerdir.
• b) İş makinesi: Bu seçenek de yanlıştır. Kepçe, dozer, ekskavatör gibi iş makineleri genellikle şantiye alanlarında veya çok düşük hızlarda çalışan özel amaçlı araçlardır. Bu nedenle, binek otomobiller için geçerli olan emniyet kemeri takma zorunluluğu, genel olarak iş makineleri için uygulanmaz ve bu araçlar yönetmelikte bu zorunluluktan muaf tutulmuştur.
• d) Lastik tekerlekli traktör: Bu seçenek de yanlıştır. Traktörler, temel olarak tarımsal faaliyetler için tasarlanmış, düşük hıza sahip araçlardır. Tıpkı iş makineleri gibi, traktör sürücüleri için de emniyet kemeri kullanma zorunluluğu bulunmamaktadır. Hatta birçok eski model traktörde fabrika çıkışlı bir emniyet kemeri sistemi mevcut değildir.

Özet olarak, emniyet kemeri takma zorunluluğu, karayollarında genellikle daha yüksek hızlarda seyreden ve yolcu taşımak için tasarlanmış olan otomobil, minibüs, otobüs ve kamyonet gibi araçları kapsamaktadır. Özel amaçlı ve düşük hızlı araçlar olan traktör ve iş makineleri ile yapısal olarak farklı olan motosikletler bu kuralın dışındadır.

Bu soruda, trafikteki bazı özel görevli araçların (ambulans, itfaiye, polis aracı gibi) acil durumlarda sahip oldukları bir ayrıcalık sorulmaktadır. Bu ayrıcalık, bu araçların görevlerini daha hızlı yapabilmeleri için, başkalarının can ve mal güvenliğini riske atmadan bazı trafik kurallarını ihlal edebilmelerine olanak tanır. Şimdi bu durumu ve seçenekleri detaylıca inceleyelim.

Doğru Cevap: d) Geçiş Üstünlüğü

Doğru cevap Geçiş Üstünlüğü'dür. Karayolları Trafik Kanunu'na göre geçiş üstünlüğü, görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartıyla trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı olmamaları halidir. Bu hakka sahip araçlar; ambulanslar, itfaiye araçları, polis ve jandarma araçları, sivil savunma araçları gibi acil durum müdahale araçlarıdır. Örneğin, sirenlerini ve tepe lambalarını çalıştıran bir ambulans, acil bir hastaya giderken kırmızı ışıkta dikkatli bir şekilde geçebilir veya hız limitini aşabilir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Gabari: Gabari, araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir. Örneğin, bir köprünün altından geçebilecek maksimum araç yüksekliği o köprünün gabarisini belirtir. Bu kavramın trafik kurallarına uymama ayrıcalığı ile hiçbir ilgisi yoktur.

• b) Geçiş Hakkı: Geçiş hakkı, trafikteki tüm sürücülerin ve yayaların uyması gereken bir öncelik sırasıdır. Örneğin, kavşaklarda ilk geçiş hakkının kimde olduğu, anayoldan gelen aracın tali yoldan gelene göre öncelikli olması gibi durumlar "geçiş hakkı" ile ilgilidir. Geçiş üstünlüğünden farkı, geçiş hakkının kuralları ihlal etme yetkisi vermemesidir; tam tersine, kurallara göre kimin önceliği olduğunu belirtir.

• c) Geçiş Kolaylığı: Geçiş kolaylığı, trafikteki diğer sürücülerin, geçiş üstünlüğüne sahip bir araca yol vermesi durumudur. Yani, siz arabanızı kullanırken arkanızdan gelen bir ambulansa yol açmak için kenara çekildiğinizde, ona "geçiş kolaylığı" sağlamış olursunuz. Geçiş kolaylığı, geçiş üstünlüğüne sahip aracın hakkı değil, diğer sürücülerin yükümlülüğüdür.

Özetle, soruda tanımı yapılan durum, belirli araçların görev halindeyken trafik kurallarının dışına çıkabilme yetkisidir ve bu yetkinin adı Geçiş Üstünlüğü'dür. Diğer sürücülerin bu araçlara yol vermesi ise "geçiş kolaylığı" olarak adlandırılır.

Bu soruda, bir aracın yasal olarak kime ait olduğunu gösteren resmi belgenin hangisi olduğu sorulmaktadır. Yani, devlet kayıtlarında bir arabanın, kamyonun veya motosikletin sahibi olarak kimin göründüğünü kanıtlayan belgeyi bulmamız isteniyor. Doğru cevap B seçeneği olan Araç Tescil Belgesi'dir.

Doğru cevabın Araç Tescil Belgesi olmasının sebebi, bu belgenin bir aracın adeta kimlik kartı olmasıdır. Halk arasında "ruhsat" olarak da bilinen bu belge, aracın şasi numarası, motor numarası, markası, modeli gibi benzersiz teknik bilgilerini içerir. En önemlisi ise, belgenin üzerinde aracın mevcut yasal sahibinin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve adresi gibi bilgilerin yer almasıdır. Bu nedenle, bir trafik kontrolünde veya alım-satım işleminde aracın mülkiyetini ispatlayan tek geçerli ve resmi belge budur.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Sürücü belgesi: Genellikle "ehliyet" olarak bildiğimiz bu belge, bir kişinin belirli bir sınıftaki aracı kullanmaya yetkili olduğunu gösterir. Bir araca sahip olmak için ehliyet sahibi olmak zorunlu değildir; aynı şekilde ehliyeti olan herkesin bir aracı olmak zorunda da değildir. Bu belge, kişiye "kullanma yetkisi" verir, "sahiplik hakkı" değil.
• c) Araç imalat belgesi: Bu belge, aracın fabrikadan çıktığında sahip olduğu teknik özellikleri ve Avrupa standartlarına uygunluğunu gösteren bir belgedir (Uygunluk Belgesi olarak da bilinir). Aracın ilk tescil işlemi için gereklidir ancak aracın o anki sahibini göstermez. Sadece aracın üretimine dair teknik bir kanıttır.
• d) Servis bakım belgesi: Bu belge, aracın geçmişte hangi periyodik bakımlardan geçtiğini, hangi parçalarının değiştiğini ve yapılan onarımları kaydeden bir defterdir. Aracın teknik durumu ve geçmişi hakkında değerli bilgiler verse de, yasal olarak sahipliği kanıtlayan resmi bir belge niteliği taşımaz.

Bu soruda, bir taşıt yolu veya park alanı zeminine çizilmiş olan ve tekerlekli sandalye figürünü gösteren sembolün ne anlama geldiği sorulmaktadır. Bu sembol, trafikte sıkça karşılaşılan ve evrensel bir anlama sahip olan önemli bir işarettir. Sürücü adaylarının bu işaretin anlamını ve amacını net bir şekilde bilmesi gerekmektedir.

Doğru Cevap: d) Özürlü sürücüler için park yeri

Bu sembol, uluslararası alanda "Erişilebilirlik Sembolü" olarak bilinir ve engelli bireylerin kullanımına ayrılmış alanları belirtmek için kullanılır. Soru metninde belirtildiği gibi, bu işaret bir park alanının zeminine çizildiğinde, o park yerinin yalnızca engelli sürücülerin veya engelli yolcu taşıyan araçların kullanımına tahsis edildiğini gösterir. Bu park yerleri genellikle binaların girişlerine daha yakın ve manevra kolaylığı sağlamak için daha geniş olur.

Bu alanların amacı, hareket kabiliyeti kısıtlı olan bireylerin sosyal yaşama daha rahat katılmalarını sağlamaktır. Bu nedenle, engelli park kartı veya plakası olmayan araçların bu özel alanlara park etmesi yasaktır ve cezai işleme tabidir. Bu işaret, bir ayrıcalık değil, bir gerekliliktir ve bu alanlara saygı göstermek her sürücünün görevidir.

Diğer Seçeneklerin İncelenmesi:

• a) Özürlü sürücü yolu: Bu seçenek yanlıştır çünkü bu sembol bütün bir yolu değil, belirli bir alanı (genellikle park yeri, rampa, tuvalet gibi) işaret eder. Trafikte "engelli yolu" şeklinde özel bir yol türü bulunmamaktadır. Bu ifade, sembolün kullanım amacını yanlış yorumlamaktadır.
• b) Özürlü taşıtı giremez: Bu seçenek de tamamen yanlıştır ve sembolün anlamının tam tersidir. Bu işaret bir yasaklama değil, bir izin ve tahsis belirtir. Yani engelli bireylerin kullanımına açık olduğunu gösterir. Bir yere girişi yasaklayan levhalar genellikle kırmızı bir daire içerisine alınır ve üzerinde bir yasaklama çizgisi bulunur.
• c) Özürlü sürücüler çıkabilir: Bu ifade de doğru değildir. Sembol, bir "çıkış" noktasını göstermez. Bir park yerinin veya alanın statüsünü, yani kime ayrıldığını belirtir. "Çıkış" genellikle ok işaretleri veya "ÇIKIŞ" yazısı ile gösterilir.

Bu soruda, Karayolları Trafik Kanunu'na göre belirli sürücü belgesi sınıflarının geçerlilik süresi sorulmaktadır. Soruda listelenen C1, C1E, C, CE, D1, D1E, D ve DE sınıfları, genellikle kamyon, çekici, otobüs gibi büyük ve ticari araçları kullanmak için gerekli olan profesyonel ehliyet sınıflarıdır. Kanun, bu tür araçları kullanan sürücüler için farklı bir geçerlilik süresi belirlemiştir.

Doğru Cevap: b) 5

Doğru cevabın 5 yıl olmasının sebebi, Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin ilgili maddesinde açıkça belirtilmesidir. Bu yönetmeliğe göre, ticari amaçla yük ve yolcu taşımacılığı yapan ağır vasıta sürücülerinin sağlık durumlarını daha sık kontrol ettirmeleri gerekmektedir. Bu nedenle, C ve D serisi olarak bilinen (kamyon, çekici, otobüs vb.) profesyonel ehliyet sınıflarının geçerlilik süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. Bu sürenin sonunda sürücünün, sürücülüğe engel bir sağlık sorunu olmadığını gösteren yeni bir sağlık raporu alarak ehliyetini yenilemesi zorunludur.

Diğer Seçeneklerin İncelenmesi:

• a) 2 yıl: Bu seçenek yanlıştır. Karayolları Trafik Kanunu'nda standart sürücü belgeleri için 2 yıllık bir geçerlilik süresi bulunmamaktadır. Bu seçenek, tamamen bir çeldirici olarak eklenmiştir.
• c) 7 yıl: Bu seçenek de yanlıştır. Tıpkı 2 yıl seçeneği gibi, mevcut yönetmelikte herhangi bir ehliyet sınıfı için 7 yıllık bir geçerlilik periyodu tanımlanmamıştır. Bu da kafa karıştırmak amacıyla konulmuş bir seçenektir.
• d) 10 yıl: Bu seçenek, sorudaki en güçlü çeldiricidir ancak yanlıştır. 10 yıllık geçerlilik süresi, M, A1, A2, A, B1, B, BE, F ve G gibi daha çok hususi (kişisel) kullanıma yönelik olan moped, motosiklet, otomobil, traktör gibi araçların ehliyet sınıfları için geçerlidir. Sınavda bu iki süreyi karıştırmamak çok önemlidir.

Özetle aklınızda kalması gereken kural şudur:

1. Eğer ehliyet sınıfı kamyon, çekici, otobüs gibi profesyonel ve ticari araçları kapsıyorsa (yani C ve D serisi ise), geçerlilik süresi 5 yıldır.
2. Eğer ehliyet sınıfı otomobil, motosiklet, traktör gibi hususi araçları kapsıyorsa (yani M, A, B, F, G serisi ise), geçerlilik süresi 10 yıldır.

Bu soruda, araç kullanırken yorgunluk ve uykusuzluğun en belirgin işaretleri verilmiş ve bu durumda sürücünün yapması gereken en doğru ve güvenli davranışın ne olduğu sorulmuştur. Soruda listelenen belirtiler (gözlerini açık tutmakta zorlanma, dalma, dikkatini toplayamama) sürücünün direksiyon başında uyuyakalma riskiyle karşı karşıya olduğunu gösteren çok ciddi tehlike sinyalleridir. Bu durum, hem sürücünün kendi can güvenliği hem de trafikteki diğer insanların can güvenliği için büyük bir tehdit oluşturur.

a) Mola verilmeli: Bu seçenek doğru cevaptır. Soruda belirtilen yorgunluk ve uyku hali, sürücünün tepki verme süresini yavaşlatır, karar verme yeteneğini bozar ve "mikro uyku" olarak bilinen, saniyelik uykuya dalma anlarına neden olabilir. Bu belirtiler fark edildiği anda yapılması gereken tek güvenli hareket, aracı derhal güvenli bir yere (dinlenme tesisi, park alanı vb.) çekip dinlenmek için mola vermektir. Bu mola, kısa bir uyku veya sadece dinlenerek vücudun ve zihnin kendine gelmesini sağlar ve kazaları önler.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• b) Yola devam edilmeli: Bu, yapılabilecek en tehlikeli ve yanlış davranıştır. Yorgunluk belirtilerini görmezden gelerek yola devam etmek, sürücünün direksiyon başında uyuyakalma ve ölümcül bir kazaya neden olma riskini en üst düzeye çıkarır. Sürücülük, tam bir dikkat ve konsantrasyon gerektirir; bu belirtilerle yola devam etmek kesinlikle kabul edilemez.
• c) Gözler ovuşturulmalı: Gözleri ovuşturmak veya cama soğuk su çarpmak gibi eylemler, yorgunluğa karşı sadece saniyeler süren, geçici ve aldatıcı bir rahatlama sağlar. Vücudun uyku ihtiyacını ortadan kaldırmaz ve yorgunluğun asıl nedenini çözmez. Bu tür geçici çözümlere güvenerek yola devam etmek, sürücüyü sahte bir güvenlik hissine kaptırarak tehlikeyi daha da artırır.
• d) Baş dik tutulmaya çalışılmalı: Bu davranış, sürücünün uykuya karşı fiziksel bir mücadele verdiğini gösterir ve aslında tehlikenin ne kadar büyük olduğunun bir kanıtıdır. Eğer bir sürücü başını dik tutmak için özel bir çaba sarf etmek zorunda kalıyorsa, bu durum bilincini kaybetmek üzere olduğunun açık bir işaretidir. Bu, bir çözüm değil, tehlikenin kendisidir.

Özetle, araç kullanırken yorgunluk ve uyku hali belirtileri ciddiye alınması gereken hayati uyarılardır. Bu durumda yapılması gereken tek doğru ve sorumlu davranış, güvenli bir şekilde durup mola vermektir. Unutmayın ki yorgun bir şekilde araç kullanmak, en az alkollü araç kullanmak kadar tehlikelidir.

Bu soruda, sürücülerin çok şeritli yollarda en soldaki şeridi kullanırken hangi davranıştan kaçınmaları gerektiği sorgulanmaktadır. Sol şeridin trafikteki özel bir rolü vardır ve bu rolü anlamak, soruyu doğru cevaplamak için anahtardır. Sol şerit, öncelikli olarak daha hızlı giden araçların ve sollama (geçiş) yapan araçların kullanması için ayrılmıştır.

Doğru Cevap: d) Yolcu indirip bindirmesi

Doğru cevabın neden "Yolcu indirip bindirmesi" olduğunu açıklayalım. Sol şerit, trafiğin en hızlı aktığı şerittir. Bu şeritte duraklamak veya durmak, arkadan gelen yüksek hızlı araçlar için çok büyük bir tehlike oluşturur ve zincirleme kazalara neden olabilir. Yolcu indirme ve bindirme işlemi, aracın tamamen durmasını gerektiren bir eylemdir ve bu eylem sadece yolun en sağında, bankette veya bu iş için ayrılmış ceplerde güvenli bir şekilde yapılabilir. Sol şeritte yolcu indirmek, hem yolcunun hem de diğer sürücülerin can güvenliğini hiçe saymaktır.

Şimdi diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Yavaşlaması: Bir sürücünün sol şeritte yavaşlaması her zaman yasak değildir. Örneğin, önündeki trafik yavaşladığında, bir tehlikeyle karşılaştığında veya sola dönüş yapmak için hazırlanırken yavaşlaması gerekir. Elbette, sol şeridi gereksiz yere işgal edip yavaşlayarak trafiği engellemek yasaktır, ancak "yavaşlama" eyleminin kendisi bir zorunluluk olabilir. Bu nedenle bu seçenek kesin bir yasak değildir.
• b) Vites küçültmesi: Vites küçültmek, aracın hızını kontrol etmek, yavaşlamak veya hızlanmaya hazırlanmak için yapılan normal bir sürücülük eylemidir. Bu, herhangi bir şeritte yapılabilecek teknik bir manevradır ve sol şeritte yapılmasının özel bir yasağı yoktur. Yavaşlama ihtiyacı duyulduğunda vites küçültmek son derece normaldir.
• c) Uygun hızla seyretmesi: Bu seçenek, yasak olmak bir yana, sürücüden beklenen bir davranıştır. "Uygun hız", trafik kurallarına, yol ve hava şartlarına göre ayarlanmış hız demektir. Sol şeridi kullanan bir sürücünün, o şeridin akışına ve hız limitlerine uygun bir hızda seyretmesi gerekir. Bu nedenle bu davranış yasak değil, aksine bir kuraldır.

Özetle, sol şerit bir geçiş ve hızlanma şerididir; durma, duraklama veya park etme gibi trafiğin akışını tamamen kesintiye uğratacak eylemler için kesinlikle uygun değildir. Yolcu indirip bindirmek aracı durdurmayı gerektirdiğinden, bu şeritte yapılması kesinlikle yasak ve son derece tehlikelidir.

Bu soruda, kara yolunda yan yana çizilmiş biri kesik diğeri devamlı olan yol çizgilerinin sürücüler için ne anlama geldiği sorulmaktadır. Bu tür yol çizgileri, özellikle görüş mesafesinin kısıtlı olduğu tepe üstleri, virajlar veya kavşak yaklaşımları gibi yerlerde trafiği düzenlemek için kullanılır. Çizgilerin anlamını doğru bilmek, sollama (şerit değiştirme) manevralarını güvenli bir şekilde yapabilmek için hayati önem taşır.

Yol çizgilerini yorumlarken temel kural şudur: Sürücü, kendi şeridine en yakın olan çizginin kuralına uymak zorundadır. Eğer sürücünün tarafındaki çizgi kesik ise, bu sürücünün gerekli güvenlik kontrollerini yaptıktan sonra öndeki aracı sollayabileceği veya şerit değiştirebileceği anlamına gelir. Eğer sürücünün tarafındaki çizgi devamlı (düz) ise, bu sürücünün şerit değiştirmesi veya sollama yapması kesinlikle yasaktır.

• c) Kesik çizgi tarafındaki araçların şerit değiştirebileceğini

  Bu seçenek doğrudur. Çünkü trafik kuralına göre, bir sürücünün kendi bulunduğu şeride en yakın olan çizgi kesik çizgi ise, bu durum o sürücüye şerit değiştirme veya sollama yapma hakkı tanır. Görseldeki durumda, kesik çizgiye daha yakın olan şeritteki bir araç, karşı şeridin müsait olması durumunda şerit değiştirebilir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

1. a) İki şeritli yolun tek şeritli yola dönüşeceğini

   Bu bilgi yanlıştır. Yolun daralarak tek şeride düşeceğini belirten işaretler, genellikle yol üzerine çizilen ve şeritleri birleştiren oklar veya "Yol Daralması" uyarı levhalarıdır. Yan yana çizilmiş kesik ve devamlı çizgiler bu anlama gelmez.

2. b) Çift yönlü yoldan tek yönlü yola girileceğini

   Bu seçenek de yanlıştır. Çift yönlü yoldan tek yönlü yola girileceği, genellikle "Tek Yön" levhası ile belirtilir. Ortada bir ayırıcı çizginin bulunması, yolun çift yönlü olduğunun bir göstergesidir.

3. d) Devamlı çizgi tarafındaki araçların şerit değiştirebileceğini

   Bu ifade, kuralın tam tersidir ve bu nedenle yanlıştır. Devamlı (düz) çizgi, o çizgiye yakın olan şeritteki sürücülerin şerit değiştirmesinin veya sollama yapmasının yasak olduğunu bildirir. Bu kural, genellikle o şerit için görüş mesafesinin yetersiz veya manevranın tehlikeli olduğu durumlarda uygulanır.

Özetle, bu yol işaretinde her şeridin kendi kuralı vardır ve bu kural, o şeride en yakın olan çizgiyle belirlenir. Kesik çizgi "geçebilirsin", devamlı çizgi ise "geçemezsin" anlamına gelir.

Bu soruda, sürücülerin uyması gereken en yüksek hızı, yani "azami hız sınırlamasını" belirten trafik levhasının hangisi olduğu sorulmaktadır. Trafik levhalarının renkleri ve şekilleri, onların anlamlarını belirlemede kilit rol oynar. Bu nedenle her bir seçeneği dikkatle inceleyerek doğru cevabı bulalım.

Doğru cevap A seçeneğidir. Resimde görülen levha, kırmızı bir daire içerisinde "50" rakamını göstermektedir. Trafik işaret dilinde kırmızı renkli daireler genellikle bir yasağı, kısıtlamayı veya tehlikeyi belirtir. Bu levha, sürücülerin bu yolda gidebilecekleri en yüksek (azami) hızın saatte 50 kilometre olduğunu bildirir. Bu hızın üzerine çıkmak yasaktır ve cezai işleme tabidir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu anlamak da önemlidir. Bu, levhaları daha iyi öğrenmenize yardımcı olacaktır. Diğer şıklardaki levhaların anlamları şöyledir:

• B seçeneğindeki levha: Mavi zeminli ve daire şeklindeki levhalar, bir zorunluluğu veya mecburiyeti ifade eder. Bu levha, "asgari hız" yani mecburi en düşük hız levhasıdır. Anlamı, bu yolda saatte 50 kilometreden daha yavaş gidilmemesi gerektiğidir. Bu nedenle azami hızın tam tersi bir anlam taşır.
• C seçeneğindeki levha: Üzerinde daha önce konulmuş bir kuralın iptal edildiğini gösteren siyah bir çizgi bulunur. Bu levha, "hız sınırlaması sonu" anlamına gelir. Yani daha önce geçerli olan saatte 50 kilometre hız sınırının bu noktadan itibaren sona erdiğini belirtir. Sürücüler bu levhadan sonra yolun genel hız limitlerine uymalıdır.
• D seçeneğindeki levha: Bu bir hız levhası değildir. Üzerinde "50 m" yazması, bunun "50 metre" olarak okunması gerektiğini gösterir. Bu tür levhalar genellikle başka bir ana levhanın altına eklenir ve o levhanın belirttiği durumun 50 metre ileride başlayacağını veya 50 metre boyunca devam edeceğini bildirir. Örneğin, bir viraj işaretinin altında yer alarak virajın 50 metre ileride olduğunu belirtebilir.

Özetle, azami hız limitini kırmızı daireli levha (A), asgari (en düşük) hızı mavi daireli levha (B) ve hız limitinin bittiğini ise üzeri çizili levha (C) gösterir. Bu temel ayrımı bilmek, ehliyet sınavında ve trafikte size büyük kolaylık sağlayacaktır.

Bu soruda, bir aracın lastiğini değiştirmek için kriko ile kaldırıldığında yapılması gereken en temel ve en önemli güvenlik kuralı sorulmaktadır. Araç kriko üzerindeyken son derece dengesiz bir durumdadır ve en ufak bir hareket, aracın krikodan düşmesine ve ciddi kazalara yol açmasına neden olabilir. Bu nedenle, öncelikli hedef aracı tamamen sabitlemektir.

Doğru Cevap: c) Aracın hareket etmemesi için gerekli güvenlik önlemleri alınır.

Bu seçenek doğrudur çünkü lastik değiştirme işleminin en kritik adımı budur. "Gerekli güvenlik önlemleri" ifadesi, bir dizi eylemi kapsayan genel bir ifadedir. Bu önlemler şunları içerir: aracı düz bir zemine park etmek, el frenini sonuna kadar çekmek, ve en önemlisi, tekerleklerin önüne ve arkasına takoz yerleştirerek aracın ileri veya geri hareket etmesini fiziksel olarak engellemek. Bu seçenek, diğer tüm eylemleri kapsayan en güvenli ve doğru yaklaşımdır.

Şimdi diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Vites boş konuma alınır: Bu seçenek yanlıştır ve oldukça tehlikelidir. Manuel vitesli araçlarda vitesi 1. veya geri vitese takmak, otomatik vitesli araçlarda ise vitesi "P" (Park) konumuna getirmek, şanzıman aracılığıyla tekerlekleri kilitleyerek ek bir güvenlik katmanı sağlar. Vitesi boşa almak, tekerleklerin serbestçe dönmesine izin verir ve aracın hareket etme riskini artırır.

• b) El freni çekiliyse bırakılır: Bu seçenek de kesinlikle yanlıştır ve çok büyük bir hatadır. El freni, park halindeki aracın hareket etmesini önleyen birincil sistemdir. Lastik değiştirirken el frenini bırakmak, aracın kaymasına ve krikodan düşmesine davetiye çıkarmak demektir. El freni mutlaka sonuna kadar çekili olmalıdır.

• d) Araç motorunun sarsıntısız çalışması sağlanır: Bu seçenek tamamen yanlıştır. Güvenlik gereği, lastik değiştirme işlemi sırasında aracın motoru kesinlikle kapalı olmalıdır. Çalışan bir motorun yaratacağı titreşimler, krikonun dengesini bozarak aracın düşmesine neden olabilir. Ayrıca, motor çalışırken yanlışlıkla bir vitese geçilmesi gibi riskler de bulunur.

Özetle, araç kriko ile kaldırılmadan önce mutlaka tamamen sabitlenmelidir. Bu sabitleme işlemi; el frenini çekmek, vitesi uygun konuma (1. vites, geri vites veya Park) almak ve tekerleklere takoz koymak gibi adımları içerir. Bu yüzden "aracın hareket etmemesi için gerekli güvenlik önlemlerinin alınması" tüm bu adımları kapsayan en doğru ve en kapsamlı cevaptır.

Bu soruda, Buji, Piston ve Silindir kapağı gibi üç temel otomobil parçasının, aracın hangi ana bölümüne ait olduğu sorulmaktadır. Bu parçaların görevlerini ve nerede bulunduklarını bilmek, doğru cevabı bulmamızı sağlar. Soru, temel motor bilgimizi ölçmeyi amaçlamaktadır.

Doğru cevap a) Motor seçeneğidir. Çünkü soruda verilen parçaların hepsi, bir içten yanmalı motorun çalışması için hayati öneme sahip temel elemanlardır. Piston, silindir içinde hareket ederek yanma sonucu oluşan gücü krank miline iletir. Buji, sıkıştırılmış yakıt-hava karışımını bir kıvılcımla ateşleyerek yanmayı başlatır. Silindir kapağı ise silindirlerin üzerini kapatarak yanma odasını oluşturur ve subaplar ile bujiyi üzerinde barındırır. Bu üç parça olmadan motorun güç üretmesi imkansızdır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• b) Debriyaj: Bu seçenek yanlıştır. Debriyaj (kavrama), motor ile vites kutusu arasındaki güç akışını kesmeye veya bağlamaya yarayan bir sistemdir. Vites değiştirmemizi sağlar ve temel parçaları baskı balata, disk ve bilyadan oluşur. Soruda verilen piston veya buji gibi parçalar debriyaj sisteminde bulunmaz.
• c) Vites kutusu: Bu seçenek de yanlıştır. Vites kutusu (şanzıman), motordan gelen gücü tekerleklere farklı hız ve torklarda iletmek için kullanılır. İçerisinde dişliler ve miller bulunur. Motorun ateşleme veya güç üretme elemanları olan buji ve piston bu sistemin bir parçası değildir.
• d) Yakıt deposu: Bu seçenek de hatalıdır. Yakıt deposunun görevi oldukça basittir; aracın çalışması için gerekli olan yakıtı (benzin, dizel vb.) depolamaktır. Yakıt sistemi elemanıdır ve içerisinde motorun mekanik parçaları yer almaz. Bu nedenle verilen parçalarla bir ilgisi yoktur.

Özetle, buji ateşlemeyi, piston gücü ve silindir kapağı da yanma odasını oluşturmayı sağlayan, doğrudan motorun kalbinde yer alan parçalardır. Diğer seçenekler ise güç aktarma veya yakıt sisteminin farklı bölümlerine aittir. Bu nedenle, bu üç parçanın ortak yuvası motordur.

Bu soruda, bir otomobil aküsünün iki kutup başı olan artı (+) ve eksi (-) terminallerinin fiziksel bir farkı olup olmadığı ve bu farkın ne olduğu sorulmaktadır. Bu fark, hem güvenlik hem de montaj kolaylığı açısından önemli bir standarttır. Doğru cevap, bu temel ve önemli fiziksel ayrımı bilip bilmediğinizi ölçmeyi amaçlar.

Doğru cevap d) Daha kalın seçeneğidir. Otomobil akülerinde, artı (+) kutup başı, eksi (-) kutup başına göre standart olarak daha kalındır (çapı daha geniştir). Bu tasarımın en temel sebebi, akünün araca yanlış bağlanmasını önlemektir. Artı kutup için tasarlanmış olan kablo kelepçesi daha geniş olduğu için eksi kutba tam oturmaz ve gevşek kalır; aynı şekilde eksi kutbun ince kelepçesi de artı kutba geçirilemez.

Bu kalınlık farkı, kutupların ters bağlanması (ters polarite) gibi tehlikeli bir durumu engellemek için düşünülmüş basit ama etkili bir güvenlik önlemidir. Eğer akü ters bağlanırsa, aracın hassas elektronik sistemleri (motor beyni, radyo, sigortalar vb.) anında yanabilir ve çok maliyetli arızalara yol açabilir. Bu basit fiziksel fark sayesinde, dikkatli bir kullanıcı bu hatayı kolayca yapamaz.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Daha kısa ve b) Daha uzun: Bu seçenekler yanlıştır. Akü kutup başlarının uzunlukları veya yükseklikleri arasında standartlaşmış bir fark bulunmamaktadır. Genellikle her iki kutup başı da benzer yüksekliktedir. Bu nedenle, uzunluk bir ayırt edici özellik olarak kullanılmaz.
• c) Daha ince: Bu seçenek de yanlıştır, çünkü bu durumun tam tersini ifade etmektedir. İnce olan kutup başı artı (+) değil, eksi (-) kutuptur. Bu seçeneği işaretlemek, kutupların özelliklerini karıştırdığınız anlamına gelir.

Özetle, aküde her zaman artı (+) kutup kalın, eksi (-) kutup ince olur. Bu bilgiyi hatırlamanın yanı sıra, kutupları ayırt etmek için üzerlerindeki `+` ve `-` işaretlerine ve genellikle artı kutbun kırmızı, eksi kutbun ise siyah renkteki kapaklarına veya kablolarına dikkat etmek en güvenli yoldur.

Bu soruda, araç gösterge panelinde yanan ve "yağdanlık" veya "Aladdin'in lambası" olarak da bilinen ikaz ışığının ne anlama geldiği sorulmaktadır. Bu ışık, motorun sağlığı için hayati öneme sahip bir uyarıdır ve her sürücünün anlamını ve ne yapması gerektiğini bilmesi gerekir.

Doğru Cevap: c) Motor yağ basıncının çok düşük olduğunu

Bu ikaz ışığı, motorun yağlama sistemiyle doğrudan ilgilidir. Motorun içinde hareket eden parçaların (pistonlar, krank mili vb.) birbirine sürtünerek aşınmasını ve aşırı ısınmasını önlemek için motor yağı kullanılır. Yağ pompası, bu yağı basınçlı bir şekilde motorun en kritik noktalarına gönderir. Bu ikaz ışığı yandığında, yağ pompasının yeterli basınç üretemediği veya sistemde yeterli yağ kalmadığı anlamına gelir. Bu durum, motor parçalarının yağlanamadığı ve çok kısa sürede ciddi ve masraflı hasarların oluşabileceği anlamına gelir. Bu nedenle, bu ışık yandığında araç derhal güvenli bir yere çekilmeli ve motor stop ettirilmelidir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Ön ısıtma bujilerinin çalışmakta olduğunu: Bu seçenek yanlıştır. Ön ısıtma bujileri (kızdırma bujileri), sadece dizel motorlu araçlarda bulunur ve soğuk havalarda motorun ilk çalıştırılmasını kolaylaştırmak için yanma odasını ısıtır. Gösterge panelindeki simgesi genellikle aşağıya doğru kıvrılan bir sarmal veya yay şeklindedir (☆). Bu ışık, kontak açıldığında yanar ve kısa bir süre sonra söner; söndükten sonra marşa basılır.
• b) Fren balatalarının bitmek üzere olduğunu: Bu seçenek de yanlıştır. Fren balataları aşındığında ve değişim zamanı geldiğinde yanan ikaz ışığının simgesi farklıdır. Genellikle parantez içinde bir daire ve bu dairenin iki yanında kesik çizgilerden oluşur. Bu bir uyarıdır ancak motor yağı uyarısı kadar acil bir durum teşkil etmez.
• d) Fren hidrolik seviyesinin çok düşük olduğunu: Bu seçenek yanlıştır. Fren hidrolik seviyesi düştüğünde veya el freni çekili olduğunda yanan ikaz ışığı genellikle parantez içinde bir daire ve ortasında bir ünlem işareti (!) şeklinde olur. Bu da fren sistemiyle ilgili ciddi bir soruna işaret eder ve hemen kontrol edilmesi gerekir, ancak soruda gösterilen simge bu anlama gelmez.

Özetle, fotoğraftaki yağdanlık simgesi, motorun "kan basıncının" düştüğünü haber veren kritik bir uyarıdır. Bu uyarıyı gördüğünüzde asla yola devam etmemeli, hemen aracı durdurup motoru kapatmalısınız. Aksi takdirde motorunuzda geri döndürülemez hasarlar meydana gelebilir.

Bu soruda, bir araçta elektrik sisteminden kaynaklanan bir yangın anında yapılması gereken en temel ve en acil müdahalenin ne olduğu sorulmaktadır. Kısa devre, elektrik akımının normal yolu dışına çıkarak kontrolsüz bir şekilde akmasıdır ve bu durum aşırı ısınmaya ve dolayısıyla yangına sebep olabilir. Bu tür bir acil durumda, yangını besleyen enerji kaynağını kesmek hayati önem taşır.

Doğru cevap a) Akü kutup başının seçeneğidir. Çünkü araçtaki tüm elektrik sisteminin ana güç kaynağı aküdür. Kısa devreden kaynaklanan bir yangın durumunda, elektrik akımı kontrolsüz bir şekilde akmaya devam eder ve yangını besler. Akünün kutup başını sökmek, aracın tüm elektrik sisteminin enerjisini tamamen keser. Bu durumu, evinizde bir elektrik yangını çıktığında ana sigortayı kapatmaya benzetebiliriz; nasıl ki sigorta evin tüm elektriğini kesiyorsa, akü kutup başını sökmek de aracın tüm elektriğini keser ve yangının büyümesini engeller.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• b) Marş motorunun: Marş motoru, sadece aracı ilk çalıştırma anında aküden yüksek akım çeken bir parçadır. Yangın, aracın herhangi bir yerindeki bir kablodan kaynaklanabilir. Sadece marş motorunun kablosunu çıkarmak, aracın geri kalanındaki elektrik akımını kesmeyeceği için yangını durdurmada yetersiz kalır.
• c) Distribütörün: Distribütör, (genellikle eski tip benzinli araçlarda bulunur) ateşleme sisteminin bir parçasıdır ve bujilere yüksek voltaj gönderir. Elektrik sisteminin sadece küçük bir bölümünü oluşturur. Distribütörün kablosunu çıkarmak, aracın genel elektrik akışını durdurmaz ve kısa devrenin devam etmesini engellemez.
• d) Alternatörün: Alternatör (şarj dinamosu), motor çalışırken aracın elektrik ihtiyacını karşılayan ve aküyü şarj eden parçadır. Motor çalışmıyorsa zaten elektrik üretmez. Motor çalışıyor olsa bile, sistemde hala aküden gelen bir güç vardır. Bu nedenle sadece alternatörün kablosunu kesmek, aküden kaynaklanan elektrik akışını durdurmayacağı için kesin bir çözüm değildir.

Özetle, araçta bir kısa devre yangını meydana geldiğinde amaç, yangını besleyen elektrik akımını tamamen kesmektir. Bunu yapmanın tek ve en etkili yolu, sistemin ana güç kaynağı olan akünün kutup başını sökmektir. Bu müdahale, elektrik akışını kaynağından keserek yangının daha fazla büyümesini ve tehlikeli sonuçlar doğurmasını engeller. Güvenlik için önce negatif (-) kutup başının sökülmesi tavsiye edilir.

Bu soruda, aşırı ısınmış bir motorun radyatörüne aniden soğuk su eklenmesinin yol açabileceği tehlikeli sonuçlar sorgulanmaktadır. Bu durum, acil anlarda sürücülerin yapabileceği yaygın ancak çok tehlikeli bir hatadır. Sorunun temelinde yatan fiziksel prensip, ani sıcaklık değişimlerinin metaller üzerindeki etkisidir.

Doğru cevap d) Motor bloğunun çatlamasına seçeneğidir. Motor çalıştığında, özellikle hararet yaptığında, motoru oluşturan metal parçalar (silindir kapağı ve motor bloğu gibi) aşırı derecede genleşir ve çok yüksek sıcaklıklara ulaşır. Bu sıcak metalin üzerine aniden soğuk su döküldüğünde, "termal şok" adı verilen bir olay meydana gelir.

Termal şok, sıcak bir malzemenin yüzeyinin aniden soğumasıyla büzüşmesi, iç kısımlarının ise hala sıcak ve genleşmiş kalması durumudur. Bu ani ve dengesiz büzülme, metalin yapısında muazzam bir iç gerilim yaratır. Bu gerilim, metalin dayanıklılığını aşarak motor bloğunda veya silindir kapağında kılcal veya büyük çatlakların oluşmasına neden olur.

Bu durumu, sıcak bir cam bardağa aniden buzlu su doldurduğunuzda bardağın çatlamasına benzetebiliriz. Motor bloğunun çatlaması, çok masraflı ve tamiri zor, hatta bazen imkansız olan ciddi bir motor arızasıdır. Bu nedenle bu hareketten kesinlikle kaçınılmalıdır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• a) Motor gücünün artmasına: Motorun soğutulması performansı doğrudan artırmaz; aksine, bu şekilde yanlış bir soğutma yöntemi motora zarar vererek gücün tamamen kaybolmasına yol açar. Motor gücü, ideal çalışma sıcaklığında en verimlidir, ani şoklarla artmaz.
• b) Motor sıcaklığının artmasına: Bu seçenek mantıksal olarak tamamen terstir. Soğuk su, temas ettiği bölgenin sıcaklığını aniden düşürür, artırmaz. Sorun sıcaklığın artması değil, çok hızlı ve dengesiz bir şekilde düşmesidir.
• c) Fren hidroliğinin azalmasına: Fren sistemi ile motor soğutma sistemi birbirinden tamamen bağımsız iki ayrı sistemdir. Radyatöre su eklenmesinin fren hidroliği seviyesi üzerinde herhangi bir doğrudan etkisi yoktur. Bu seçenek, konuyla ilgisiz bir çeldiricidir.

Özetle, hararet yapmış bir motora asla hemen soğuk su eklenmemelidir. Yapılması gereken en doğru şey, aracı güvenli bir yere çekip motorun kendi kendine soğumasını beklemektir. Eğer su eklemek zorunlu ise, motorun bir miktar soğuması beklendikten sonra, motor rölantide çalışırken suyun çok yavaş bir şekilde eklenmesi, termal şok riskini azaltabilir ancak en güvenli yöntem tamamen soğumasını beklemektir.

Bu soruda, bir aracın aküsünün en temel bakım işlemlerinden biri olan sıvı seviyesi kontrolü ve bu durumda yapılması gereken doğru müdahale sorgulanmaktadır. Akü, aracın elektrik sisteminin kalbidir ve doğru çalışması için içerisindeki kimyasal dengenin korunması gerekir. Sorunun temel amacı, sürücü adayının aküdeki sıvı kaybının nedenini ve nasıl telafi edileceğini bilip bilmediğini ölçmektir.

Doğru Cevap: b) Saf su ilave edilmeli

Akü içerisinde bulunan sıvıya elektrolit adı verilir. Bu sıvı, sülfürik asit ve saf su karışımından oluşur. Aracın çalışması ve akünün şarj-deşarj döngüsü sırasında oluşan ısı nedeniyle, bu karışımdaki sadece su buharlaşır; asit ise buharlaşmaz ve akü içerisinde kalır. Bu nedenle, zamanla elektrolit seviyesi düştüğünde eksilen kısım aslında sudur. Bu eksikliği gidermek ve elektrolitin yoğunluğunu tekrar ideal seviyeye getirmek için aküye sadece saf su (distile su) eklenmelidir. Musluk suyu veya başka sıvılar, içerdikleri kireç ve mineraller nedeniyle akünün içindeki plakalara zarar vererek ömrünü kısaltır.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

• a) Asit ilave edilmeli: Bu seçenek kesinlikle yanlıştır ve aküye ciddi zararlar verebilir. Aküdeki sıvı seviyesi düştüğünde asit değil, su eksilir. Eğer asit ilave edilirse, elektrolit içerisindeki asit yoğunluğu tehlikeli bir şekilde artar. Bu durum, akü plakalarının aşınmasına (sülfatlaşma) ve akünün çok kısa sürede kullanılamaz hale gelmesine neden olur. Asit ilavesi, sadece akü tamamen boşaltılıp yeniden doldurulduğunda profesyoneller tarafından özel ölçümlerle yapılır.

• c) Hava filtresi değiştirilmeli: Bu seçenek, soruyla tamamen alakasızdır. Hava filtresi, motorun yanma odasına giren havayı temizlemekle görevli bir parçadır ve motorun performansını etkiler. Akünün bakımı veya elektrolit seviyesi ile hiçbir teknik bağlantısı yoktur. Bu şık, sürücü adayının aracın farklı sistemleri arasındaki ayrımı yapıp yapamadığını test etmek için konulmuş bir çeldiricidir.

• d) Kutup başları gevşetilmeli: Bu seçenek de yanlıştır ve hatta tehlikeli olabilir. Akünün kutup başları, aracın elektrik sistemine gücün iletildiği bağlantı noktalarıdır. Bu bağlantıların her zaman temiz ve sıkı olması gerekir. Kutup başlarının gevşetilmesi, temassızlığa, aracın çalışmamasına veya marş sırasında ark (kıvılcım) oluşmasına neden olabilir. Dolayısıyla, bu işlem elektrolit seviyesiyle ilgili bir çözüm değildir ve akü bakımı için yapılması gerekenin tam tersidir.

Özetle, akünün elektrolit seviyesi azaldığında, bu durumun sebebi suyun buharlaşmasıdır. Bu nedenle, eksilen sıvıyı tamamlamak için plaka seviyelerinin üzerine çıkacak kadar saf su eklemek doğru ve güvenli bir bakım işlemidir.

Bu soruda, aracın elektrik sistemindeki temel bir güvenlik önlemi olan sigorta değişimi ile ilgili doğru prosedür sorgulanmaktadır. Sigortanın neden ve nasıl değiştirilmesi gerektiğini bilmek, araç güvenliği için oldukça önemlidir.

Öncelikle sigortanın ne işe yaradığını anlamak gerekir. Sigorta, araçtaki elektrik devrelerini aşırı akımdan (yüksek amperden) koruyan bir güvenlik elemanıdır. Bir devreden, o devrenin kaldırabileceğinden daha yüksek bir akım geçtiğinde, sigortanın içindeki ince tel eriyerek kopar ve elektriği keser. Bu sayede, radyo, farlar, silecek motoru gibi değerli elektronik parçaların yanması ve daha da önemlisi kabloların ısınıp yangın çıkarması engellenmiş olur.

a) Aynı amperde yenisi ile değiştirilir.

Bu seçenek doğrudur. Her elektrik devresi, otomobil üreticisi tarafından belirli bir akım değerine göre tasarlanmıştır ve bu devreye o değere uygun amperde bir sigorta atanmıştır. Yanan sigortayı aynı amper değerine sahip bir yenisiyle değiştirmek, devrenin orijinal güvenlik standardını korumasını sağlar. Bu, devrenin normal şekilde çalışmasına izin verirken, gelecekteki bir aşırı akım durumunda yine devreyi koruyacağı anlamına gelir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğuna bakalım:

• b) Daha küçük amperde sigorta ile değiştirilir: Bu yanlıştır. Devre, normal çalışması sırasında bile, takılan düşük amperli sigortanın kaldırabileceğinden daha fazla akım çekebilir. Bu durumda, herhangi bir arıza olmasa bile yeni sigorta hemen atacak ve o devreye bağlı olan sistem (örneğin cam silecekleri) çalışmayacaktır.
• c) Daha büyük amperde sigorta ile değiştirilir: Bu, yapılabilecek en tehlikeli hatadır. Devre, sigortanın koruması gereken akımdan daha yüksek bir akıma maruz kalırsa, daha yüksek amperli yeni sigorta atmayacaktır. Bunun sonucunda aşırı akım kabloların üzerinden geçmeye devam eder, kablolar aşırı ısınır, erir ve bu durum araçta yangın çıkmasına neden olabilir.
• d) Herhangi bir amperde sigorta ile değiştirilir: Bu seçenek de kesinlikle yanlıştır. Yukarıda açıklandığı gibi, sigortanın amper değeri rastgele seçilemez. Amper değeri, devrenin güvenliği için özel olarak hesaplanmış kritik bir değerdir ve kesinlikle bu değere uyulmalıdır.

Özetle, araçta bir sigorta yandığında, yapılması gereken tek doğru işlem, yanan sigortanın üzerinde yazan amper değeriyle birebir aynı olan yeni bir sigorta takmaktır. Aracınızın kullanım kılavuzunda veya sigorta kutusunun kapağında hangi devrenin kaç amperlik sigorta kullandığını gösteren bir şema bulunur. Bu basit kurala uymak, hem aracınızın elektrik sisteminin sağlığı hem de kendi güvenliğiniz için hayati önem taşır.

Bu soruda, antifrizin motor için hangi durumlarda kullanılması gerektiği sorulmaktadır. Sorunun giriş paragrafı, aslında cevabı içinde barındıran çok önemli bilgiler vermektedir. Antifrizin sadece donmayı önlemediği, aynı zamanda korozyon, paslanma ve kireç oluşumunu da engellediği vurgulanmaktadır. Bu ek faydalar, doğru cevabı bulmamız için kilit rol oynamaktadır.

Doğru Cevap: a) Her türlü iklim şartlarında

Bu seçeneğin doğru olmasının sebebi, antifrizin çok fonksiyonlu bir sıvı olmasıdır. Kış aylarında soğutma suyunun donarak motora zarar vermesini engeller. Yaz aylarında ise sıvının kaynama noktasını yükselterek motorun hararet yapma riskini azaltır. En önemlisi ise, soruda da belirtildiği gibi, yılın her günü motorun soğutma sistemi içindeki metal parçaları pas ve korozyona karşı korur. Bu koruma sadece kışın veya sadece yazın değil, yıl boyunca gereklidir. Bu nedenle antifriz, her türlü iklim şartında araçta bulunmalıdır.

Diğer Seçeneklerin İncelenmesi

• b) Sadece sıcak yaz aylarında: Bu seçenek yanlıştır çünkü antifrizin en bilinen ve en temel görevi donmayı önlemektir. Sadece yazın kullanmak, aracı kışın en büyük risk olan donma tehlikesine karşı korumasız bırakmak anlamına gelir. Bu, antifrizin temel işlevini göz ardı etmektir.
• c) Sadece zorlu kış koşullarında: Bu, en sık düşülen yanılgıdır. Antifrizin adı "donma önleyici" olduğu için sadece kışın gerekli olduğu düşünülür. Ancak soruda da açıklandığı gibi, pas, kireç ve korozyonu önleme gibi çok önemli görevleri vardır. Bu sorunlar yaz aylarında da devam ettiğinden, motoru yıl boyunca korumak için antifriz kullanımı şarttır.
• d) Donma gerçekleştikten sonra: Bu seçenek tamamen mantık dışıdır. Antifriz, koruyucu ve önleyici bir sıvıdır. Donma olayı zaten meydana gelmişse, motor bloğu veya radyatör gibi parçalar çatlayarak çok büyük hasar görmüş olabilir. Donma olduktan sonra antifriz eklemenin hiçbir faydası yoktur, çünkü hasar çoktan oluşmuştur.

Özetle, antifriz sadece kışın donmayı engelleyen bir sıvı değil, aynı zamanda yazın harareti önlemeye yardımcı olan ve yıl boyunca motoru pas, korozyon gibi kimyasal tehlikelerden koruyan çok önemli bir bakım sıvısıdır. Bu nedenle aracın soğutma sisteminde her mevsim ve her türlü iklim şartında uygun oranda antifriz bulunmalıdır.

Bu soruda, trafikte olumsuz davranışlar sergileyen bir sürücünün hangi temel pozitif özellikten yoksun olduğu sorulmaktadır. Sorunun kilit noktası "hangi özelliğe sahip olmayan" ifadesidir. Yani, şıklarda verilen özelliklerden hangisinin eksikliği; kişiyi sabırsız, öfkeli, stresli ve iletişim sorunları yaşayan birine dönüştürür, bunu bulmamız gerekiyor.

Doğru cevap b) Hoşgörülü seçeneğidir. Hoşgörü, trafikte başkalarının yapabileceği hataları, acemilikleri veya farklı sürüş tarzlarını anlayışla karşılama yeteneğidir. Bir sürücüde bu özellik olmadığında, yani hoşgörüsüz olduğunda, en küçük bir hatada bile hemen sinirlenir, sabırsızlanır ve diğer sürücülerle olumsuz bir iletişim içine girer. Bu durum, kişiyi sürekli stresli ve yorgun hissettirir.

Diğer Seçenekler Neden Yanlış?

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu anlamak, sorunun mantığını kavramak için çok önemlidir. Bu seçenekler, soruda tarif edilen olumsuz sürücü profilinin zaten bir parçası olan özelliklerdir, eksikliği değil.

• a) Bencil: Bencillik zaten olumsuz bir özelliktir. Soruda ise bir özelliğin olmaması durumunda ortaya çıkan olumsuzluklar soruluyor. Eğer bir sürücü bencil değilse, bu onu daha iyi bir sürücü yapar, daha kötü değil. Dolayısıyla bu cevap yanlıştır.
• c) Aşırı tepki gösteren: Bu da tıpkı bencillik gibi olumsuz bir özelliktir. Bir sürücünün aşırı tepki gösterme özelliğine sahip olmaması, onun sakin ve kontrollü olduğu anlamına gelir. Bu da istenen bir durumdur, sorudaki olumsuz tabloyu yaratmaz.
• d) Görgüsüzce davranan: Görgüsüzlük de bir sürücüde bulunması istenmeyen negatif bir davranıştır. Bir sürücünün görgüsüzce davranma özelliğinin olmaması, onun nazik ve kurallara saygılı olduğunu gösterir. Bu nedenle bu seçenek de yanlıştır.

Özetle, soru bizden bir panzehir istiyor. Sabırsızlık, öfke ve stres gibi zehirlerin panzehiri hoşgörüdür. Eğer bu panzehir, yani hoşgörü özelliği kişide yoksa, o zaman bu olumsuz davranışların ortaya çıkma ihtimali çok daha fazla olur. Diğer şıklar ise zaten zehrin kendisidir, panzehirin yokluğu değil.

Bu soruda, sürücünün yağmurlu bir havada su birikintisinin yanından geçerken yavaşlayarak veya dikkatli geçerek yayaları ıslatmamaya çalışması davranışının altında yatan temel trafik değeri sorulmaktadır. Bu davranış, sürücünün sadece kurallara uymasını değil, aynı zamanda diğer yol kullanıcılarına karşı olan tutumunu da gösteren bir trafik adabı örneğidir.

Doğru cevap c) Nezaket ve saygıya seçeneğidir. Çünkü sürücünün bu davranışı, tamamen başkalarını düşünme ve onlara saygı gösterme eylemidir. Yasal bir zorunluluktan çok, sürücünün empati kurarak "Ben o yayanın yerinde olsaydım ıslanmak istemezdim" diye düşünmesiyle ortaya çıkar. Bu düşünceli hareket, trafikteki diğer insanlara karşı gösterilen bir incelik, yani nezaket ve onların varlığına duyulan bir saygıdır.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) İnatlaşmaya: İnatlaşma, trafikte genellikle olumsuz sonuçlar doğuran, başkalarıyla rekabete girme veya kendi istediğini zorla yapma durumudur. Sorudaki davranış ise bunun tam tersi, uzlaşmacı ve düşünceli bir tavırdır. Bu nedenle bu seçenek tamamen yanlıştır.
• b) Yardımlaşmaya: Yardımlaşma, trafikte zor durumda kalan birine (örneğin aracı bozulan bir sürücüye) yardım etmektir. Yayayı ıslatmamak bir yardım eylemi değil, ona zarar vermekten veya onu rahatsız etmekten kaçınma eylemidir. Bu yüzden, olumlu bir değer olsa da bu durum için en uygun tanım değildir.
• d) Konuşma üslubuna: Bu seçenek, sürücülerin birbirleriyle veya yetkililerle olan sözlü iletişimini ifade eder. Soruda anlatılan durum ise bir sürüş davranışıdır ve herhangi bir konuşma veya diyalog içermez. Dolayısıyla konuyla hiçbir ilgisi yoktur.

Sonuç olarak, bir sürücünün yayaları düşünerek su sıçratmamaya özen göstermesi, trafikteki diğer bireylerin haklarına ve konforuna değer verdiğini gösterir. Bu durum, trafikteki en temel sosyal değerlerden olan nezaket ve saygının en güzel örneklerinden biridir.

Bu soruda, trafikte sıkça karşılaşılan bir durum üzerinden sürücülerin sahip olması gereken temel bir davranış biçimi ve insani değer sorgulanmaktadır. Sorunun özü, bir sürücünün, başka bir sürücünün manevrasını tamamlaması için ona zaman tanımasının hangi olumlu özelliği yansıttığıdır. Bu durum, trafik akışının sağlıklı ve güvenli bir şekilde devam etmesi için kritik öneme sahiptir.

Doğru cevap b) Sabır seçeneğidir. Çünkü öndeki aracın park etme manevrası biraz zaman alabilir. Arkadaki sürücünün korna çalmadan, aceleci tavırlar sergilemeden veya tehlikeli bir şekilde onu geçmeye çalışmadan beklemesi, durumu anlayışla karşıladığını ve o anın gerektirdiği sükuneti koruyabildiğini gösterir. Sabır, trafikteki stresi azaltan, olası tartışma ve kazaları önleyen en önemli erdemlerden biridir.

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu inceleyelim:

• a) Öfke: Öfke, bu durumda gösterilecek olumsuz bir duygudur. Eğer arkadaki sürücü öfkeli olsaydı, beklemez, korna çalar, el kol hareketleri yapar veya söylenirdi. Soruda anlatılan "bekleme" eylemi, öfkenin tam tersi bir davranıştır.
• c) İnatlaşma: İnatlaşma, sürücülerin birbirine yol vermemek için yarıştığı veya kasıtlı olarak birbirini engellediği bir durumdur. Örneğin, park etmeye çalışan araca yer bırakmamak veya onu sıkıştırmaya çalışmak bir inatlaşma örneği olurdu. Beklemek ise bir uzlaşı ve anlayış göstergesidir, inatlaşma değil.
• d) Aşırı tepki: Aşırı tepki, yaşanan küçük bir olaya orantısız ve abartılı bir karşılık vermektir. Sürekli korna çalmak, araçtan inip bağırmak veya tehlikeli bir sollama manevrası yapmak aşırı tepkiye girer. Oysa sorudaki sürücü sakin bir şekilde bekleyerek en doğru ve ölçülü davranışı sergilemektedir.

Sonuç olarak, trafikte diğer sürücülere karşı anlayışlı olmak ve onların manevralarını tamamlamaları için sakince beklemek, sabır değerine sahip olunduğunun en net göstergesidir. Bu davranış, hem kendi güvenliğiniz hem de trafikteki diğer insanların güvenliği ve huzuru için hayati önem taşır.

Bu soruda, bir sürücünün park etme eylemi sırasında gösterdiği bir davranışın, trafikteki temel değerlerden hangisiyle örtüştüğü sorgulanmaktadır. Sürücü, aracını park ettikten sonra durduğu yerin başka sürücüler veya yayalar için bir engel olup olmadığını kontrol ediyor. Bu, başkalarını düşünen, bilinçli ve sorumlu bir harekettir.

Doğru cevap a) Empati seçeneğidir. Empati, kendimizi başka birinin yerine koyarak onun duygu ve düşüncelerini anlama, olaylara onun bakış açısıyla bakma yeteneğidir. Trafikte empati, diğer yol kullanıcılarının (sürücüler, yayalar, bisikletliler) ne gibi zorluklar yaşayabileceğini önceden düşünmek ve buna göre hareket etmek anlamına gelir. Sorudaki sürücü, "Benim park ettiğim bu araç, karşıdan gelen bir arabanın görüşünü engeller mi?" veya "Bir yaya buradan geçerken zorlanır mı?" diye düşünerek, kendisini diğer yol kullanıcılarının yerine koymaktadır. Bu davranış, empatinin trafikteki en net ve en önemli örneklerinden biridir.

• Neden Diğerleri Yanlış?

b) Tahammül: Bu seçenek yanlıştır. Tahammül, trafikte karşılaşılan olumsuz durumlara, başkalarının yaptığı hatalara veya yavaşlığa karşı sabırlı olma durumudur. Örneğin, acemi bir sürücünün yavaş gitmesine veya önünüzdeki aracın sinyal vermeyi unutmasına sinirlenmemek bir tahammül göstergesidir. Sorudaki olayda ise sürücü bir olumsuzluğa sabır göstermiyor, aksine olumsuz bir durum yaratmamak için önceden önlem alıyor.

c) Beden dili: Bu seçenek de yanlıştır. Beden dili, trafikte sözsüz iletişim kurma yöntemidir; el hareketleri, mimikler veya göz teması gibi unsurları içerir. Örneğin, yol verdiğiniz bir sürücünün size el sallayarak teşekkür etmesi veya bir yayanın geçmek için sizinle göz teması kurması beden diline bir örnektir. Sorudaki sürücü ise kimseyle iletişim kurmuyor, sadece kendi başına bir kontrol gerçekleştiriyor.

d) Konuşma üslubu: Bu seçenek de konuyla tamamen ilgisizdir. Bu değer, sürücülerin bir anlaşmazlık anında veya herhangi bir diyalog sırasında birbirleriyle sözlü iletişim kurarken kullandığı dilin nazik ve saygılı olmasıyla ilgilidir. Soruda herhangi bir diyalog veya konuşma durumu bulunmadığından, bu seçenek doğru olamaz.

Özetle, soruda anlatılan davranış, sürücünün kendi eyleminin başkalarını nasıl etkileyeceğini düşünmesi ve onların güvenliğini ve rahatını gözetmesidir. Bu durum, doğrudan doğruya empati kurma becerisiyle ilgilidir. Bu nedenle doğru cevap "Empati"dir.

Bu soruda, trafikte öfkeli davranışlar sergileyen bir sürücünün yol açtığı sonuçlar ele alınmaktadır. Soru kökünde bizden istenen, bu sonuçlardan biri *olmayan* seçeneği bulmaktır. Yani, öfkeli bir sürücünün hangi durumu yaratmayacağını tespit etmeliyiz. Bu tür "değildir" ile biten olumsuz sorularda, seçenekleri dikkatle değerlendirmek çok önemlidir.

Doğru Cevap: b) Kazaya karışma olasılığının azalması

Bu seçeneğin doğru olmasının sebebi, öfkenin trafikteki sonuçlarıyla tamamen zıt bir durum ifade etmesidir. Öfke, sürücünün muhakeme yeteneğini zayıflatan, risk alma eğilimini artıran ve ani, agresif tepkiler vermesine neden olan güçlü bir duygudur. Öfkeli bir sürücü, daha hızlı araç kullanır, diğer sürücülerle inatlaşır ve güvenli takip mesafesi gibi önemli kuralları hiçe sayar. Tüm bu olumsuz davranışlar, kazaya karışma olasılığını azaltmak yerine tam tersine ciddi şekilde artırır. Dolayısıyla, "kazaya karışma olasılığının azalması" öfkeli bir sürücünün yol açacağı bir durum olamaz.

Diğer Seçeneklerin İncelenmesi:

Diğer seçeneklerin neden yanlış olduğunu, yani neden öfkeli sürüşün birer sonucu olduklarını inceleyelim:

• a) Sabırsızlık ve tahammülsüzlüğün artması: Bu durum, öfkenin en temel ve doğrudan sonuçlarından biridir. Öfkelenen bir sürücü, trafikteki diğer yol kullanıcılarının en ufak hatasına veya yavaşlığına bile dayanamaz hale gelir. Sabrı ve toleransı azaldığı için kornayı gereksiz yere kullanma, sıkıştırma gibi tehlikeli davranışlar sergilemeye başlar. Bu yüzden bu seçenek, öfkeli sürüşün bir sonucudur.
• c) Kural ihlallerinin artması: Öfke, sürücünün kurallara olan saygısını azaltır. "Bana yol vermedi, o zaman ben de kırmızıda geçerim" veya "Çok yavaş gidiyor, sağdan sollayacağım" gibi düşüncelerle hareket edebilir. Hız limitlerini aşmak, emniyet şeridini ihlal etmek veya tehlikeli şerit değiştirmek gibi kural ihlalleri, öfkeli sürücülerde sıkça görülen davranışlardır. Bu nedenle bu seçenek de öfkeli sürüşün bir sonucudur.
• d) Dikkatin dağılması: Sürücünün zihni öfkeyle meşgul olduğunda, tüm dikkatini yola ve çevresine veremez. Aklı, kendisini sinirlendiren olayda veya kişide kalır. Bu durum, sürücünün yola çıkan bir yayayı, aniden duran bir aracı veya trafik işaretlerini fark etmesini geciktirir. Bu zihinsel meşguliyet, tıpkı telefonla konuşmak gibi bir dikkat dağınıklığı yarattığı için bu seçenek de öfkeli sürüşün bir sonucudur.

Bu soruda, bir trafik kazasının sonuçlarını farklı kategorilere ayırmanız istenmektedir. Sorunun kilit noktası, kazanın **"çevreye verdiği zararlar"** başlığı altına girmeyen seçeneği bulmaktır. Buradaki "çevre" kelimesi, kaza yerindeki fiziksel ortamı, yani doğal unsurları (ağaçlar, toprak vb.) ve yapay unsurları (yollar, köprüler, elektrik direkleri vb.) kapsamaktadır.

Doğru Cevap: a) Açılan çok sayıda dava ile yargı sisteminde iş yükünün artması

Bu seçeneğin doğru cevap olmasının sebebi, yargı sistemindeki iş yükünün artmasının toplumsal (sosyal) bir sonuç olmasıdır. Bu durum, kazanın fiziksel çevresine doğrudan bir etki yapmaz. Mahkemeler, avukatlar ve adli süreçler, kazanın hukuki ve idari sonuçlarıdır ve kazanın meydana geldiği yol, ağaç veya elektrik direği gibi çevresel unsurlarla ilgili değildir. Kısacası bu, kazanın çevreye değil, toplumun adalet sistemine olan bir etkisidir.

Diğer Seçeneklerin İncelenmesi

• b) Orta refüjlere ve yol kenarlarına dikilen ağaçların zarar görmesi: Bu seçenek yanlıştır çünkü ağaçlar, yol çevresinin bir parçası olan doğal unsurlardır. Bir kaza sonucu ağaçların devrilmesi veya hasar görmesi, doğrudan çevreye verilen bir zarardır. Bu durum, hem ekolojik dengeye hem de yol peyzajına zarar verir.
• c) Köprü, tünel gibi noktalarda yaşanan kazalarda ulaşımın aksaması: Bu seçenek de yanlıştır. Köprüler ve tüneller, yolun ve çevresinin bir parçası olan önemli altyapı unsurlarıdır. Bu noktalarda meydana gelen bir kaza, bu yapılara fiziksel zarar verebilir ve yolu kullanılamaz hale getirerek çevresel bir soruna (ulaşım ağının bozulması) yol açar. Ulaşımın aksaması, çevredeki fiziksel bir engelden kaynaklandığı için bu kategoriye girer.
• d) Trafo, elektrik direğine çarpma gibi durumlarda kesintiler yaşanması: Bu seçenek de yanlıştır çünkü trafolar ve elektrik direkleri, yol çevresindeki altyapının, yani yapay çevrenin bir parçasıdır. Bu yapılara çarpılması, onlara fiziksel zarar verir ve bu da doğrudan çevreye verilmiş bir zarardır. Sonucunda yaşanan elektrik kesintisi de bu fiziksel hasarın bir yansımasıdır.

Özetle, soruyu doğru çözmek için kazanın sonuçlarını doğru sınıflandırmak gerekir. B, C ve D seçenekleri kazanın yol açtığı fiziksel ve çevresel hasarları anlatırken, A seçeneği kazanın hukuki ve sosyal bir sonucunu anlatmaktadır. Bu nedenle, çevreye verilen zararlardan biri değildir.